Marian Karol Dubiecki

Z Wikipedii

Marian Karol Dubiecki (ur. 26 sierpnia 1838 w Zasławiu – zm. 24 października 1926 w Krakowie) – sekretarz Rusi w Rządzie Narodowym powstania styczniowego, historyk.

W 1860 ukończył Uniwersytet Kijowski. Tam należał do tajnego Związku Trojnickiego. W dobie manifestacji patriotycznych 1860-1861 brał udział w demonstracjach. Za udział w manifestacji 10 października 1861 w Horodle został aresztowany i wywieziony wraz z bratem do Wiatki, a później do Tambowa na zesłanie. Uwolniony, w listopadzie 1862 powrócił do kraju.

8 maja 1863 przybył do Warszawy, gdzie został mianowany sekretarzem Rusi Rządu Narodowego. W czasie dyktatury Romualda Traugutta był pośrednikiem pomiędzy nim a dyrektorem spraw zagranicznych Henrykiem Krajewskim. 10 kwietnia 1864 został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Torturowany przez rosyjskich śledczych (złamana szczęka i głębokie blizny na plecach) - zachował milczenie. Przeniesiony do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Skazany na karę śmierci, zamienioną 30 lipca na katorgę z pozbawieniem wszystkich praw publicznych.

W 1868 z katorgi przeniesiony na dożywotnie osiedlenie do Irkucka. Na Syberii rozpoczął badania historyczne polskich Sybiraków, ogłaszane później w warszawskim Tygodniku Ilustrowanym. W 1874 dostał pozwolenie na powrót do Rosji Europejskiej z wyłączeniem ziem polskich. Osiadł w Jekaterynosławie. W 1876 opublikował monografię Kudak, twierdza kresowa, nagrodzoną przez Akademię Umiejętności w Krakowie. W latach 1880-1883 przebywał w Odessie.