Salmonella

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Salmonella
Salmonella typhimurium w barwieniu metodą Grama
Nazwa systematyczna
Salmonella
Cechy
Kształt	pałeczki
Barwienie metodą Grama	ujemne

Salmonella – rodzaj bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, grupujący Gram-ujemne względnie beztlenowe (fermentujące glukozę) o morfologii pałeczek. Bakterie te są średniej wielkości, zwykle zaopatrzone w rzęski. Należą do bakterii względnie wewnątrzkomórkowych - rezydują w komórkach zarażonego organizmu.

[edytuj] Podział

Rodzaj Salmonella podzielony jest na dwa gatunki: S. enterica oraz S. bongori. Pierwszy z gatunków podzielony jest na setki serotypów. Jeden z nich, Salmonella enterica subspp. enterica obejmuje bakterie najczęściej izolowane od ludzi i zwierząt stałocieplnych. Dodatkowo rodzaj Salmonella, ze względu na duże zróżnicowanie podzielony został na grupy oraz typy serologiczne. Podstawą do podziału jest zróżnicowanie antygenów somatycznych (antygen O) i rzęskowych (antygen H). Obowiązujący schemat podziału pałeczek Salmonella na gatunki, podgatunki oraz typy serologiczne (serotypy) nazywany jest od nazwisk jego twórców, schematem Kauffmana-Whitea. Do głównych serotypów należą:

S. enteritidis, S. typhimurium, S. virchow, S. hadar - bakterie wywołujące zapalenie jelita cienkiego i grubego. W Polsce najczęstsza przyczyna bakteryjnych zatruć pokarmowych. Najczęściej zmiany chorobowe ograniczają się do przewodu pokarmowego, lecz możliwe jest uogólnienie się procesu chorobowego, posocznica, zakażenie narządów wewnętrznych, stawów.
S. typhi - wywołujący dur brzuszny
S. paratyphi - wywołująca dury rzekome

[edytuj] Nazewnictwo

Zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami, nazwę gatunku, podgatunku piszemy kursywą, natomiast nazwę typu serologicznego czcionką zwykłą, z dużej litery. Np. Salmonella enterica spp. enterica ser. Enteritidis rozumiany, jako rodzaj: Salmonella, gatunek enterica podgatunek enterica typ serologiczny Enteritidis, można skróćić do formy: Salmonella Enteritidis.

[edytuj] Chorobotwórczość

Czynnikami chorobotwórczymi rodzaju Samlonella są:

antygeny (polisacharydy znajdujące się w ścianie komórkowej):
- somatyczny (antygen O) - będący endotoksyną
- wirulencyjny (antygen Vi) - właściwości antyfagocytarne
inwazyny - białka powodujące przyleganie i penetrację komórek nabłonkowych jelita
czynniki uodparniające bakterie na fagocytozę (neutralizujące aktywne rodniki tlenowe)
- katalaza
- dysmutaza ponadtlenkowa

[edytuj] Patogeneza

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Liczne pałeczki Salmonella są chorobotwórcze dla człowieka i zwierząt; wywołują ostre zatrucia pokarmowe. W sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć, obecność białka) mogą żyć poza organizmem żywym przez kilka miesięcy. Przemysłowa hodowla drobiu i przetwórstwo żywności przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu zachorowań na salmonelozy na całym świecie.

U ludzi bakterie te wywołują najczęściej dolegliwości żołądkowo-jelitowe nazywane potocznie zatruciem pokarmowym. Objawy chorobowe, występujące zwykle po 18-24 godzinach od zakażenia, to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności i wymioty. Po przebyciu choroby pałeczki mogą być wydalane z kałem przez kilka tygodni lub miesięcy bez jakichkolwiek objawów chorobowych.

Do zakażenia może dojść przez żywność zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu, myszy, szczurów), przez produkty żywnościowe pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja, mięso, mleko), od zakażonych zwierząt (kurczęta hodowane w domach) i ludzi wydalających pałeczki z kałem, zarówno chorych, jak i zdrowych (nosicieli).

Najczęstszym nośnikiem pałeczek są produkty zawierające surowe jaja (majonezy, kremy, lody, zupy dla niemowląt i in.) oraz rozdrobnione przetwory mięsne, galaretki, pasztety, pierogi.

[edytuj] Profilaktyka

Mimo wszechobecności pałeczek Salmonelli zachorowaniom można zapobiec przez:

mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed przygotowaniem posiłków
utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętów kuchennych i samej kuchni
przechowywanie żywności w niskiej temperaturze
zapobieganie rozmrażaniu i ponownemu zamrażaniu żywności
wydzielenie miejsca w lodówce na surowy drób, mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi produktami
całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa, ryb i ich przetworów przed przystąpieniem do smażenia, pieczenia, gotowania
poddawanie żywności działaniu wysokiej temperatury (gotowanie, pieczenie, duszenie), które jest najłatwiejszym sposobem niszczenia zarazka (smażenie jest mniej skuteczne)
mycie jaj przed rozbiciem skorupki
parzenie we wrzątku przez 10 sekund jaj używanych do wyrobu potraw i deserów, nie poddawanych działaniu wysokiej temperatury, unikanie lodów i ciastek pochodzących od nieznanych wytwórców i przygodnych sprzedawców.