Słowacka Partia Narodowa
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz. Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''. |
| Slovenská národná strana | |
|---|---|
| Przywódca | Ján Slota |
| Skrót | SNS |
| Data założenia | 1989 |
| Barwy | czerwień |
| Ideologia | Nacjonalizm |
| Afiliacja międzynarodowa | - |
| Strona internetowa | www.sns.sk |
 |
|
Słowacja |
|
Ten artykuł jest częścią serii: |
Słowacka Partia Narodowa (słow. Slovenská národná strana, SNS) - słowacka partia polityczna opiera się obecnie o trzy filary: chrześcijański, narodowy oraz socjalny. Choć niesie taką samą nazwę co jej poprzedniczka, oprócz nazwy ma współczesna SNS bardzo niewiele wspólnego z SNS sprzed Drugiej wojny światowej a raczej jest (w strukturze partyjnej, celach oraz metodach) podobna do Słowackiej Partii Ludowej Hlinky. Nawiązywanie do godnej szacunku tradycji SNS jest raczej chwytem populistycznym, niż rzeczywiste przyjmowanie i rozwijanie wzorów polityczno-ideowych oryginalnej SNS. W wyborach parlamentarnych w 2006 zdobyła 20 mandatów i współtworzy rząd premiera Roberta Fico. Liderem partii jest Jan Slota. Po wejściu tej frakcji do rządu Slota został mianowany wicepremierem.
Spis treści |
[edytuj] Początki (1861-1918)
SNS oficjalnie powstała na konferencji 6. VI. 1871 r. w rocznicę powstania dokumentu, na podstawie którego miała partia ta działać do rozpadu monarchii Austro-Węgierskiej. Ów dokument, "Memorandum narodu słowackiego" (6.-7. VI. 1861) był najważniejszym oraz najśmielszym dokumentem, w którym słowackie elity domagały się konstytucyjnego zakotwiczenia praw narodu słowackiego (oraz wszystkich narodów ciemiężonych w węgierskiej części monarchii) do samoistności, wyrażonej poprzez ukonstytuowanie autonomii słowackiej (Górnowęgierskie słowackie "Okolie"). Niska skuteczność kandydatów słowackich w wyborach 1861, 1865 oraz 1869 r. udowodniła, iż powstanie słowackiej partii politycznej jest konieczne.
Jądro partii tworzyli głęboko konserwatywni działacze, w większości wybitni literaci jak np. pierwszy przewodniczący Viliam Paulíny-Tóth lub ideolog partii Svetozár Hurban-Vajanský. Ich ideologia nawiązująca do rozmyślań politycznych Ľudovíta Štúra, reflektująca Hegla i jego adorację państwa, funkcjonowała tylko w ramach państwowości już istniejącej. Rewolucyjne posunięcia oraz hasła jako "wybicie się na niepodległość" były jej całkowicie obce. Jednak funkcjonowanie w ramach systemu polityczno-prawnego Węgier w tym czasie nie było w stanie zmienić środkami politycznymi (legalnymi)stan, w jakim się znajdował naród słowacki. Działacze SNS zdawali sobie z tego sprawę i stąd wywodzi się ich marazm i pesymizm polityczny, najlepiej widoczny w publicystyce Vajanskiego.
Taki stan rzeczy oczywiście powodował niechęć wśród bardziej aktywnych polityków oraz nowych fal dorastającej młodzieży. Z krytyki konserwatyzmu SNS powstały dwie znaczące grupy: tzw. "Nowa szkoła" oraz Masarykiem inspirowana grupa "Hlasistów", nazwana według przez nich wydawanego pisma "Hlas" (pol. Głos). Obydwie grupy były inspirowane liberalizmem i szukały wsparcia i pomocy u innego narodu. Pierwsza u Węgrów, druga u Czechów. Obydwie musiały jednak robić za dużo kompromisów w obliczu przewagi silniejszych partnerów, których sobie zresztą same wybrały. "Nowa szkoła" rozpadła się w 1875 r. i jej członkowie albo zmadziaryzowali się, albo wrócili do SNS. Los dla "Hlasistów" był bardziej przyjazny, gdyż powstali przed Pierwszą wojną światową i zostali mężami zaufania Pragi, gdyż ich główni przedstawiciele zostali propagatorami "czechosłowakizmu" (V. Šrobár, M. Hodža). Do listopada 1913 r.(powstanie Słowackiej Ludowej Parii Hlinky), tylko SNS wytrwała na pozycjach rdzennej samoistności narodu słowackiego.
Dziesięciolecie przed Pierwszą wojną światową zdominowane było przez odśrodkowe tendencje nowo powstałego i rosnącego w siłę skrzydła katolickiego SNS (wyżej wspomnianych ludowców), wyłonionego z węgierskiej partii katolickiej (Katolikus Néppárt). Podczas wojny SNS nie działała, ale na wiosnę 1918 r. rosła aktywność jej członków. Po manifestacji socjaldemokratycznej 1. V. 1918 r. v Liptovskom sv. Mikuláši, na którym żądano prawo samostanowienia dla Słowaków, 24. V. 1918 spotkała się elita partii i zdecydowała się poprzeć utworzenie nowego państwa Czechosłowackiego. 30. X. 1918 r. powstała rewolucyjna Słowacka Rada Narodowa, która przyjęła "Deklarację narodu słowackiego". W tym dokumencie Słowacy żądali prawo do samostanowienia, uznanie SRN jako legitymowanego organu reprezentującego Słowaków oraz przyłączenie Słowaków do wspólnego państwa z Czechami. Tylko ostatni postulat został spełniony w nowym państwie.
Chociaż posądzana o sztywność i marazm, SNS nie była nieczynna i w granicach, jakie sobie stanowiła swoim konserwatyzmem, próbowała podnieść stan kulturowy, materialny oraz polityczny Słowaków mozolną pracą oświatową (działalność literacka, publicystyczna, praca pozytywna wśród ludu oraz współpraca polityczna w Sejmie z partiami rumuńskimi oraz serbskimi). Czas okazał, iż była to strategia wysoce pragmatyczna, gdyż w ramach ustroju ówczesnych Węgier inne strategie okazały się nieskuteczne. Jedyną wadą SNS było, iż kiedy nadszedł kataklizm europejski, który oczekiwali jej działacze (Vajanský)i w którym widzieli jedyną nadzieję na zmianę położenia małego narodu, nie mającego sił rozbić "więzienie narodów" jak nazywano ówczesne Węgry, nie była w stanie przetransformować się w nowoczesną, masową partię polityczną. Nie potrafiła skutecznie działać w ramach demokratycznego i pluralistycznego systemu politycznego pierwszej republiki Czechosłowackiej a została politycznie zmarginalizowana.
[edytuj] Po 1989
[edytuj] Literatura
- Ľ. Lipták, Politické strany na Slovensku (1860-1989), Bratislava 1992
Reprezentowane w Radzie Narodowej (150)
Koalicja: Smer (50) • SNS (20) • L'S-HZDS (15)
Opozycja: SDKÚ-DS (31) • KDH (14) • SMK-MKP (20)
