Stefan Urosz IV Duszan

Z Wikipedii

Stefan Uroš IV Dušan (serbski: Цар Стефан Душан Силни) (ok 1308 – 20 grudnia 1355), król Serbii w okresie 8 września 1331 – 1346. Od roku 1346 roku był pierwszym i jedynym carem Serbii.

Wywodził się z dynastii Nemaniciów, panującej w Serbii i założonej przez wielkiego żupana Stefana Nemanję (1166 – 1196). Od koronacji w roku 1217 Stefana, syna Nemanji, na króla Serbii, Nemanicie nosili tytuł królewski. Najmłodszy syn odnowiciela państwa serbskiego, św. Sava, arcybiskup i twórca autokefalii Kościoła serbskiego, stał się po kanonizacji patronem dynastii i państwa.

W Wielkanoc 16 kwietnia 1346 r., osiągnąwszy hegemonię na Bałkanach, król Stefan Dušan został ukoronowany w swej stolicy Skopje na cara Serbów i Romejów (Greków) przez arcybiskupa Joanikije. Tym samym Serbia awansowała na dwadzieścia pięć lat do rangi carstwa.

Dušan zasłynął jako autor kompilacji prawnej zwanej Zakonikiem (znanej też jako Statuty cara Stefana Duszana), promulgowanej w 1349 r. i uzupełnianej w ostatnich latach panowania. Niebywałym rysem myśli politycznej Duszana jest postawienie prawa ponad władzą cara, znacznie wyprzedzające ducha epoki. W razie złamania przepisów kodeksu poddani byli upoważnieni do wypowiedzenia posłuszeństwa swemu monarsze.

Jego panowanie było okresem apogeum potęgi średniowiecznej Serbii. Serbia za jego panowania, ze stolicą w Skopje, zyskała miano Wielkiej Serbii. W wyniku wojny z Bułgarami i Bizancjum opanował Macedonię, Albanię, Epir i Tesalię oraz utworzył odrębny patriarchat serbski. Popierał rozwój handlu oraz górnictwa.

Utworzone przez niego potężne państwo serbskie rozpadło się na szereg księstw po śmierci jego syna, Stefana Urosza V, słabego monarchy, w 1371 roku. Ułatwiło to penetrację Półwyspu Bałkańskiego przez Turków Osmańskich.

Bibliografia:

John Van Antwerp Fine, The Late Medieval Balkans. A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Turkish Conquest, University of Michigan, Ann Arbor 1987, 683 s., ISBN 0-472-08260-4.