Skała Kmity

Z Wikipedii

Skała Kmity – krajobrazowy rezerwat przyrody znajdujący się w miejscu, gdzie rzeka Rudawa przełamuje Garb Tenczyński na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Administracyjnie obszar rezerwatu znajduje się na terenie gminy Zabierzów, pomiędzy miejscowościami Zabierzów i Szczyglice w powiecie krakowskim, województwie małopolskim, w odległości 11 km od Krakowa. Znajduje się na pięknym widokowo i ciekawym pod względem budowy geologicznej obszarze Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.

Rezerwat ma powierzchnię 19,47 ha, a utworzony został w 1959 r. ^[1] w celu ochrony naturalnego krajobrazu przełomu rzeki Rudawy, a także naskalnej roślinności i lasu. Występuje tu 18 gat. roślin chronionych, m. in. tojad mołdawski, kruszczyk siny, rojownik pospolity, ciemiężyca zielona. Najbardziej malowniczą częścią rezerwatu jest stroma, o pionowych niemal ścianach skała wapienna o wysokości ok. 25 m z wyrytymi na niej historycznymi napisami i ciekawą roślinnością naskalną. Prócz niej w rezerwacie znajduje się jeszcze kilka innych mniejszych skał wapiennych z okresu jury, znajdujących się w lesie tworzonym głównie przez dęby.

Nazwa skały pochodzi od rycerza Kmity, który według legendy pochodzącej z początku XVI w. nieszczęśliwie zakochał się w pięknej Olimpii Bonerównie, córce ówczesnego właściciela Balic. Nie mogąc ożenić się z nią, rzucił się z rozpaczy wraz z koniem z tej skały, ponosząc śmierć na miejscu. Bonerówna ponoć oddana została do zakonu. W miejscu, z którego skakał znajduje się krzyż. Wyryty na skale kilka metrów ponad drogą, bardzo stary i znacznie już zatarty napis głosi:

Kthory z was przyjdzie thu,
Mając męstwo w owym dniu,
To i radość może mieć;

Zasię kthory przyjdzie thu,

Ma strapienie w onym dniu,

Tho i spokój może mieć.

Jest to fragment wiersza Adama Gorczyńskiego. Na skale istniał jeszcze inny napis, obecnie już nieczytelny: Stanisław Kmita, rycerz orężny W boju z Tatary, szablą potężny Ku Bonerównie serce obrócił I z tej skały w przepaść się rzucił 1515. Autorem tej sentencji był Wincenty Pol. Obydwie sentencje wyryte zostały na skale w 1854 r. Dawniej podobno istniał jeszcze jeden napis wykuty przez samego Kmitę: Sroga miłości mojej moc dręczy duszę. Wiara - Bóg - Miłość - Miłość - Miłość - Kmita i Bonerówna - 1515. W XIX w. Wątek romantycznej miłości Kmity i Benerówny podejmowany był w wielu utworach literackich, nawet obecnie jest kontynuowany. Jednej ze skał wapiennych na przeciwległym wzgórzu Bukowina współcześnie już nadano nazwę Bonerówna. Mimo, że nie zachowały się dokumenty potwierdzające samobójczą śmierć Kmity, coś w tym musi być, rzeczywiście bowiem w 1515 r. właścicielem Balic stał się Seweryn Boner mający córke Zofię. Natomiast podawana przez niektórych autorów wersja, jakoby Kmita był katolikiem, a Bonerówna ewangeliczką jest nieprawdopodobna - w 1515 r. ewangelicyzm jeszcze nie istniał.

Obecnie Skała Kmity wznosi się tuż nad drogą wojewódzką nr 774. Na wierzchołek skały można wejść od restauracji „Kmita”, przy której znajduje się parking dla samochodów. W 2000 r nadleśnictwo w Krzeszowicach utworzyło 2,5 km długości ścieżkę dydaktyczną z 5 przystankami, prowadzącą od Skały Kmity w głąb Doliny Grzybowskiej. Doskonałe miejsce do spacerów. Wokół otacza na Las Zabierzowski, przez który prowadzą liczne ścieżki dydaktyczne i szlaki turystyczne. Doliną tą prowadzi również krótka droga dojazdowa do restauracji „Kmita” wzdłuż wschodniej ściany Skały Kmity. Skała od dawna była odwiedzana, pięknie i ciekawie pisze o niej m. in Józef Krasnowolski.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

Przypisy

[edytuj] Bibliografia