Rząd Narodowy (wrześniowy)

Z Wikipedii

Rząd Narodowy tzw. wrześniowy lub czerwony – naczelny organ władz powstania styczniowego od 17 września do 17 października 1863.

Spis treści 1 Utworzenie 2 Działalność 3 Upadek 4 Skład 5 Przypisy 5.1 Bibliografia

[edytuj] Utworzenie

We wrześniu 1863 nastąpiła stopniowa dekompozycja Rządu Narodowego, kierowanego przez Karola Majewskiego, spowodowana klęskami militarnymi, nasilającym się terrorem władz rosyjskich i rosnącą opozycją czerwonych. 17 września Karol Majewski wynegocjował oddanie sterów powstania Franciszkowi Dobrowolskiemu. Powołano nowy Rząd Narodowy, składający się w dużej mierze z przedstawicieli stronnictwa czerwonych.

[edytuj] Działalność

Rząd Narodowy wydał 14 października dekret o reorganizacji władz powstańczych. Na jego mocy zlikwidowano na szczeblu wojewódzkim urzędy: komisarzy rządowych, naczelników cywilnych i organizatorów wojskowych. Powołano w ich miejsce urząd komisarza pełnomocnego, obdarzonego nieograniczoną władzą cywilną w województwie, podległemu w sprawach wojskowych naczelnikowi wojennemu.

[edytuj] Upadek

Rząd pragnąc zjednać stronników Ludwika Mierosławskiego, wydał dekret mianujący go jako organizatora jeneralnego wojska polskiego poza granicami zaboru moskiewskiego.^[1] Mierosławski wykorzystał to, opublikował cyrkularz o swojej nominacji pomijając jednak określenie terytorialne zakresu swojej działalności. Jednocześnie na pogranicze Królestwa Polskiego i Galicji przybyli agenci z ramienia organizacji jeneralnej, konkurującej z władzami narodomi. Stanisław Frankowski i Ignacy Chmieleński powoływali samodzielnie urzędników, wykorzystując blankiety z pieczęciami Rządu Narodowego. Dodatkowo, po aresztowaniu naczelnika miasta Warszawy, Józefa Piotrowskiego zagrożona dekonspiracją została stołeczna organizacja powstańcza. W zaistniałej sytuacji Dobrowolski wezwał Romualda Traugutta do utworzenia rządu w nowym składzie. 17 października powstał nowy Rząd Narodowy.

[edytuj] Skład

• Franciszek Dobrowolski, przewodniczący, zastępczo dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych, Spraw Zagranicznych, Skarbu i Wojny
• Adam Asnyk, od końca września 1863
• Wojciech Biechoński, sekretarz stanu
• Ignacy Chmieleński, do końca września 1863
• Marian Karol Dubiecki, sekretarz Rusi
• Stanisław Frankowski, do końca września 1863
• Józef Gałęzowski, dyrektor Wydziału Wojny od 10 października 1863
• Józef Kajetan Janowski, dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych od końca września 1863, sekretarz stanu od 15 października 1863
• Piotr Kobylański, dyrektor Wydziału Prasy
• Henryk Krajewski, dyrektor Wydziału Spraw Zagranicznych do 18 września 1863
• Stanisław Krzemiński, dyrektor Wydziału Prasy od 30 września 1863
• Eugeniusz Dębiński-Kaczkowski, dyrektor Wydziału Wojny
• Józef Narzymski, dyrektor Wydziału Spraw Zagranicznych od końca września1863
• Cezary Morawski, sekretarz Litwy
• Witold Moszyński, zastępczo dyrektor Wydziału Skarbu
• Adam Pieńkowski, dyrektor Wydziału Policji (zlikwidowany 20 września 1863)
• Józef Piotrowski, do 7 października 1863
• Henryk Wohl, tymczasowo dyrektor Wydziału Skarbu od początku października 1863

• naczelnik miasta Warszawy (poza rządem)
• Józef Piotrowski, do 7 października 1863
• Antoni Kraszewicz, tymczasowo
• Adolf Pepłowski

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003
• Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe, Warszawa 1992