Stefan Nosek

Z Wikipedii

Stefan Nosek (ur. 22 marca 1909 w Krakowie, zm. 19 lipca 1966 w Krakowie) - polski archeolog, twórca lubelskiej archeologii. W 1949 roku rozpoczął pierwsze na Lubelszczyźnie planowe badania wykopaliskowe.

Pochodził z rodziny robotniczej. W 1928 r. ukończył III Gim­nazjum im. Króla Jana Sobieskiego i rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie historii (pod kierunkiem prof. L. Piotrowicza) i prahistorii (pod kierunkiem prof. W. Demetrykiewicza i doc. J. Żurowskiego). W czasi studiów pracował w Bibliotece Jagiellońskiej, potem kolejno w Zakładzie Archeologii Prahistorycznej UJ oraz w Muzeum Archeologicznym PAU (od 1933). W 1937 został kustoszem Muzeum. W 1938 obronił pracę doktorską pt. Kultura grobów skrzynkowych i podkloszowych w Polsce południowo-wschodniej. W czasie kampanii Wrześniowej służył jako podporucznik rezerwy. W czasie okupacji niemieckiej udało mu się uratować zbiory Muzeum Archeologicznego przed zrabowaniem i wywiezieniem ich do Niemiec. Od 1 października 1945 roku rozpoczął pracę na UMCS, gdzie zorganizował od podstaw lubelski ośrodek archeologiczny. Pełnił tam fukcje kierownika Katedry Archeologii Polski na nowo po-powołanym Wydziale Humanistycznym UMCS, którego był organizatorem i p.o. dziekanem. W 1953 roku powrócił do Krakowa. Objął kierownic­two Zakładu Archeologii Polski IHKM PAN, następnie został dyrektorem Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Habilitował się w 1947 r. na UJ u prof. Józefa Kostrzewskiego na podsta­wie rozprawy Zagadnienie Prasłowiańszczyzny w świetle prehistorii. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1954 roku, zwyczajnego w 1966 r. W 1952 roku brał udział w przygo­towywaniu badań Grodów Czerwieńskich.

Jego twórczość nau­kowa dotyczyła w zasadzie całości pradziejów i wczesnego średniowie­cza Polski, choć specjalizował się szczególnie w zagadnieniach młodszej epoki kamienia. Założył i redagował "Materiały Archeologiczne" i "Sprawozdania Archeologiczne". Był wyróżniony Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Z Zofią Stanisławą Leśniak (zm. 31 października 1976) miał dwie córki: Annę Marię Czyż (ur. 5 11939 r. w Krakowie) i Elżbietę Rozalię Kowal (ur. 11 lipca 1945 r. w Krakowie, zm. 30 marca 1979 r.), mgr archeologii, pracownika Pań­stwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu.

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

[edytuj] Wybrana bibliografia

Bibliografia jego prac obejmuje ponad 140 pozycji.

• Kultura grobów skrzynkowych i podkloszowych w Polsce południowo-wschodniej (opublikowana jako III t. „Prac Pre­historycznych PAU" w 1948 r.)
• Zagadnienie Prasłowiańszczyzny w świetle prehistorii („Światowit" t. 19 1948 s. 1—178)
• Kultura amfor kulistych na Lubelszczyźnie, „An­nales UMCS" s. F vol. V s. 55—158
• Z najnowszych badań nad neolitem Małopolski, w: Studia i materiały do badań nad neolitem Małopolski, Wr. 1965, s. 7—45
• Materiały neolityczne z Lubelszczyzny, „Annales UMCS" s. F vol. II 1947 s. 207—213).
• Słowianie w pradziejach ziem polskich, Kr. 1946; wyd. II poszerzone L. 1950
• Zagadnienie Prasłowiańszczyzny...
• Neurowie w świetle archeologii, „Przegląd Zachodni" r. 8 1952 nr 5/6 s. 270— 278
• Perspektywy archeologiczne, w: J. Czekanowski, Wstęp do historii Słowian, wyd. II, P. 1957, s. 428—449
• Materiały do badań nad historią staro­żytną i wczesnośredniowieczną międzyrzecza Wisły i Bugu („Annales UMCS" s. F vol. VI 1951 (druk: 1957 s. 502)