System Palladiusza

Z Wikipedii

Rosyjska transkrypcja sinologiczna, zwana także systemem Palladiusza (ros. транскрипционная система Палладия) - transkrypcja języka chińskiego za pomocą cyrylicy, używana w Rosji. W drugiej połowie XIX wieku podwaliny po nią położył archimandryta Palladiusz (Piotr Kafarow, 1817-1878), prawosławny misjonarz w Pekinie i rosyjski sinolog, a także autor nieukończonego słownika chińsko-rosyjskiego, który ostatecznie ukazał się w 1889 roku. Rosyjska transkrypcja nosi jego imię. Oparta jest na niej także rosyjska transkrypcja języków koreańskiego i japońskiego.

Z rosyjskiego, poprzez transkrypcję o. Palladiusza, trafiła do języka polskiego seria błędnych sinicyzmów (niezgodnych z rzeczywistą fonetyką języka chińskiego), m.in. żeńszeń (zamiast poprawniejszego: żenszen, pinyin: renshen), Tiańszań (wyparte dziś przez poprawne Tienszan, pinyin: Tianshan), hunwejbini (zamiast poprawniejszego: hungwejbingowie, pinyin hongweibing), chunchuz, Charbin (zamiast dziś uzywanego poprawnego Harbin), czy nawet koreańskie Phenian (zamiast poprawnego: Phjongjang, czytane: "pchiong-jang" - NB. czytanie: "fenian" jest podwójnym błędem - interpretowania że ph należy czytać jak francuskie itp. "ph", tymczasem język koreański w ogóle nie posiada dźwięku f).

Na przełomie XIX i XX wieku korzystanie z niej było popularne wśród polskich autorów piszących o Chinach, którzy wiedzę często czerpali z drugiej ręki z rosyjskich źródeł. Na przykład częściowo na niej oparty jest zapis terminologii chińskiej (nazw własnych) w powieści przygodowej o Chinach Wacława Sieroszewskiego pt. "Zamorski diabeł (Jan-Gui-Tzy)". Także imiona chińskie w pracach o kulturze filozofii Wschodu Stanisława Jedynaka - oparte w całości na literaturze rosyjskojęzycznej - są naszpikowane "palladyzmami", czyli takimi błędnymi spolszczeniami za pośrednictwem rosyjskiego. Poprawne polskie sinicyzmy (zapożyczenia z języka chińskiego w języku polskim) powinny byc jakimś kompromisem między fonetyką chińska a fonetyką polską, bez interwencji języka pośredniczącego, "palladyzmy" (podobnie jak "wade-gilesizmy") tego kryterium nie spełniają.

Typowe palladyzmy to:

• używanie spółgłosek dźwięcznych na chińskie nieprzydechowe a bezdźwięcznych na chińskie nieprzydechowe (np. stosowanie b i p zamiast odpowiednio p i p’, stosowanych w transkrypcjach polskiej, angielskiej czy francuskiej) - można to dzisiaj - w kontekście coraz powszechniejszego stosowania transkrypcji pinyin uznać za poprawne;
• używanie nieznanego językowi chińskiemu dźwięku [ń] w wygłosie (zamiast poprawnego n) i w zamian stosowanie n zamiast ng w wygłosie (język rosyjski nie zna dźwięku [ng]);
• pisanie ch zamiast h w nagłosie;
• używacie zbitki czż (ros. чж) zamiast poprawniejszego cz lub dż (Jaworski-Jabłoński: cz, pinyin: zh);
• używanie cz (c+z; ros. цз; skutkujące jednak interpretowaniem tego przez czytelnika jako polskie cz [č] !), zamiast poprawniejszego c lub dz (Jaworski-Jabłoński: ts, pinyin: z), względnie zamiast poprawniejszego ć lub dź (Jaworski-Jabłoński: ts lub k przed -i lub -ü, pinyin: j);
• stosowanie -j- w środku wyrazu, zamiast zmiękczającego -i- przed samogłoską, np. sjao zamiast siau;
• pisownia hoj lub choj zamiast poprawniejszego huj (Jaworski-Jabłoński: huei; pinyin: hui);
• pisanie juj zamiast jü, -ju zamiast -ü;
• niepisanie nagłosowej spółgłoski w (ang. w = pol. ł) przed u.

[edytuj] Przekład z pinyinu na system rosyjski Palladiusza

A
a — а	ai — ай	an — ань	ang — ан
ao — ао
B
ba — ба	bai — бай	ban — бань	bang — бан
bao — бао	bei — бэй	ben — бэнь	beng — бэн
bi — би	bian — бянь	biao — бяо	bie — бе
bin — бинь	bing — бин	bo — бо	bu — бу
C
ca — ца	cai — цай	can — цань	cang — цан
cao — цао	ce — цэ	cen — цэнь	ceng — цэн
ci — цы	cong — цун	cou — цоу	cu — цу
cuan — цуань	cui — цуй	cun — цунь	cuo — цо
CH
cha — ча	chai — чай	chan — чань	chang — чан
chao — чао	che — чэ	chen — чэнь	cheng — чэн
chi — чи	chong — чун	chou — чоу	chu — чу
chuai — чуай	chuan — чуань	chuang — чуан	chui — чуй
chun — чунь	chuo — чуо
D
da — да	dai — дай	dan — дань	dang — дан
dao — дао	de — дэ	dei — дэй	deng — дэн
di — ди	dia — дя	dian — дянь	diao — дяо
die — де	ding — дин	diu — дю	dong — дун
dou — доу	du — ду	duan — дуань	dui — дуй
dun — дунь	duo — дуо
E
e — э	ei — эй	en — энь	eng — эн
er — эр
F
fa — фа	fan — фань	fang — фан	fei — фэй
fen — фэнь	feng — фэн(фын)	fo — фо	fou — фоу
fu — фу
G
ga — га	gai — гай	gan — гань	gang — ган
gao — гао	ge — гэ	gei — гэй	gen — гэнь
geng — гэн	gong — гун	gou — гоу	gu — гу
gua — гуа	guai — гуай	guan — гуань	guang — гуан
gui — гуй	gun — гунь	guo — го
H
ha — ха	hai — хай	han — хань	hang — хан
hao — хао	he — хэ	hei — хэй	hen — хэнь
heng — хэн	hm — хм	hng — хнг	hong — хун
hou — хоу	hu — ху	hua — хуа	huai — хуай
huan — хуань	huang — хуан	hui — хуй(хуэй)	hun — хунь
huo — хо
J
ji — цзи	jia — цзя	jian — цзянь	jiang — цзян
jiao — цзяо	jie — цзе	jin — цзинь	jing — цзин
jiong — цзюн	jiu — цзю	ju — цзюй	juan — цзюань
jue — цзюе	jun — цзюнь
K
ka — ка	kai — кай	kan — кань	kang — кан
kao — као	ke — кэ	ken — кэнь	keng — кэн
kong — кун	kou — коу	ku — ку	kua — куа
kuai — куай	kuan — куань	kuang — куан	kui — куй
kun — кунь	kuo — ко
L
la — ла	lai — лай	lan — лань	lang — лан
lao — лао	le — лэ	lei — лэй	leng — лен
li — ли	lia — ля	lian — лянь	liang — лян
liao — ляо	lie — ле	lin — линь	ling — лин
liu — лю	long — лун	lou — лоу	lu — лу
lü — люй	luan — луань	lüe — люэ	lun — лунь
luo — ло
M
m — м	ma — ма	mai — май	man — мань
mang — ман	mao — мао	me — мэ	mei — мэй
men — мэнь	meng — мэн	mi — ми	mian — мянь
miao — мяо	mie — ме	min — минь	ming — мин
miu — мю	mm — мм	mo — мо	mou — моу
mu — му
N
n — н	na — на	nai — най	nan — нань
nang — нан	nao — нао	ne — нэ	nei — нэй
nen — нэнь	neng — нэн	ng — нг	ni — ни
nin — нинь	ning — нин	niu — ню	nong — нун
nu — ну	nü — нюй	nuan — нуань	nüe — нюэ
nuo — но
O
o — о	ou — оу
P
pa — па	pai — пай	pan — пань	pang — пан
pao — пао	pei — пэй	pen — пэнь	peng — пэн
pi — пи	pian — пянь	piao — пяо	pie — пе
pin — пинь	ping — пин	po — по	pou — поу
pu — пу
Q
qi — ци	qia — ця	qian — цянь	qiang — цян
qiao — цяо	qie — це	qin — цинь	qing — цин
qiong — цюн	qiu — цю	qu — цюй	quan — цюань
que — цюэ	qun — цюнь
R
ran — жань	rang — жан	rao — жао	re — жэ
ren — жэнь	reng — жэн	ri — жи	rong — жун
rou — жоу	ru — жу	ruan — жуань	rui — жуй
run — жунь	ruo — жо
S
sa — са	sai — сай	san — сань	sang — сан
sao — сао	se — сэ	sen — сэнь	seng — сэн
si — сы	song — сун	sou — соу	su — су
suan — суань	sui — суй	sun — сунь	suo — суо
SH
sha — ша	shai — шай	shan — шань	shang — шан
shao — шао	she — шэ	shei — шэй	shen — шэнь
sheng — шэн	shi — ши	shou — шоу	shu — шу
shua — шуа	shuai — шуай	shuan — шуань	shuang — шуан
shui — шуй	shun — шунь	shuo — шуо
T
ta — та	tai — тай	tan — тань	tang — тан
tao — тао	te — тэ	ten — тэнь	teng — тэн
ti — ти	tia — тя	tian — тянь	tiang — тян
tiao — тяо	tie — те	ting — тин	tiu — тю
tong — тун	tou — тоу	tu — ту	tuan — туань
tui — туй	tun — тунь	tuo — туо
W
wa — ва	wai — вай	wan — вань	wang — ван
wei — вэй	wen — вэнь	weng — вэн	wo — во
wu — у
X
xi — си	xia — ся	xian — сянь	xiang — сян
xiao — сяо	xie — се	xin — синь	xing — син
xiong — сюн	xiu — сю	xu — сюй	xuan — сюань
xue — сюэ	xun — сюнь
Y
ya — я	yan — янь	yang — ян	yao — яо
ye — е	yi — и	yin — инь	ying — ин
yong — юн	you — ю	yu — юй	yuan — юань
yue — юэ	yun — юнь
Z
za — цза	zai — цзай	zan — цзань	zang — цзан
zao — цзао	ze — цзэ	zei — цзэй	zen — цзэнь
zeng — цзэн	zi — цзы	zong — цзун	zou — цзоу
zu — цзу	zuan — цзуань	zui — цзуй	zun — цзунь
zuo — цзо
ZH
zha — чжа	zhai — чжай	zhan — чжань	zhang — чжан
zhao — чжао	zhe — чжэ	zhei — чжэй	zhen — чжэнь
zheng — чжэн	zhi — чжи	zhong — чжун	zhou — чжоу
zhu — чжу	zhua — чжуа	zhuai — чжуай	zhuan — чжуань
zhuang — чжуан	zhui — чжуй	zhun — чжунь	zhuo — чжо