Szentendre

Z Wikipedii

Szentendre

Herb miasta

Państwo

Węgry

Komitat

Pest

Powierzchnia

43,83 km²

Populacja (2005)
- liczba ludności
- gęstość

24 010
547,79 osób/km²

Położenie

47°40' N
19°05' E

Kod pocztowy

2000 i 2001

Numer kierunkowy

Adres urzędu miasta

Polgármesteri Hivatal, 2000 Szentendre, Városház tér 1–3

Położenie na mapie Węgier

Szentendre

Strona internetowa miasta

Szentendre z lotu ptaka

Szentendre (pol. Święty Andrzej, łac. Sankt Andrae, serb. Сентандреја/Sentandreja, niem. Sankt Andrä) to miasto w północnych Węgrzech, w komitacie Pest, nad Dunajem, 20 km na północ od Budapesztu. Około 20 tys. mieszkańców. Przemysl drzewny, maszynowy, port rzeczny; osrodek turystyczno-wypoczynkowy; muzea.

[edytuj] Historia

Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1009, ale tereny Szentendre były zasiedlone dużo wcześniej - szacuje się, że od 20 tysięcy lat. Mieszkali tutaj Illyrowie, Erawiskowie oraz Celtowie, a I wieku n.e. okolicę podbili Rzymianie, budując obóz wojskowy Ulcisia Castra (Wilczy zamek). W późniejszych wiekach wyrosłe obok niego miasto nosiło nazwę Castra Constantia.

Po odejściu Rzymian przez okolice Szentendre przechodziły różne plemiona i ludy - m.in. Longobardowie i Awarowie. W IX wieku osiedlili się Madziarzy. Nazwa miejscowości pochodzi od kościoła św. Andrzeja, który jako pierwszy stanął w najwyższym punkcie osady.

W średniowieczu wieku do miasteczka zaczęli przybywać Serbowie - uchodźcy ze swojego kraju, podbijanego przez Turków. Pierwsza fala przybyszów miała miejsce po bitwa na Kosowym Polu w 1389, kolejna w XVI wieku po upadku Belgradu. Wkrótce potem ta część Węgier także znalazła się pod osmańską okupacją, Serbowie jednak pozostali w mieście, tworząc silne skupisko słowiańskie. W XVIII Szentendre nadal pozostawało enklawą narodowościową - w 1720 88% mieszkańców było południowymi Słowianami (głównie Serbowie, ale też Chorwaci), mieszkali w mieście również Niemcy, Słowacy oraz Grecy. Z tego okresu pochodzi spora część zabytkowej zabudowy - barokowe budynki z elementami charakterystycznymi dla południowej Europy i prawosławne świątynie. Jedną z podstaw gospodarki stała się uprawa winorośli - miasto było centrum winiarstwa w środkowych Węgrzech.

W XIX wieku część Serbów zaczęła wracać do odzyskującej niezależność ojczyzny. Ich liczba spadła do 20%, a ich miejsce zajmowali przybysze ze Słowacji oraz Węgrzy. Niektóre cerkwie zamieniono na kościoły katolickie lub ewangelickie. Potomkowie Serbów żyją w mieście do dnia dzisiejszego, ale niewielu z nich posługuje się językiem przodków oraz kultywuje stare obyczaje.

W 1888 Szentendre otrzymało połączenie kolejowe z Budapesztem (kolejka HÉV). W drugiej połowie XIX i w XX wieku miasto upodobali sobie artyści, pracując tutaj i wystawiając swoje prace w miejscowych galeriach.

W 1989 Szentedre podpisało umowę partnerską z niemieckim miastem Wertheim, a po upadku komunizmu otworzyło się w jeszcze większym stopniu dla turystów, którzy z powodu bliskości stolicy przybywają tutaj tłumnie.

[edytuj] Zabytki i najważniejsze atrakcje

Miasto jest pełne krętych i wąskich lub bardzo wąskich uliczek. Turystów przyciąga pasaż nad Dunajem oraz liczne kawiarnie i restauracje. Głównym placem jest Fő tér z barokową i rokokową zabudową. Na jego środku znajduje się krzyż morowy z 1763, ustawiony jako podziękowanie z ustąpienie epidemii.

Pozostałe obiekty i miejsca warte obejrzenia:

ruiny obozu rzymskiego Ulcisia Castra.
cerkiew Požarevicka z XVIII wieku - powstała w miejscu pierwszej drewnianej cerkwi serbskiej.
cerkiew Blagoveštenska z połowy XVIII wieku, w stylu rokoko z bogatą kolekcją ikon. Obecnie grecko-katolicka.
cerkiew Preobraženska, wzniesiona przez fach grabarzy w latach 1741-1776. Co roku w sierpniu odbywa się tutaj uroczystość poświęcenia winogron.
barokowa cerkiew belgradzka z ikonostasem z 1790.
dawna barokowa cerkiew Opovacska, obecnie ewangelicka, oraz kościół katolicki św. Piotra i Pawła , najstarszy w mieście z przełomu XIII i XIV.
Muzeum Ortodoksyjnej Sztuki Sakralnej (Patriarka utca) - zbiory sztuki prawosławnej (głównie ikony).
Muzeum Ferenczy'ego (Görög utca) prezentuje prace węgierskiego impresjonisty Károly'a Ferenczy'ego.
Muzeum Wina ((Bogdányi utca) to jedyne takie muzeum w kraju, więc opisuje historię wszystkich rejonów winnych Węgier.
Muzeum Marcepanu - jedyne na świecie.
najstarszy na Węgrzech zegar słoneczny na Templom tér.
Skansen - Muzeum Wsi Szentendre (Szabadságforrás utca) - założony w 1967 największy w kraju, położony 4 kilometry za miastem; na wolnym powietrzu znajdują się obiekty pochodzące z różnych stron Węgier - 80 domów, 3 kościoły, 200 budynków gospodarczych. Czasem odbywają się pokazy rzemiosła ludowego.