Awarowie
Z Wikipedii
Awarowie – koczowniczy lud mieszanego pochodzenia ugro-ałtajskiego.
Nazwa ta z języka greckiego wzieła się od ich zwyczaju wiązania włosów w dwa warkocze, które przypominały sploty wężów. Słowianie określali ich mianem Obrzy, od której to nazwy wywodzi się współczesny słowiański wyraz olbrzym. Od nich Słowianie nauczyli się jeździeckiego zastosowania koni, nie znali go wcześniej aż do VII wieku.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Jest prawdopodobne, że Awarowie wchodzili w skład chanatu Żou-żan (Juan-Juan), który zamieszkiwał pierwotnie między Tien-szanem a Wielkim Chinganem.
Awarowie pojawili się w Europie w roku 558 pod presją napierających ze wschodu Turków (zwanych też Staroturkami lub Turkutami) wiek po rozpadzie państwa Hunów. Początkowo osiedlili się nad dolnym Dunajem, tworząc kordon wzdłuż północnej granicy Cesarstwa Bizantyńskiego. Podporządkowali tu sobie plemiona słowiańskie, które w strefie naddunajskiej przebywały już wcześniej, zapewne od połowy V wieku (co stało się możliwe dzięki załamaniu się potęgi Hunów, którzy wcześniej panowali nad tą strefą). Cesarstwo Bizantyńskie usiłowało odwrócić uwagę Awarów od najazdów na swoje terytorium i zainspirowało dwie wojny. Wkrótce Awarowie zaangażowali się w konflikt gepidzko-longobardzki, rozbijając w koalicji z Longobardami państwo Gepidów w Panonii w roku 567. W następnym, 568 roku Longobardowie dobrowolnie przekazali Awarom swoje ziemie położone na zachód od południkowego odcinka Dunaju i przenieśli się do północnej Italii.
Istniejący od VI wieku w Kotlinie Panońskiej kaganat Awarów współdziałając ze Słowianami był przeciwnikiem Bizancjum, granice którego najeżdżali Awarowie regularnie, łupiąc północną część Cesarstwa i domagając się wypłat coraz większego trybutu. W 582 r. Awarowie zdobyli Sirmium (Sremska Mitrovica), jedną z najważniejszych twierdz bizantyńskich, broniących północnej granicy Cesarstwa. W 586 r. oblegali bezskutecznie Tesaloniki. Kres najazdom awarskim na Bizancjum położyła nieudana wyprawa awarsko-słowiańsko-perska w roku 626, która zakończyła się nieudanym oblężeniem Konstantynopola (niektórzy uczeni uważają, że do klęski tego oblężenia przyczyniła się celowa dywersja słowiańska, skoordynowana z antyawarskim powstaniem Samona na Morawach). W okresie tym wiarołomstwo Awarów było w Konstantynopolu wręcz przysłowiowe.
Po roku 626 stosunki awarsko-bizantyńskie miały charakter pokojowy.
Kaganat awarski rozpadł się dopiero pod wpływem ataków frankońskich wojsk Karola Wielkiego i Protobułgarów pod koniec VIII wieku. W latach 791-805 Karol Wielki podbił Awarów i założył na ich dawnym terytorium kilka granicznych marchii, na czele których osadził swych namiestników, natomiast wschodnią część dawnego kaganatu awarskiego chan bułgarski - Krum, przyłączył do swego państwa.
Awarowie z czasem wtopili się w zamieszkującą te tereny ludność słowiańską, a później madziarską. Ostatnie wzmianki o Awarach (pseudo-Awarach, jak zwali ich wcześni geografowie) odnotowano w 822 r.
O ich religii nie wiemy zbyt dużo, trochę informacji podaje Paweł Diakon w Historii Longobardów. Najprawdopodobniej był to szamanizm, mieli zwyczaj swoim składanym do grobu zmarłym ucinać głowy i krępowac kończyny co może świadczyć o wierze w wampiryzm i demony.
To właśnie oni sprowadzili do Europy pierwsze żelazne strzemiona (wynalazek chiński). Frankowie zapożyczyli je od nich - jak i też typ siodeł - dzięki czemu majordom Karol Młot powołał do życia tzw. frankijską jazdę pancerną z której to wykształciło się późniejsze rycerstwo.
Według niektórych uczonych ich zmadziaryzowanymi potomkami są żyjący w Siedmiogrodzie Szeklerzy[potrzebne źródło].
[edytuj] Chanowie Awarów
- ? -552 Lakhana
- 552-562 Kandik
- 562-602 Bajan I
- 602-617 Bajan II
- 617-630 Onogunduri
- 624- Powstanie zbrojne Słowian, rządy Samona do jego śmierci w 659
- 729/730 Surakat
- 791-795 Yugurus
- 795-? Kajd Tudun
- 803-? Zodan (osadzony przez Bułgarów)
- ?-814 Theodorus (Osadzony przez Franków)
- 814-? Abraham (osadzony przez Bułgarów)
- ?-835 Izaak Tudun (osadzony przez Bułgarów)
- 899 Kursan
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Źródła historyczne
- Paweł Diakon - Historia Rzymska, Historia Longobardów, przekład I. Lewandowski, Dom Wydawniczy PAX, Warszawa 1995.
- Kronika tzw. Fredegara [w:] Greckie i łacińskie żródła do najstarszych dziejów słowian, cz. 1 (do VIII w.), przekład i opracowanie M. Plezia, Poznań-Kraków 1952 (Prace Etnologiczne t. III)
- Kronika Wielkanocna [w:] Testinomia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka, z. 2, wydali A. Brzóstkowska, W. Swoboda, Warszawa 1995.
- Grzegorz z Tours - Historie. Historia Franków, tłumaczenie K. Liman, T. Richter, wstęp i oprac. D. A. Sikorski, Wyd. Benedyktynów, Tyniec-Kraków 2002, s. 491.
- Teodor Synkellos [w:] Testinomia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka, z. 3, wydali A. Brzóstkowska, W. Swoboda, Warszawa 1995.
[edytuj] Opracowania
- Krzysztof Polek - Frankowie a ziemie nad środkowym Dunajem. Przemiany etniczne w okresie merowińskim i wczesnokarolińskim (do poł. IX w.), Kraków 2007.
- W. Szymański; E. Dąbrowa - Awarowie. Węgrzy., z serii: "Kultura Europy wczesnośredniowiecznej", zeszyt 5, Wrocław 1979.
- Wolfgang Tarnowski - Rycerze, z serii "Co ? i Jak ?" nr. 13, Wydawnictwo ATLAS, Poznań
