Stanisławów (powiat miński)
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°17' N 21°33' E
| Stanisławów | |||
|
|||
| Województwo | mazowieckie | ||
| Powiat | miński | ||
| Gmina | Stanisławów | ||
| Sołtys | Jan Piotrowski | ||
| Położenie | 52° 17' N 21° 33' E |
||
| Liczba mieszkańców • liczba ludności |
2200 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
25 | ||
| Kod pocztowy | 05-304 | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Stanisławów
|
|||
Stanisławów – miejscowość gminna o charakterze małego miasta w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Stanisławów.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Stanisławów.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Miejscowość leży przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 50 i drogi wojewódzkiej nr 637 ,
[edytuj] Historia
Zawiązkiem osady był leżący w dawnej Puszczy Sulejowskiej dwór myśliwski Cisek (Czyszków, Cisów) należący należącej do szlacheckiej rodziny z rodu Kościeszów, z Łowczewa. Jego istnienie potwiedzono w dokumentach z 1361 r.
W początkach XV wieku Cisek przechodzi na własność księcia Janusza I.
W 1418 roku książę mazowiecki Janusz I nadaje Ciskowi prawo chełmińskie. Prawdopodobnie w tym czasie zostaje wybudowany dwór myśliwski i targowisko przy trakcie do Ciechanowca.
W roku 1473 widomo o istnieniu parafii i młyna rudnego.
Około 1489 roku Altaria św. Stanisława z kolegiaty warszawskiej otrzymała uposażona dziesięcinami ze wsi Cisek.
2 maja 1523 r. książęta mazowieccy, Stanisław i Janusz III nadają wsi książęcej Cisek prawa miejskie i zmieniają nazwę. Miasto otrzymuje przywilej posiadania samorządu, łaźni, postrzygalni sukna, wagi, a także prawo do organizowania trzech jarmarków rocznie.
W 1524 roku umiera książę Stanisław, a dwa lata później książę Janusz III.
Po roku 1530 wybudowano nowy murowany kościół w Stanisławowie pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Stanisława. Stary drewniany kościół stał się kościołem - szpitalem.
Około 1536 roku przy parafii znajduje się szkoła, której rektorem szkoły jest Jan Szymakowski, zwany magistrem.
11 marca 1545 roku Stanisławów przechodzi pod zarząd królowej Bony. Wówczas powstał kompleks zabudowań dworskich, tworzący okazałą rezydencję składającą się z drewnianego dworu o dwóch kondygnacjach na murowanym podpiwniczeniu, browaru, wozowni, lamusa z piwnicą oraz budynków gospodarczych; stodoły i stajni.
W 1557 roku Stanisławów stał się siedzibą starosty niegrodowego-dzierżawcy dóbr królewskich, biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego i jego bratanków Andrzeja i Floriana. Dwa lata póżniej bp. Noskowski eryguje samodzielny szpital miejski.
Na przełomie 1564 i 1565 roku przeprowadzono inwentaryzację dóbr miejskich, stwierdzono istnienie: "416 domów pustych, osiadłych i siedlisk niezabudowanych". W mieście było 263 rzemieślników: 90 piekarzy, 33 kołodziejów, 33 szewców, 26 prasołów (kupców solnych), 15 zdunów, 11 kuśnierzy, 10 krawców, 9 włókienników, 6 kowali, 6 kramarzy, 4 bednarzy, 3 stolarzy, 3 ślusarzy, 2 rymarzy, 2 siodlarzy, 2 iglarzy, 1 paśnik, 1 szklarz, 1 czapnik oraz 79 piwowarów". Do Stanisławowa przynależało 8 młynów: Ptak, Pieczonka, Serwatka, Krupa, Czeszek, Biernat, Suchy, młyn na Osownicy.
Król Zygmunt August nadał 26 grudnia 1570 roku przywileje mieszczanom stanisławowskim do wolnego wyrębu drzewa i wypasania bydła w okolicznych lasach oraz zmiejszył ich powinności wobec starostów.
Władcy wielokrotnie potwierdzali przywileje erekcyjne i prawa miasta Stanisławowa: Zygmunt Stary (1542), Stefan Batory (1578), Zygmunt III Waza (1591).
Jędrzej Święcicki na kartach dzieła "Topografia, czyli opis Mazowsza" w 1634 roku odnotował:"Po drugiej stronie Wisły ziemia warszawska rozciąga się szerzej, obejmuje liche mieściny Okuniew i Stanisławów. Ostatni jest dobrze zaludniony ..." i dalej: " Przed niedawnymi czasy okolica ta lasem była porosła, teraz zaś, uprawiana obficie wydaje zboże"
Niestety wojny szwedzkie totalnie zrujnowały świetnie rozwijający się Stanisławów, co spowodowało upadek gospodarczy i spadek do rangi wsi. Stan zastoju miasta po wojnach szwedzkich trwał 10 lat. Stan się pogłębił po epidemii w 1658 roku.
Istotna w dziejach Stanisławowa była ponowna lokacja miasta w 1677 roku. Dzięki Stanisławowi Skarczewskiemu kasztelanowi wojnickiemu i staroście stanisławowskiemu, nastąpiła ponowna lokacja miasta. Na podstawie konstytucji z tego roku Stanisławów zwolniono od wszystkich podatków publicznych i tzw. przychodów żołnierskich na 6 lat.
Król August II w 1703 roku wydał dokument uwalniający mieszkańców Stanisławowa od wypraw pospolitego ruszenia.
Zimą 1705 roku przechodzą przez Stanisławów pod wodzą Karola XII wojska szwedzkie maszerujące na Grodno.
Miasto w 1712 roku przeżyło oblężenie, spowodowali to chroniących się tu stronnicy Stanisława Leszczyńskiego. Oblężenie skutkowało częściowym zniszczeniem Stanisławowa.
W kolejnych latach władcy potwierdzają prawa i przywileje miasta: August II (1723), August III (1746), Stanisław August Poniatowski (1779).
25 lipca 1783 roku w stanisławowskim dworze zatrzymał się Król Stanisław August Poniatowski, powracający z Siedlec do Warszawy.
Pod koniec 1789 roku uczestniczą w "Czarnej Procesji" dwaj mieszczanie stanisławowscy, Łukasz Skuziński i Michał Gostyński,którzy w imieniu Stanisławowa podpisują memoriał do króla w sprawie ustawy o miastach.
Nocą z 24 na 25 października 1794 roku wojska rosyjskie pod wodzą gen.Suworowa, maszerując na Warszawę zajmują Stanisławów. Zniszczony zostaje browar, karczma starościńską, mienie kościelne i uprowadzony inwentarz.
Po upadku Rzeczypospolitej Stanisławów znalazł się w zaborze austriackim (1795), w prowincji Galicja Zachodnia. Po wojnie Księstwa Warszawskiego z Austrią w 1809 Stanisławów znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego jako siedziba powiatowe (1810).
Wiosną 1812 roku przez Stanisławów idą na Moskwę żołnierze Napoleona I Bonaparte, jesienią rozbite wracają.
Po powstaniu Królestwa Polskiego Stanisławów zostaje wyznaczony na siedzibę miasta obwodowego (1816). Obwód stanisławowski składał się z powiatu stanisławowskiego i powiatu siennickiego. Wkrótce stolica obwodu stanisławowskiego została przeniesiona do [Mi%C5%84sk_Mazowiecki|Mińska Mazowieckiego].
W lutym 1831 roku w okolicy Stanisławowa ma miejsce koncentracja wojsk rosyjskich idących na Warszawę.
Mieszkańcy Stanisławowa wzięli czynny udział w Powstaniu Styczniowym.
Brak perspektyw rozwoju gospodarczego oraz początek reprezji po Powstaniu 1863 r. spowodował w 1866 roku likwidację powiatu stanisławowskiego, z którego powstał powiat radzymiński i nowomiński.
W 1869 Stanisławów traci prawa miejskie i staje się tylko siedzibą władz gminnych.
W 1905 r. miały miejsce wystąpienia rewolucyjn. W nocy z 28 lutego na 1 marca pozrywano z godłami carskimi z urzędu gminnego, sądu i szkoły.
W dniach 13-17 sierpnia 1920 roku we wsi stacjonowały wojska rosyjskie.
II Wojna Światowa to wkroczenie hitlerowców do Stanisławowa w dniu 12 września 1939. W 1942 roku 400 mieszkańców pochodzenia żydowskiego zostaje wywiezionych do obozu w Treblice. W lutym 1944 r. ma miejsce łapanka, w wyniku której ok. 200 osób wysłano do Niemiec na roboty. Wyzwolenie nastąpiło 10 sierpnia 1944 roku, Stanisławów uległ prawie całkowitemu zniszczeniu.
Po odzyskaniu niepodległości Stanisławów znalazł się w powiecie mińskim województwa warszawskiego.
W 1956 roku ma miejsce wielki pożar, po którym następuje kolejna odbudowa miejscowości.
Reforma administracyjna wprowadzona w 1975 r. spowodowała likwidację powiatów, w tym właśnie czasie Stanisławów trafił pod władzę administracyjną województwa siedleckiego.
W 1988 roku rozpoczęto budowę Zakładów Mięsnych Stanisławów, produkcję została uruchomiona w listopadzie 1990 roku. ZAkład jest największym pracodawcą w gminie. Od 1 stycznia 1999 r. Stanisławów znalazł się ponownie w powiecie mińskim, tym razem województwa mazowieckiego.
[edytuj] Zabytki i obiekty historyczne
Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Świętego Jana Chrzciciela i Stanisława Biskupa:
- Kościół murowany z około 1530 r., restaurowany w 1620r., przebudowany w 1826r., odbudowany w latach 1958-1962 po zniszczeniach z 1944 r.
- Dzwonnica drewniana z XVIII wieku.
- Plebania murowana z około 1881r.
Zajazd murowany w Stanisławowie zbudowany w latach 1813-1916, zniszczony w 1944r., odbudowany w latach 1958-1962.
Dwór drewniany z I połowy XIX wieku wraz z parkiem, obiekt znacznie przebudowany.
Pomnik poświęcony poległym w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1920.
Pomnik poległym w walce z faszystami w latach 1939-1945.
Układ urbanistyczny miejscowości, elementy zabudowy Rynku.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
