Terapia genowa
Z Wikipedii
Terapia genowa - leczenie polegające na wprowadzeniu obcych kwasów nukleinowych (DNA lub RNA) do komórek. Charakter, lub informacja genetyczna zawarta we wprowadzonym DNA lub RNA powinny wywierać efekt terapeutyczny. Mechanizmy działania wprowadzonych kwasów nukleinowych mogą być następujące:
- zmuszenie komórki do produkcji białka kodowanego przez wprowadzony gen
- hamowanie lub modulację ekspresji genów przez wprowadzenie:
- dominujących alleli genów kodujących nieaktywne lub defektywne białko
- antysensowych kwasów nukleinowych wchodzących w interakcję z mRNA (patrz np. [1])
- pułapek (wabików) oligonukleotydowych, wychwytujących czynniki transkrypcyjne
- małych interferujących RNA (siRNA) służących wyciszeniu ekspresji konkretnego genu
- rybozymów (lub DNAzymów) chemicznie modyfikujących materiał genetyczny
Metoda in vivo polega na podaniu nośnika kwasu nukleinowego do ustroju pacjenta. W tym celu najczęściej stosuje się wektory wirusowe, które potrafią wprowadzać DNA lub RNA do komórki. DNA plazmidowe (zobacz: plazmid), nie podawane z żadnym nośnikiem, jest w stanie wnikać jedynie do komórek mięśni szkieletowych.
Metoda ex vivo polega na wyizolowaniu komórek z organizmu pacjenta, wprowadzeniu do nich terapeutycznego DNA lub RNA (zobacz: transfekcja) i ponownym podaniu ich pacjentowi.
Pewne sukcesy odnotowano jak dotąd w leczeniu dzieci cierpiących na X- i ADA-SCID. Pierwszą pacjentką była czteroletnia Ashanthi DeSilva, chora na ADA-SCID, u której w 1990 rozpoczęto terapię genową przez izolację limfocytów dziecka, wprowadzanie do nich zdrowej kopii uszkodzonego genu, i ponowne wprowadzenie limfocytów do organizmu dziewczynki. W 2000 część prób klinicznych z udziałem chorych na X-SCID została przerwana, kiedy u dwóch spośród 10 pacjentów rozwinęła sę białaczka związana zapewne z uaktywnieniem się onkogenu po wprowadzeniu retrowirusa do genomu[2]. Obecnie nadal prowadzone są badania nad terapią genową ADA-SCID[3]. W sierpniu 2006 na łamach pisma Science dr Steven A. Rosenberg z amerykańskiego Narodowego Instytutu Raka, poinformował o 2 przypadkach czerniaka złośliwego, które ustąpiły w 100% pod wpływem terapii genowej, która polegała w tym przypadku na izolacji limfocytów T od chorych, ich namnożeniu, oraz wprowadzeniu do nich poprzez retrowirus genu umożliwiającego rozpoznanie komórek nowotworowych. Następnie po 6-9 dniach w ten sposób modyfikowane limfocyty T były podawane chorym. Pełen efekt leczniczy uzyskano jednak tylko u 2 z 17 pacjentów poddanych temu typowi leczenia[4]
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Yokota T, Pistilli E, Duddy W, Nagaraju K. Potential of oligonucleotide-mediated exon-skipping therapy for Duchenne muscular dystrophy. Expert Opin Biol Ther. 2007 Jun;7(6):831-42. PMID: 17555369
- ↑ Chinen J, Puck JM. Successes and risks of gene therapy in primary immunodeficiencies. J Allergy Clin Immunol. 2004 Apr;113(4):595-603 PMID: 15100660
- ↑ Gaspar HB, Bjorkegren E, Parsley K, Gilmour KC, King D, Sinclair J, Zhang F, Giannakopoulos A, Adams S, Fairbanks LD, Gaspar J, Henderson L, Xu-Bayford JH, Davies EG, Veys PA, Kinnon C, Thrasher AJ. Successful reconstitution of immunity in ADA-SCID by stem cell gene therapy following cessation of PEG-ADA and use of mild preconditioning. Mol. Ther. 2006 Oct;14(4):505-13. PMID: 16905365
- ↑ Morgan RA, Dudley ME, Wunderlich JR, Hughes MS, Yang JC, Sherry RM, Royal RE, Topalian SL, Kammula US, Restifo NP, Zheng Z, Nahvi A, de Vries CR, Rogers-Freezer LJ, Mavroukakis SA, Rosenberg SA. Cancer regression in patients after transfer of genetically engineered lymphocytes. Science. 2006 Oct 6;314(5796):126-9. PMID: 16946036
