Sokolnictwo

Z Wikipedii

Sokolnictwo - odmiana łowiectwa (myślistwa, polowania); sztuka układania (tresury) ptaków drapieżnych oraz łowy przy użyciu tych ptaków.

[edytuj] Historia

Początki sokolnictwa sięgają początków ludzkiej cywilizacji i zamierzchłych czasów, kiedy to nawet u prymitywnych ludów, a zwłaszcza nomadów, wiodących koczowniczy tryb życia, sokolnictwo stało na bardzo wysokim poziomie, a było podstawą ich egzystencji obok zbieractwa i myślistwa. Świadectwo sokolnictwa w starożytnej Tracji daje Arystoteles w dziele Zoologia.

Z bardzo bogatych i wielowiekowych tradycji sokolnictwa światowego do chwili obecnej zachowało się niewiele. Nawet najznakomitsze muzea europejskie posiadają w swych zbiorach tylko niewielką ilość utensyliów związanych bezpośrednio z dawnym sokolnictwem. Nawet w Polsce, słynącej, zwłaszcza w XVI i XVII wieku z doskonałych tradycji i sokolników, nie zachowały się prawie żadne akcesoria towarzyszące łowom z sokołami.

Niektórzy polscy sokolnicy byli bardzo sławni i zabiegano o ich usługi nawet na cesarskich dworach i tak np. w XVI wieku Janusz Latalski był sokolnikiem u cesarza Ferdynanda I, układając mu sokoły. Nawet w dawnym piśmiennictwie dostrzega się ubóstwo opisów związanych z układaniem i polowaniem z sokołami i nigdzie nie można spotkać pełnego opisu traktującego o sokolnictwie. We fragmentach zachowało się tylko sławne dzieło cesarza Fryderyka II z pierwszej połowy XIII wieku opisującego ten sposób łowów, a mianowicie De arte venandi cum avibus, a istniejące dwa manuskrypty (rękopisy) oraz jego kopie wykonane przez Jeana Dampierre w 1308 roku, znajdują się tylko w Bibliotece Watykańskiej i Bibliotece Narodowej w Paryżu. Ciekawym wyjątkiem jest jeden z najstarszych zabytków piśmiennictwa w języku polskim - Myślistwo ptasze Mateusza Cygańskiego z 1584 roku. Cygański w swym dziele o polowaniu na ptaki i z ptakami opisuje m.in. metody układania ptaków drapieżnych i polowania z nimi. Stosunkowo wiele informacji na temat sokolnictwa i układania sokołów można znaleźć w Encyklopedii Staropolskiej Zygmunta Glogera. Najpełniejsze kompendium wiedzy o historii sokolnictwa w Polsce to Z sokołami na łowy Mieczysława Mazarakiego z 1977 roku.

[edytuj] Sokolnictwo na świecie

Polowanie z ptakami łowczymi praktykowane jest na wszystkich kontynentach, z wyraźnymi różnicami co do tradycji i stosowanych metod układania, polowania oraz wykorzystywanych utensyliów. Organizacje sokolnicze z całego świata zrzeszone są w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Sokolnictwa i Ochrony Ptaków Drapieżnych (International Association for Falconry and Conservation of Birds of Prey - IAF)

[edytuj] Sokolnictwo w Polsce

Sokolnictwo w Polsce w wieku XIX i pierwszej połowie wieku XX było w zaniku. Z całego tego okresu znane są pojedyncze ślady w literaturze przyrodniczej, m.in w dziełach Taczanowskiego i Wodzickiego. W okresie międzywojennym próbę restytucji sokolnictwa podjął prof. August Dehnel. W 1939 roku wydał w niewielkim nakładzie podręcznik sokolnictwa O sztuce układania ptaków drapieżnych do łowów, wcześniej drukowany w odcinkach w Łowcu Polskim.

W 1971 roku Czesław Sielicki zorganizował w Technikum Leśnym w Tucholi pierwszą grupę sokolników. W 1972 roku powstało Gniazdo Sokolników przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Łowieckiego. W 1973 roku odbyły się I Łowy z Sokołami - coroczny zjazd polskich sokolników.

Obecnie istnieją 2 organizacje sokolników - Gniazdo Sokolników i Polski Zakon Sokolników.

Poza polowaniem sokolnicy zajmują się także ochroną i rehabilitacją ptaków drapieżnych, współtworzyli m.in. Program Restytucji Populacji Sokoła Wędrownego w Polsce.