Skorpiony

Z Wikipedii

Skorpiony
Skorpion
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	skorpiony
Nazwa systematyczna
Scorpiones
Latreille, 1810
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Skorpiony (Scorpiones) - rząd pajęczaków (Arachnida) o wielkości od 13 do nawet ponad 180 mm (skorpion cesarski), zamieszkujących zarówno obszary tropikalne (od lasów deszczowych po tereny pustynne), jak i wysokogórskie tereny okresowo przykrywane śniegiem. Skorpiony charakteryzują się obecnością kolca jadowego na ostatnim segmencie odwłoku.

Mają zdolność hibernacji (gatunki spotykane w Alpach) oraz estywacji (gatunki tropikalne), znoszą też promieniowanie radioaktywne w dawce śmiertelnej dla człowieka. Doskonale orientują się w ciemnościach - specjalne szczecinki na kleszczach rejestrują drgania powietrza (wychwytują na przykład uderzenia owadzich skrzydeł).

Istnieją dowody potwierdzające fakt, że skorpiony istniały już 400 mln lat temu i razem z pajęczakami były pionierami życia na lądzie.

Spis treści 1 Budowa 2 Rozród 3 Systematyka 4 Ciekawostki 5 Link zewnętrzny

[edytuj] Budowa

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

W ciele skorpiona można wyróżnić dwie części: głowotułów i odwłok, na który składają się: przedodwłok i zaodwłok.

Głowotułów

Szczękoczułki skorpionów są olbrzymie, trójczłonowe, za to nogogłaszczki malutkie lecz zakończone dość dużymi kleszczami. Na grzbietowej stronie głowotułowia występuje od 7 do 10 par oczu (jedne z najczulszych narządów światłoczułych w zwierzęcym świecie), za dnia chronionych specjalnym barwnikiem zatrzymującym światło.

Przedodwłok

Powstaje ze zrośnięcia 9 segmentów ciała, przy czym jeden zanika już w trakcie rozwoju zarodkowego, stąd u dorosłych skorpionów obserwuje się przedodwłok 8-segmentowy. Na pierwszym segmencie, pośrodku od strony brzusznej (u podstawy grzebieni) znajduje się wieczko płciowe, pod którym znajdują się ujścia otworów płciowych. Grzebienie są zmodyfikowanymi nogami, przekształconymi w narządy zmysłów.

Odnóża kroczne

Umiejscowione wyłącznie na głowotułowiu, w liczbie 4 par, zakończone pazurkami. Na biodrach 4 pary znajdują się ujścia cewek Malpighiego.

Zaodwłok

Metasoma składająca się z sześciu segmentów (w ostatnim z nich znajduje się odbyt), zakończona jest telsonem z kolcem jadowym. Telson zawiera pęcherzyk zawierający porcję jadu (wytwarzanego przez dwa gruczoły jadowe), który paraliżuje układ nerwowy ofiary.

Budowa skorpiona: a. szczękoczułki b. nogogłaszczki c. przetchlinki d. grzebienie e. zaodwłok f. telson g. kolec jadowy

Głowotułów: widok od strony grzbietowej (widoczne trzyczłonowe szczękoczułki)

[edytuj] Rozród

Skorpiony są żyworodne, a samica opiekuje się młodymi nosząc je na grzbiecie aż do pierwszego linienia, opisywanego przez hodowców skrótem L1. Następuje wtedy usamodzielnienie młodych i zaprzestanie konsumowania zdobyczy matki.

Okres istnienia Skorpiony ◄ mln lat temu

Prekambr ◄ 4,6 mld

Kambr 542

Ordowik 488

Sylur 444

Dewon 416

Karbon 359

Perm 299

Trias 251

Jura 200

Kreda 145

PaleoG. 65

NG 23

Cz 2

[edytuj] Systematyka

Rodziny:

• Bothriuridae
• Caraboctonidae
• Chactidae
• Chaerilidae
• Diplocentridae
• Euscorpiidae
• Hemiscorpiidae
• Heteroscorpionidae
• Iuridae
• Liochelidae
• Microcharmidae
• Pseudochactidae
• Scorpionidae
• Scorpiopidae
• Superstitioniidae
• Urodacidae
• Vaejovidae
• Vejovidae

[edytuj] Ciekawostki

• W czasach prehistorycznych występowały skorpiony o znacznych rozmiarach, np. Brontoscorpio anglicus o długości 1 metra.
• Pancerz skorpionów "świeci się" na zielono pod wpływem światła UV.

[edytuj] Link zewnętrzny

• Informacje o skorpionach (en)
• Informacje o skorpionach (pl)
• Artykuł z Biology Letters (en)