Sępolno (Wrocław)

Z Wikipedii

Sępolno - osiedle we wschodniej części Wrocławia (w dzielnicy Śródmieście), do roku 1924 (kiedy zostało włączone w granice administracyjne miasta) podwrocławska wieś, potem podmiejskie osiedle o niemieckiej nazwie Zimpel.

Sępolno, ul.Wysockiego

Sępolno, szkoła

Sępolno, katolicki kościół Św.Rodziny

Sępolno, ewangelicki kościół Gustawa Adolfa

[edytuj] Historia

Wieś istniała już w średniowieczu, wspominana jest m.in. w 1288 jako Zemplin przy okazji nadania jej ziem kolegiacie św. Krzyża; w 1353 opisywana jako Czympelin, w 1368 natomiast pod nazwą Semplino. Wieś ówczesna zlokalizowana jednak była na południowy wschód wobec obecnego centrum osiedla, w pobliżu dzisiejszego skrzyżowania Bacciarellego, Mielczarskiego i Żmichowskiej, a zatem na pograniczu ze współczesnymi osiedlami Biskupin i Bartoszowice. Teren ten był podmokły: bieg Odry i innych płynących w tej okolicy rzek i strumieni (Widawy, nieistniejącej dziś Czarnej Wody i pomniejszych) zmieniał się przez stulecia wiele razy, często niemal po każdej większej powodzi, zwłaszcza po zdarzających się tu co kilkadziesiąt lat powodziach katastrofalnych. Z tego powodu aż do początków XX wieku okolica ta nie sprzyjała osadnictwu. Wprawdzie pewna poprawa nastąpiła po wykonaniu w latach 1531-1555 przekopu Bartoszowicko-Szczytnickiego na południe od Biskupina, gdy kanał ten przejął główny nurt Odry i w zasadzie oddalił niebezpieczeństwo płynące z dotychczasowych ciągłych zmian koryta rzeki. Powodzie jednak trapiły wciąż mieszkańców wszystkich okolicznych wsi, rujnując co jakiś czas ich dobytek. Sytuacja zmieniła się w istotnej mierze dopiero po katastrofalnej powodzi z 1905, po której zdecydowano o przekopaniu w miejscu meandrującego cieku Czarnej Wody, pomiędzy Bartoszowicami a Karłowicami, kanałów Nawigacyjnego i Powodziowego. Budowa ta zakończona została w 1919 i od tego roku datuje się współczesny rozwój Sępolna.

[edytuj] Położenie i plan przestrzenny

Osiedle położone w obrębie tzw. Wielkiej Wyspy, oprócz Biskupina i Bartoszowic graniczy z Dąbiem, Szczytnikami i Zalesiem. Granice ścisłego osiedla zaprojektowanego przez architektów Paula Heima, Hermanna Wahlicha i Alberta Kemptera i realizowanego w latach 1919-1935 z założeniem "miasta-ogrodu" dla przedstawicieli wrocławskiej klasy średniej biegną wzdłuż ulic Dembowskiego, 9 maja, Mickiewicza i Monte Cassino, zazwyczaj wlicza się jednak też do niego teren położony wzdłuż ulic Smętnej i Żmichowskiej na wschodzie oraz niezabudowany teren przy ul. 9 maja i Heweliusza. Większość budynków na Sępolnie stanowią wielorodzinne dwukondygnacyjne domy szeregowe, a także 4- lub 6-mieszkaniowe domy wolno stojące oraz pewna ilość domów jednorodzinnych. Osiedle ma powierzchnię stu hektarów, z czego 3/4 zajmuje zabudowa i przydomowe ogródki, a resztę - ulice i parki i inna zieleń publiczna. Obszar osiedla ma układ taki, że budynki, ulice i ogrody osiedla widziane z lotu ptaka, w szczególności z kierunku południowo-zachodniego, przypominają nieco kształtem wielkiego orła. Nie byłby to jednak wzór nawiązujący do herbu Niemiec, w którym pióra układają się wzdłuż tułowia ptaka, ale do orła śląskiego z piórami ustawiającymi się doń poprzecznie lub ukośnie. Prawdopodobnie nie było to jednak intencją projektantów, którzy kierowali się raczej przesłankami funkcjonalnymi i wzorowali na innych osiedlach z centralnym błoniem. Osiedle posiada przemyślany układ komunikacyjno-przestrzenny z dwiema głównymi ulicami, zbiegającymi się przy błoniu i otoczonymi stosunkowo zwartą zabudową wielorodzinną, prostopadłymi ulicami bocznymi, wokół których powstały domy wolno stojące (a w drugim etapie szeregowe) oraz ścieżkami pieszymi, przeprowadzonymi niezależnie od dróg kołowych na zapleczu ogródków.

Centralny plac osiedla, określany często jako błonie ("tułów" orła, dziś - Skwer Powstańców Warszawskich) zamknięty jest od wschodu budynkiem kościoła ewangelickiego im. Gustawa Adolfa (w czasach PRL funkcjonowały w tym budynku dwa kina), a od zachodu - budynkiem szkoły podstawowej nr 45 (w czasach wojny znajdował się tu obóz pracy przymusowej dla kobiet).