Traktat INF
Z Wikipedii
Traktat INF (Treaty on Intermediate Range Nuclear Forces - INF Treaty) -"Układ o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych średniego i pośredniego zasięgu" (ang. The Treaty Between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics on the Elimination of Their Intermediate-Range and Shorter-Range Missiles) – umowa międzynarodowa zawarta 8 grudnia 1987 w Waszyngtonie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim o całkowitej likwidacji arsenałów pocisków rakietowych średniego i pośredniego zasięgu obu układających się stron oraz zakazie jej produkcji, przechowywania i używania. Podpisane przez Prezydenta USA Ronalda Reagana i I Sekretarza KC KPZR Michaiła Gorbaczowa. Ratyfikowane przez Senat Stanów Zjednoczonych 27 maja 1988, weszło w życie 1 czerwca tego roku.
Bezpośrednim powodem przystąpienia przez Związek Radziecki do rozmów nad zakazem pocisków balistycznych średniego i pośredniego zasięgu, było rozpoczęcie w 1984 rozmieszczania Europie pocisków balistycznych średniego zasięgu MGM-31B Pershing II o zwiększonym zasięgu i doskonałej jak na owe czasy celności z dokładnością CEP 50 metrów. Osiągnięte w wyniku rozmów porozumienie, zakładało całkowitą likwidację odpalanych z lądu nuklearnych i konwencjonalnych pocisków balistycznych i pocisków kierowanych o zasięgu od 500 do 5.500 km.
W ramach wykonywania jego postanowień do 1 czerwca 1991 zniszczono w sumie 2 692 sztuk tej broni, 846 po stronie amerykańskiej i 1846 po stronie radzieckiej. Traktat zakładał też wzajemne inspekcje kontrolne stron i jest tez pierwszym i jedynym do dziś porozumieniem prowadzącym do całkowitej likwidacji całego rodzaju broni.
Spis treści |
[edytuj] Tło historyczne
W 1975 ZSRR rozpoczął rozmieszczanie w Europie nowego typu rakiet średniego zasięgu SS-20. W założeniu miały one zastąpić przestarzałe systemy rakiet SS-4 i SS-5. Zachwiana została tym samym równowaga strategiczna z państwami Europy zachodniej, ponieważ nowe rakiety posiadały większą siłę rażenia, zasięg i były odpalane z wyrzutni mobilnych.
Symetryczną odpowiedzią NATO było rozpoczęcie rozmieszczania począwszy od 1983 464 pocisków kierowanych i 108 rakiet balistycznych MGM-31 Pershing. Równocześnie jednak, w 1980 w Genewie rozpoczęto negocjacje z ZSRR, dotyczące obustronnego wycofania tej broni z Europy. Podstawą do negocjacji był przedstawiony we wrześniu 1981 amerykański plan zerowy, zakładający całkowite wycofanie Pershingów, SS-20, SS-4 i SS-5. W listopadzie 1983 z rokowań wycofała się Wielka Brytania i Francja, które uznały, że ich arsenały rakiet pośredniego i średniego zasięgu są bronią typowo defensywną. Oznaczało to zawieszenie negocjacji przez stronę radziecką. W 1984 wojsko brytyjskie rozpoczęło rozmieszczanie swoich pocisków na wyspach brytyjskich, w RFN i we Włoszech.
W marcu 1985 sowieci wznowili rozmowy, próbując je jednak tym razem połączyć z rokowaniami na temat redukcji strategicznej broni jądrowej (START I) i kwestią amerykańskiego programu wojen gwiezdnych.
Po serii spotkań dwustronnych w sierpniu i wrześniu 1986, nastąpił przełom w rokowaniach w czasie szczytu amerykańsko-radzieckiego w Reykjavíku, gdzie Reagan i Gorbaczow zgodzili się na wzajemne wycofanie broni średniego i pośredniego zasięgu, oraz ustalili limit 100 głowic jądrowych, które mogły być instalowane na tych rakietach. W 1987 kanclerz Niemiec Helmut Kohl jednostronnie wypowiedział USA umowę o stacjonowaniu Pershingów w Niemczech.
[edytuj] Skutki
Obie strony zniszczyły następujące typy pocisków:
- USA
- Pershing I
- Pershing II
- BGM-109 Tomahawk (tylko wersja naziemna)
- ZSRR
- SS-4 Sandal
- SS-5 Skean
- SS-12 Scaleboard
- SS-23 Spider
- SS-20 Saber
- SSC-X-4
[edytuj] Kontrowersja
Ustami najwyższych przedstawicieli Ministerstwa Obrony i armii, zwłaszcza w świetle narastającej niepewności politycznej i militarnej u południowych granic Rosji i na terenie Bliskiego Wschodu, Rosja wielokrotnie wyrażała opinię ze likwidacja w myśl postanowień traktatu INF pocisków Oka SS-23 Spider była błędem, zaś wraz ze Stanami Zjednoczonymi są jedynymi państwami na świecie objętymi zakazem posiadania pocisków średniego zasięgu. Spowodowało to z jednej strony aktualne dziś dążenie Rosji do wycofania się z traktatu INF (co spotyka się z niezbyt stanowczym, oficjalnym jedynie, sprzeciwem Stanów Zjednoczonych, a nieoficjalne natomiast nawet ze zrozumieniem), z drugiej zaś strony spowodowało podjęcie kolejnej próby zastąpienia pocisków Scud, tym razem za pomocą pocisków dozwolonych przez traktat INF pocisków krótkiego zasięgu Iskander. 10 lutego 2007 Prezydent Rosji Władimir Putin oświadczył, że postanowienia układu INF nie służą dłużej interesom jego państwa. 14 lutego szef sztabu generalnego sił zbrojnych Rosji gen. Jurij Bałujewski powiedział, że Rosja może wypowiedzieć jednostronnie ten traktat, w razie rozmieszczenia elementów amerykańskiej tarczy rakietowej w Polsce i Czechach.
