Skalne Wrota (przełęcz)
Z Wikipedii
Skalne Wrota, dawniej Żelazne Wrota, Żelazna Brama (słow. Skalné vráta, Skalná brána) – przełęcz położona na wysokości 1620 m n.p.m. w grani głównej Tatr Bielskich na Słowacji.
Przełęcz ta oddziela od siebie Pomurnikową Ścianę we wschodniej grani Bujaczego Wierchu oraz Dziurawą Ścianę w Kozim Grzbiecie, kilometrowym odcinku grani kończącym się na Fajksowej Przełęczy. Skalne Wrota mają charakterystyczny, prostokątny kształt. Ich szerokość wynosi około 10 m, głębokość zaś 20 m. Przełęcz powstała prawdopodobnie w wyniku zapadnięcia się jaskini. Jej nazwa wiąże się ze skalistą rzeźbą otoczenia. Często dawniej używaną nazwę Żelazne Wrota wycofał Stanisław Eljasz-Radzikowski. Skalne Wrota oddzielają od siebie dwie niewielkie doliny: Suchą Dolinę Bielską na północy oraz Dolinę do Siedmiu Źródeł (odgałęzienie Doliny Czarnej Rakuskiej) na południu. Do Doliny Do Siedmiu Źródeł z przełęczy opada Lawinowy Żleb.
W 1894 istniał tutaj schron dla turystów, przez Skalne Wrota przebiega ścieżka, którą do 1978 r. prowadził szlak Magistrali Tatrzańskiej. Fragment znajdujący się w Tatrach Bielskich został jednak zamknięty, a na terenie grzbietu utworzono rezerwat ścisły. W rejonie Skalnych Wrót znajduje się główna w Tatrach Bielskich ostoja rzadkiego gatunku ptaka pomurnika.
U stóp grani przebiega zielony szlak z Tatrzańskiej Kotliny do Doliny Białych Stawów. Niedaleko przełęczy znajduje się schronisko pod Szarotką (chata Plesnivec), z którego kiedyś prowadził na przełęcz niebieski szlak łącznikowy. Dziś teren wokół Skalnych Wrót jest zamknięty dla ruchu turystycznego.
[edytuj] Bibliografia
- Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
- Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie : polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.
- Wielka Encyklopedia Tatrzańska, hasło "Skalne Wrota". [dostęp 11.04.2008].
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
Rogowa • Mały Murań • Murańska Przełęcz • Murań • Nowa Przełęcz • Nowy Wierch • Hawrania Przełęcz • Hawrań • Strzystarska Przełęcz • Płaczliwa Skała • Szeroka Przełęcz Bielska • Szalony Wierch • Szalona Przełęcz • Zadnie Jatki • Pośrednie Jatki • Skrajne Jatki • Bujacza Przełęcz • Bujaczy Wierch • Skalne Wrota • Kozi Grzbiet • Fajksowa Przełęcz • Fajksowa Czuba • Kobyla Przełęcz • Kobyli Wierch
Fragment od Hawrania do Szalonego Wierchu należy też do grani głównej Tatr.