Rzeczpospolita Trojga Narodów

Z Wikipedii

Rzeczpospolita Trojga Narodów według ugody hadziackiej 1658, z wydzielonym Wielkim Księstwem Ruskim

Rzeczpospolita Trojga Narodów – projekt polityczny przekształcenia federacji Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego tworzącej Rzeczpospolitą Obojga Narodów w organizm trójczłonowy powstały przez wyodrębnienie Księstwa Ruskiego, połączonego unią realną z dwoma pozostałymi.

W 1569 mocą zawartej unii lubelskiej należące niegdyś do Wielkiego Księstwa Kijowskiego ziemie ruskie zostały włączone do Korony. Wzbudziło to silny separatyzm tamtejszej ludności, którego wyrazem była seria powstań kozackich, które osłabiły wewnętrznie Rzeczpospolitą. W czasie powstania Chmielnickiego ziemie ruskie ogłosiły de facto secesję z Rzeczypospolitej, poddając się Rosji, zawierając ugodę perejasławską w 1654. Stojąc w obliczu długotrwałej wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667 Rzeczpospolita zgodziła się formalnie na powołanie, nowego trzeciego członu unii jakim miało być Księstwo Ruskie. W 1658 zawarto ugodę hadziacką. Było już jednak za późno na realizację tak fantastycznych planów, z chwilą gdy samo kozactwo było podzielone politycznie i ostatecznie pogodziło się z podziałem Ukrainy na Prawobrzeżną (która pozostała przy Rzeczypospolitej) i Lewobrzeżną anektowaną przez Rosję.

Do idei tej powrócono w czasie powstania styczniowego, bezskutecznie próbując wywołać powstanie na ziemiach zabranych, także na ziemiach ruskich. Wyrazem tych dążeń było tzw. odnowienie unii horodelskiej, zwane czasem II Unią Horodelska, w czasie manifestacji patriotycznej w 1861 r. w Horodle, gdzie przybyła szlachta polska, litewska, wołyńska i podolska. Tym razem unia miała obejmować już trzy narody tj.: Polaków, Litwinów i Białorusinów oraz Rusinów. Odzwieciedleniem tych wydarzeń oraz pewnej ugody politycznej, było przyjęcie przez Rząd Narodowy nowego herbu, który obok godła Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego przedstawiał postać Archanioła Michała, patrona Rusi Kijowskiej.