Szebnie

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°46' N 21°36' E49.7666667 21.6 (Szebnie)


Szebnie
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Jasło
Powierzchnia	5,41 km²
Położenie	49° 46' N 21° 36' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Kod pocztowy	38-203
Tablice rejestracyjne	RJS
Położenie na mapie Polski Szebnie
Wnętrze drewnianego kościoła z 1605 r.
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Szebnie – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Jasło. Graniczy od północy z Nieplą i Bierówką, od zachodu z Zimną Wodą, od południa z Sądkową i Dobrucową, od wschodu z Moderówką.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 28.

Spis treści

1 Historia
- 1.1 Obóz koncentracyjny w Szebniach
2 Zabytki i inne obiekty
3 Ludzie związani z Szebniami
4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Legat papieski Kaliksta II, przeprowadzający legację w Polsce Idzi z Tuskulum wystawiający w Krakowie od maju 1123 do styczniu 1125 r. za zgodą Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz bp.krakowskiego Radosta dokumenty stwierdza, że do klasztoru w Tyńcu należy miejscowość Szebnie. Jest to najstarsza wzmianka o istnieniu miejscowości. Można sądzić, że osadźcą dla tej miejscowości byli benedyktyni z Tyńca. W XIII w. następuje korzystniejsza dla rozwoju osady lokacja na prawie magdeburskim. Dokumenty wymieniają w Szebnie w 1229 r. W dokumencie Leszka Czarnego, w którym książę zezwala na osadzenie miejscowości na tym prawie figuruje 30 wsi, w tym Szebnie. Ze sporu w 1319 r. między opactwem tynieckim a Jakubem -podkomorzym sandomierskim o gród Golesz, wynika że Szebnie podlegały wówczas pod zamek goleski. W r. 1330 sąd biskupa krakowskiego wydał wyrok w sporze o dziesięciny, wytoczonym przez plebana kościoła w Kazimierzy Małej plebanowi kościoła w Szebni. Chodziło o dziesięciny z wsi Mikołajów, Stropieszyn i Zagajów, które to dobra, w czasie procesu należały do rycerza imieniem Sąd (post araturas Sandonis, militis in Mikołajów, Stropeszyn et Zagaiow). W latach 1333-1334 wymieniony jest rycerz Sąd - jako podkomorzy sandomierski. 13 grudnia 1397 r. Henryk Szebieński (Sebensky) sprzedał Klemensowi z Moskorzewa- podkanclerzowi królewstwa polskiego, trzy wsi w powiecie krośnieńskim:Wojkówkę, Bratkówkę i Na Wysokiem z obu stron Wisłoki za 400 grzywien. Był to przypuszczalnie syn Tomisława z Szebni (z r.1362). Potem wymieniany jest Nawoj z Szebień (czyli Szebni).

Henryk Szebieński -zmarł przypuszczalnie przed rokiem 1420, bo wspomniany wyżej syn jego Indrzych - czyli Henryk występuje samodzielnie już w r.1415 jako Henryk z Moderówki lub Schebensky. Dokument z 1427 r. wskazuje , że trzej bracia; Spytek z Mikołajowa, Indrzych z Moderówki i Nawój z Szebień, podzielili się dawniej i musieli być opiekunami młodszych braci, którzy doszedłszy do pełnoletności, otrzymali swój dział.

Miejscowość ta była niszczona przez najazdy Tatarów, Szwedów w 1655 r., czy Węgrów w 1657 r.

W styczniu 1863 r. kilku mieszkańców wybrało się z właścicielem dworu, by walczyć w powstaniu o wolność Polski. We wrześniu 1939 roku pochowano na cmentarzu w Szebniach ofiary bombardowań lotniska w Moderówce.

[edytuj] Obóz koncentracyjny w Szebniach

W okresie II wojny światowej na terenie miejscowości istniały koncentracyjne obozy hitlerowskie i obóz jeńców radzieckich (od 8 października 1941 roku do wiosny 1942), oraz obóz pracy przymusowej w Szebniach (od 11 marca 1943) roku do 8 września 1944 r.).

Z początku, od października 1941 r. był to obóz koncentracyjny z barakami zbudowanymi przez jeńców dla Polaków, Żydów, Rosjan i innych. Od wiosny 1942 r. utworzono tu obóz dla jeńców radzieckich, w którym zginęło ok. 4000 ludzi.

Więźniów rozstrzeliwano w lesie, np. w Warzycach; ok. kilka tysięcy osób; Żydów, jeńców radzieckich, wielu partyzantów i dzieci z Zakładu Wychowawczego Ojców Bonifratrów w Iwoniczu.

W pobliskiej Dobrucowej masowo rozstrzelano ok. 3,5 tysiąca Polaków i Węgrów pochodzenia żydowskiego, oraz ludność polską, przywożoną spoza powiatu jasielskiego. Zwłoki palono na stosie, a prochy wrzucano do rzeki Jasiołka.

O obozie w Szebniach Wisława Szymborska napisała wiersz, który był drukowany w podręcznikach szkolnych.

[edytuj] Zabytki i inne obiekty

Szkoła Podstawowa im. Stefanii Sempołowoskiej, Gimnazjum nr 3,
Dworek Morskich i Gorayskich.
zabytkowy kościół drewniany pw. św. Marcina zbudowany w 1605 r.

Gruntownie przebudowany w 1795 r. staraniem rodziny Gorayskich i proboszcza ks. Jakuba Januszowskiego. Kolejna przebudowa i powiększenie świątyni nastąpiło w 1849 r. z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks.Władysława Sarny (rozebranie wieży-dzwonnicy, przedłużenie nawy).Od momentu poświęcenia nowego kościoła – nieużywany niszczeje. Kościół należy do szlaku architektury drewnianej. Trwają starania o przeniesienie go do skansenu w Kolbuszowej.

Nowy kościół, budowany od 1995 r. jako pomnik na trzecie milenium chrześcijaństwa . Poświęcony przez ks. bpa Kazimierza Górnego 15 czerwca 2003 r.

[edytuj] Ludzie związani z Szebniami

Stanisław Kasztelowicz(1900 - 1956), nauczyciel, historyk literatury, autor podręczników. Urodził się w Szebniach 15 września 1900 r.
August Gorayski (27 XI 1832 - 21 III 1915) ur. w Szebniach -zm. w Jaśle, powstaniec styczniowy, polityk; marszałek powiatu, przemysłowiec i finansista, działacz polityczny, radny Krosna.
Władysław Wyderka (1891 - 1987)- duszpasterz wśród robotników polskich we Francji, Kanclerz Kurii Biskupiej w Przemyślu, kanonik kapituły przemyskiej, infułat.
Urodził się 4 lipca 1891 r. w Szebniach
ks. Józef Opioła (1907 - 1997), proboszcz parafii w Szebniach, dziekan jasielski, w czasie okupacji niósł pomoc i otuchę ofiarom niemieckiego terroru., wspomagał więźniów obozu hitlerowskiego w Szebniach dostarczając im żywność i lekarstwa oraz przekazywał korespondencję , pomagał tez żołnierzom AK jako powiernik wielu tajemnic polskiego podziemia. W pierwszych latach tzw. "władzy ludowej" był niejednokrotnie przesłuchiwany przez UB.