Uchodźstwo

Z Wikipedii

Uchodźstwo - proces opuszczania stałego miejsca zamieszkania przez osoby zagrożone prześladowaniami będącymi wynikiem konfliktów zbrojnych - zewnętrznych i wewnętrznych, polityki państwa itp.

Spis treści

1 Definicja
2 Historia i uregulowania prawne
3 Zobacz też
4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Definicja

Współcześnie, według prawa międzynarodowego (Konwencja Genewska z 1951 r.), uchodźcą jest osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa (art. 1 A Konwencji)

Zgodnie z wykładnią Konwencji Genewskiej z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców, pojęcie "określonej grupy społecznej" obejmuje również przypadki osób prześladowanych w ich krajach pochodzenia z powodów kulturowych (np. kobiety odmawiające poddania się rytualnemu obrzezaniu) bądź też z powodu orientacji homoseksualnej itp.

[edytuj] Historia i uregulowania prawne

Problem uchodźstwa jest ponadczasowy, ale szczególne nasilenie tego procesu miało miejsce w XX w. co spowodowane było licznymi wojnami, prześladowaniami etnicznymi i zmianami granic w tamtym stuleciu. Pierwsze uregulowania prawne dotyczące uchodźców pojawiły się po I wojnie św.. W 1921 r. powstał Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców Ligi Narodów, którego pierwszym zwierzchnikiem został Fridtjof Nansen (polarnik, działacz społeczny – Pokojowa Nagroda Nobla w 1922 r.). Zajmował się on m.in. repatriacją jeńców po wojnie i problemem bezpaństwowców (por. paszport nansenowski).

Po II wojnie św. powstała przy ONZ Międzynarodowa Organizacja Uchodźców (International Refugees Organization - IRO) – 1946 r., natomiast w 1951 r. ustanowiono Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (United Nations High Commissioner for Refugees - UNHCR). Celem jego działania jest zarówno ochrona uchodźców jak i działania zmierzające do trwałego rozwiązania tego problemu (pomoc przy dobrowolnej repatriacji, integracji w nowym społeczeństwie lub przesiedleniu do innego państwa).

Dokumentami określającymi status uchodźcy są konwencja genewska z 1951 r. i protokół nowojorski z 1967 r. (rozszerzający ramy geograficzne i czasowe konwencji). Do tej pory ratyfikowało je ok. 150 państw (Polska 1991 r.). Wewnętrzne prawo każdego z tych państw powinno być zgodne z przyjętymi w nich zasadami, a więc: zasada przydzielania uchodźcom azylu politycznego (jeśli spełniają odpowiednie kryteria), nieodsyłania ich do krajów gdzie grozi im prześladowanie, zapewnienie warunków do życia w miejscu pobytu itp.

Uchodźstwo jest dużym problemem - szacuje się, że liczba uchodźców (łącznie z uchodźcami wewnętrznymi) na świecie wynosi ok. 50 mln. Oprócz Azji i Afryki - niejako "tradycyjnych" regionów uchodźstwa, zjawisko to dotyka również Europę. Wojny bałkańskie, rozpad ZSRR doprowadziły do pojawienia się uchodźców również z tego kontynentu.

Osobną sprawą są problemy państw przyjmujących uchodźców: problemy polityczne i ekonomiczne z zapewnieniem im warunków do godnego życia, bezpieczeństwa, negatywne zjawiska związane z nadmiernym napływem uchodźców itp.