Stanisław Ostoja-Kotkowski
Z Wikipedii
Józef Stanisław Ostoja-Kotkowski; Stan Ostoja-Kotkowski - (ur. 28 grudnia 1922 w Golubiu, zm. 2 kwietnia 1994 w Stirling koło Adelaide w Australii), wybitny malarz, rzeźbiarz, scenograf, fotografik, wykorzystujący w swej twórczości najnowsze zdobycze techniki.
Spis treści |
[edytuj] Rodzina
Był synem Stefana i Jadwigi Kotkowskich. Stanisław Kotkowski był spokrewniony z Witoldem Gombrowiczem poprzez jego matkę Antoninę z Kotkowskich. Dziadek Witolda Gombrowicza, Ignacy (ur. 1837) i pradziadek Stanisława Kotkowskiego, Stefan (ur. 1835) byli rodzonymi braćmi.
[edytuj] Lata młodzieńcze
W 1937 roku rodzina Kotkowskich przeprowadziła się do Przasnysza, gdzie ojciec, Stefan Kotkowski objął stanowisko dyrektora banku. W 1939 r. Stanisław Kotkowski ukończył IV klasę Gimnazjum w Przasnyszu, zdobywając tzw. „małą maturę”. Podczas okupacji hitlerowskiej pobierał nauki malarstwa u artysty plastyka Olgierda Vetesco, który mieszkał w Przasnyszu.
[edytuj] Na emigracji
Pod koniec II wojny światowej zabrany przez okupantów jako zakładnik, uciekł z transportu na terenie Niemiec. Wolność znalazł w amerykańskiej strefie okupacyjnej.
W latach 1945 – 49 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie. Pod koniec 1949 r. wyemigrował do Australii. Studiował w Victorian Scholl of Arts w Melbourne. W 1955 r. osiedlił się w Stirling koło Adelaide. Własnej rodziny nie założył.
Był stypendystą Churchilla, członkiem Royal Society of Art w Londynie, działaczem polonijnym.
[edytuj] Twórczość
Od 1960 r. pracował nad transformacją dźwięku w barwy i kształty.
Jako pierwszy w świecie użył efektów laserowych podczas przedstawienia teatralnego (1968) i operowego (1974).
Autor płaskorzeźb, rzeźb, fresków i konstrukcji świetlnych w gmachach użyteczności publicznej w Melbourne, Adelaide, Perth i Canberze, pomników Tadeusza Kościuszki w Cooma (1988) i Ofiar Katynia w Adelaide, abstrakcyjnych kompozycji malarskich wykonanych w emalii szklistej, kolaży optycznych, grafik komputerowych opartych na formule fraktali (1989), fotografii artystycznych, pokazów fotografiki kinetycznej, spektakli i koncertów laserowych.
Twórca urządzeń wytwarzających muzykę w zetknięciu z ludzkim ciałem, zwanych "thereminami" (1975), wież chromasonicznych (w tym "śpiewającej wieży" w Adelaide z 1978 r., reagującej na ruch uliczny gamą kolorowych, pulsujących świateł), kinetycznego fresku słonecznego "Solaris" (1986).
[edytuj] Wizyty w Polsce
Od swojego wyjazdu poza granice kraju odwiedził Polskę dwukrotnie – po raz pierwszy w 1967 r. W wrześniu 1991 r. brał udział w prezentacjach (w ramach wielkiej wystawy twórców emigracyjnych "Jesteśmy") swoich koncertów laserowych w Filharmonii Narodowej.
[edytuj] Odznaczenia
Za swoje dokonania artystyczne Stanisław Ostoja-Kotkowski został nagrodzony odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej, a królowa Elżbieta II w 1992 r. przyznała mu Order Australii.
[edytuj] Pamięć
Grób Stanisława Ostoi-Kotkowskiego znajduje się na warszawskich Powązkach. Prace artysty oglądać można w australijskich oraz zagranicznych zbiorach państwowych i prywatnych.
W lutym 2008 archiwum prac Ostoi-Kotkowskiego na Uniwersiti of Melbourne zostało wpisane do projektu UNESCO Memory of the World register for Australia, którego celem jest gromadzenie najbardziej wartościowych dokumentów obrazujących historię świata. Archiwum na Uniwersiti of Melbourne zawiera różnorodne formy sztuki polskiego artysty: zapisy wykładów, programy, fotografie, slajdy, pokazy laserowe, modele rzeźb, rzeźby.
W Polsce dokumentację życia i działalności artystycznej Stanisława Ostoja-Kotkowskiego prowadzi Muzeum Historyczne w Przasnyszu. Jego imię nosi jedna z przasnyskich ulic. 6 grudnia 2006 podczas sympozjum Laser jako medium w sztuce współczesnej imię Ostoi-Kotkowskiego otrzymał również Miejski Dom Kultury w Przasnyszu.
[edytuj] Medal Stanisława Ostoi-Kotkowskiego
Od 2006 w Przasnyszu przyznawany jest Medal Stanisława Ostoi-Kotkowskiego. Odznaczenie nadawane jest w trzech kategoriach:
- pierwsza - Twórca Uznany - nominowane osoby powinny posiadać wieloletni uznany w regionie lub w skali kraju dorobek twórczy;
- druga - Debiut - przeznaczona dla osób rozpoczynających działalność artystyczną, których talent rokuje dalsze sukcesy i nie będzie jednorazowym aktem twórczym;
- trzecia - Medal Honorowy - otrzymują osoby, których działania przyczyniają się do promocji miasta i powiatu poprzez kreowanie pozytywnego wizerunku, wspierające kulturę lokalną i artystów oraz honorowi goście za zgodą Kapituły Medalu.
Nominacje do medalu przyjmowane są do 30 listopada każdego roku u sekretarza kapituły, Piotra Kaszubowskiego, kierownika Muzeum Historycznego w Przasnyszu. Uroczyste wręczenie medali następuje podczas sesji popularnonaukowej poświęconej twórczości Stanisława Ostoja-Kotkowskiego. Od 2007 nagroda będzie przyznawana w każdą drugą niedzielę grudnia.
Laureatów w poszczególnych kategoriach wyłania Kapituła Medalu Stanisława Ostoi-Kotkowskiego, działająca przy Towarzystwie Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej. W jej skład wchodzą:
- Kanclerz Kapituły - dr Radosław Waleszczak (przedstawiciel TPZP)
- Przewodniczący Komisji Konkursowych - Krzysztof Gadomski (pomysłodawca medalu)
- Sekretarz Kapituły - Piotr Kaszubowski
oraz eksperci z różnych dziedzin sztuki, zapraszani na posiedzenie Kapituły. Honorowy patronat sprawują: siostrzenica artysty, Liliana Adamczyk, Burmistrz Przasnysza i Starosta Powiatu Przasnyskiego.
[edytuj] Edycja 2006
Zgłoszono dziewięć kandydatur w trzech kategoriach. Kapituła przyznała medale następującym osobom:
- Twórca Uznany - Tadeusz Myśliński
- Debiut - Marcin Sobociński
- Medal Honorowy - Adam Struzik
Ogłoszenie laureatów i wręczenie medali nastąpiło 6 grudnia 2006 podczas sympozjum Laser jako medium w sztuce współczesnej w Miejskim Domu Kultury w Przasnyszu. Adam Struzik odebrał medal 28 grudnia 2006 podczas uroczystej sesji Rady Powiatu Przasnyskiego.
[edytuj] Edycja 2007
Kapituła nie przyznała medalu w kategorii Debiut. W pozostałych kategoriach medale otrzymali:
- Twórca Uznany - Stanisław Radomski oraz Krzysztof Turowiecki
- Medal Honorowy - Aleksander Drwęcki
Wręczenie medali nastąpiło podczas spotkania wigilijnego TPZP w Miejskim Domu Kultury w Przasnyszu w dniu 17 grudnia 2007.
[edytuj] Bibliografia
- Agnieszka i Krzysztof Gadomscy, Stanisław Ostoja-Kotkowski. Mistrz Światła, Przasnysz 2006.
