Totart

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Totart - anarchistyczna formacja artystyczna założona w 23 kwietnia 1986 w Gdańsku złożona z performerów, plastyków, poetów i muzyków.

Za datę zawiązania się Totartu można uznać wieczór poetycki pt. "Miasto, masa, masarnia", który oprócz Zbigniewa Sajnóga współtworzyli Paweł Konjo Konnak, Artur Kudłaty Kozdrowski, Tomasz Zając, Grzegorz Bral, Bogdan Kubat. W czerwcu 1986 grupa próbowała wystąpić na punkowym koncercie w Chodzieży. Wobec niedopuszczenia jej tekstów do występu przez cenzurę, jej członkowie przyłączyli się do występu zespołu, którego teksty także został ocenzurowane. Po 15 minutach wspólnego występu, w czasie którego wywieszono transparent Sajnóga Miesiączkuje woźna, będzie zima mroźna - organizatorzy wyłączyli prąd.

Nazwa grupy powstała z wymogu chwili. Jej występ musiał zostać ujęty w protokole - a nie miała ona swej nazwy - jako nazwę wpisano słowo z jednego z jej transparentów - Totart.

W lipcu tego samego roku Totart rozpoczął artystyczną podróż po Polsce, którą miał zwieńczyć występ na studenckim festiwalu FAMA w Świnoujściu. Poruszająca się ciężarówką z plandeką grupa wywoływała swymi występami skandaliczne poruszenie w ośrodkach wczasowych, gdzie wystawiali swoje performence. W Świnoujściu zorganizowany został happening Szalet naszym schronem, w którym wystąpił gościnnie zespół Jeden Milion Bułgarów. Jury festiwalu obrzucono bombami z gazet.

Wkrótce do grupy dołączyli muzyk Ryszard Tymon Tymański i rysownik Paweł Paulus Mazur, którzy stali się prekursorami metody pisarskiej zwanej zlewem, polegającej na bezrefleksyjnym zapisie strumienia myśli. Metodę wykorzystuje m. in. Kazik Staszewski.

W październiku Totart wystąpił w szpitalu psychiatrycznym na Srebrzysku, gdzie zamykano symulujących choroby psychiczne w celu uniknięcia służby wojskowej gdańskich działaczy środowisk alternatywnych. Przetrzymywani byli tam ludzie z Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego (RSA) i Wolność i Pokój (WiP), którzy zaprzyjaźnili się z personelem, dzięki czemu mogło dojść do występu.

W maju 1988 roku Totart przystąpił do Sieci Wymiany Pozytywnej Międzymiastówki Anarchistycznej. Rok później wobec przekształcania się z Międzymiastówki w bardziej ścisłą Federację Anarchistyczną, Totart wycofał swój akces.

W ramach formacji działała grupa poetycka Zlali Mi Się Do Środka, której członkowie szybko zadebiutowali na łamach brulionu Roberta Tekielego (ukazały się tam m.in. teksty Sajnóga, Konnaka, Lopeza Mausere i Dariusza Brzóski Brzóskiewicza).

Grupa stałą się z czasem popularna w całym kraju, szczególnie we Wrocławiu (działała tam wówczas grupa Luksus) i Krakowie. Miała licznych współpracowników, wśród których znaleźli się m. in.:

• Grzegorz Klaman,
• Marek Rogulski
• Agnieszka Wołodźko
• Maciej Ruciński, poeta, radca prawny
• Mariola Białołęcka, poetka
• Krzysztof Skiba

Formacja ciągle zmieniała etykiety, oto kilka przykładów:

• Kabaret Akcji Metafizyczno-Społecznych
• Kabaret Profuzyjny "Zlew Polski"
• Totart, Koncern Pigułka Progresji
• Totart, Formacja Tranzystoryjna
• Totart, siódmej generacji Scorpions

W Gdańsku Totart wydawał wspierane finansowo przez Wydział Kultury Urzędu Miejskiego pismo "Metafizyka społeczna". Założyciel grupy Zbigniew Sajnóg pisał w nim w 1992:

Kultura wysoka, plebejska, popowa, alternatywna, komputerowa - wszystko to jedna wielosegmentowa glizda - i na szmelc - bo się już tak wzajemnie sparaliżowało, zaparło, że nic tylko smród pęłga i konkretny widok przesłania.

W miejsce starego Sajnóg widział "suprakulturę". Także w Gdańsku działała galeria-klub C14, prowadzona przez Andrzeja Awsieja, Roberta B. i Joannę Kabalę.

W telewizji Zbigniew Sajnóg przygotowywał materiały dla programu Dzyndzylyndzy, czyli bruLion TV, w których wiersze członków formacji czytali m.in. Zbigniew Zapasiewicz, Bronisław Pawlik i Gustaw Holoubek. Paulus i Krzysztof Siemak prowadzili w rozgłośni Radiostacja audycję "Windą na szafę". Grupa organizowała przeglądy polskich fanzinów i artzinów, niezależnych wydawnictw drugiego obiegu o tematyce kulturalnej. Totart był organizatorem ukraińskich nocy, na których występowały ukraińskie zespoły rockowe, pokazów multimedialnych komuny artystycznej Praffdata, oprawy plastycznej do koncertów punkowej grupy Dezerter.

Totartartyści przyznawali się do pokrewieństwa z surrealizmem i ruchem dada. Uważali się za wyrazicieli prawdziwej sztuki. Według Pawła Konnaka Totart budował w Polsce podwaliny sztuki niezależnej i społeczeństwa alternatywnego. Ich wiersze znalazły się w programie zajęć na polonistyce Uniwersytetu Gdańskiego.

Ekstremalna sztuka była dla psychiki niektórych członków formacji dużym obciążeniem. Zdarzały się załamania nerwowe. W 1989 siła napędowa grupy i jeden z założycieli, Zbigniew Sajnóg, miał doznać objawień i odszedł do Sekty Niebo w Majdanie Kozłowieckim. Wcześniej zaczął palić wiersze i rysunki innych członków grupy.

W 1996 Totart zorganizował Muzeum Objazdowe. 24 lipca w Olecku Paweł Konnak prezentował archiwalne filmy przedstawiające dokonania grupy. Od tamtego czasu grupa rozproszyła się, choć niektórzy jej członkowie deklarują, że wciąż działa w tym stanie. Dziedzictwem Totartu jest m.in. yass.