Terweł

Z Wikipedii

Terweł, chan bułgarski w latach 700-721, następca Asparucha. Za jego panowania doszło do wzmocnienia i okrzepnięcia państwa Protobułgarów na Bałkanach.

Terweł występował jako sojusznik bizantyjskiego cesarza Justyniana II w jego walce o tron z uzurpatorem Tyberiuszem III i to dzięki jego pomocy Justynian II w 705 roku odzyskał tron. W ramach podziękowania za współpracę Terweł otrzymał od Justyniana część granicznych i spornych dotychczas terytoriów, bogate dary oraz tytuł cezara. Dzięki tytułowi, drugiemu w hierarchii bizantyjskiej, chan bułgarski stawał się rangą niemal równy cesarzowi.

Rychło jednak doszło do sporu między cesarstwem a Bułgarią. W 708 roku Justynian ruszył z wielką wyprawą przeciw Bułgarom, lecz został rozgromiony pod Anchialos (dziś Pomorie).

Zamordowanie Justyniana w 711 roku stało się dla Terweła pretekstem do ingerencji w wewnętrzne sprawy imperium. Wojska bułgarskie pustoszyły wówczas kilkakrotnie tereny Tracji docierając nawet pod same mury Konstantynopola. Najazdy bułgarskie zakończył zawarty w 716 korzystny traktat, który Terweł zawarł z cesarzem Teodozjuszem III. Na mocy tego traktatu cesarz bizantyjski zobowiązywał się do wypłacania rocznego trybutu w drogich tkaninach i skórach wartości 40 funtów złota. Traktat zawierał również bardzo korzystne dla Bułgarów klauzule handlowe.

W 718 roku, podczas oblężenia Konstantynopola przez Arabów Terweł wysłał cesarzowi bizantyjskiemu swą armię na pomoc. Bułgarska odsiecz, a także niesprzyjające warunki (ciężka i mroźna zima, głód i epidemie) sprawiły, iż Arabowie musieli odstąpić od oblężenia tracąc przy tym ok. 20 tys. żołnierzy. Zwycięstwo to zatrzymało zatrzymało pochód islamu we wschodniej Europie na około sześć wieków.

Z imieniem Terweła wiąże się powstanie tzw. jeźdźca z Madary, monumentalnego reliefu skalnego, który jest jedynym w skali całej Europy zabytkiem tego rodzaju. Znajduje się on we wschodniej Bułgarii, we wsi Madara.

Terweł zmarł ok. 721 roku.