Ugoda altransztadzka
Z Wikipedii
Ugoda altransztadzka (niem. Altranstädter Konvention;czes. Altranstädtska konvence) zawarta 1 września 1707 na zamku w Altranstädt (Saksonia) pomiędzy królem Szwecji Karolem XII i cesarzem rzymsko-niemieckim Józefem I.
Układ ten narzucił cesarzowi zwrot śląskim protestantom 121 kościołów. Zakazywał ustanawiania katolickich opiekunów sierotom ewangelickim, zapewniał ewangelikom wolność urządzania prywatnych nabożeństw domowych, wolność wysyłania dzieci do szkół ewangelickich i innych czynności kościelnych (chrztu, ślubów, pogrzebów).
Podczas realizowania ugody, król i cesarz zawarli dodatkową umowę, zwaną Recesem egzekucyjnym(niem.Rezess Exekution,czes.exekučni reces),ogłoszoną 27 stycznia 1709 r. we Wrocławiu. Na mocy tego recesu zostały wznowione konsystorze ewangelickie w Legnicy, Brzegu i Wołowie, ich działalność (jak i działalność już istniejących konsystorzów w Oleśnicy i we Wrocławiu) została prawnie uregulowana. W recesie egzekucyjnym zezwolono także na wybudowanie kolejnych sześciu tzw. "kościołów łaski" (niem. Gnadenkirchen;czes.Kostely milosti) - w Żaganiu, Kożuchowie, Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Miliczu i Cieszynie (jako świątynia ewangelicka do dziś przetrwał tylko cieszyński kościół łaski). Ponadto, wybudowane na mocy postanowień pokoju westfalskiego z 1648, "kościoły pokoju" mogły zostać wyposażone w dzwony i wieże.
