Ulice i place osiedla Grunwaldzkiego w Olsztynie

Z Wikipedii

Ulice i place na osiedlu Grunwaldzkim w Olsztynie.

Nazwy ulic przed 1945 są w języku niemieckim.

[edytuj] I Dywizji Wojska Polskiego

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Hermann-Balk-Straße (ulica Hermana von Balka - Herman von Balk wielki mistrz krzyżacki). Ulica znajduje się na zachodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica łączy ulicę Szarych Szeregów i prowadzi do Cmentarza Wojskowego przy Kortówce. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza I Dywizji Pancernej, wielkiej jednostce pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w czasie II wojny światowej.

[edytuj] Armii Krajowej

Dawna ulica Kozłowskiego. Ulica znajduje na południu osiedla Grunwaldzkiego. Ulica jest częścią obwodnicy śródmiejskiej, i łączy skrzyżowanie alei Roberta Schumana i ulicy Sielskiej ze skrzyżowaniem alei Warszawskiej i ulicy Obrońców Tobruku.

[edytuj] Bażyńskiego Jana

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Boelcke-Straße (ulica Boelcka - Oswald Boelcke niemiecki lotnik biorący udział w I wojnie światowej). Ulica znajduje się na południu osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica łączy ulicę Jagiellończyka z ulicą Armii Krajowej. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza Janowi Bażyńskiemu, gubernatowi, szlachcicowi pruskiemu, przywódcy opozycji antykrzyżackiej.

[edytuj] Grunwaldzka

Ulica znajduje się na północy osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy skrzyżowanie aleję Warszawską (część ślepą), ulicę Prostą i ulicę Mochnackiego ze skrzyżowaniem ulic Konopnickiej i Szarych Szeregów, nieopodal ronda z aleją Roberta Schumana i ulicami Bałtycką i Artyleryjską. Do lat 60. XX wieku, ulicą jeździły tramwaje linii 1.

Ulica do wczesnych lat 40. XX wieku, była zamieszkiwana przez mniejszość żydowską, wraz z kirkutem (Cmentarz żydowski) oraz z Synagogą główną w Olsztynie.

[edytuj] Jagiellończyka Kazimierza

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Osteroder-Landstrasse (Szosa Ostródzka), z powodu kierunku ulicy na Ostródę. Ulica ciągnie się od wschodu na zachód osiedla Grunwaldzkiego. Ulica kiedyś pełniła rolę połączenia Śródmieścia i Dajtek, przed wybudowaniem ulicy Kozłowskiego, dzisiejszej ulicy Armii Krajowej. Ulica łączy skrzyżowanie alei Warszawskiej, ulicy Śliwy, ulicy Barczewskiego i ulicy Polnej z ulicą Armii Krajowej, gdzie dalej ulica jest ślepa. Nieopodal skrzyżowania ulicy z ulicą Armii Krajowej, znajduje się most nad Kortówką. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza Kazimierzowi IV Jagiellończykowi, królowi polskiemu w latach 1447-1492.

[edytuj] Jagiełły Władysława

Ulica znajduje się na północnym zachodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy skrzyżowanie ulicy Grunwaldzką i ulicy Zyndrama z Maszkowic z ulicą Konopnickiej na przeciwko Dw. Zachodniego. Przy narożniku ulicy z ulicą Grunwaldzką znajduje się Kaplica Krzyża Świętego, zwana również Kaplicą Jerozolimską.

Nazwę ulica zawdzięcza Władysławowi Jagielle, królowi polskiemu w latach 1386-1434 i wielkiemu księciu litewskiemu.

[edytuj] Juranda ze Spychowa

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Immelmann-Straße (ulica Immelmanna - Max Immelmann niemiecki lotnik biorący udział w I wojnie światowej). Ulica znajduje się na południu osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy ulicę Jagiellończyka z ulicą Armii Krajowej. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwa ulicy pochodzi od postaci Juranda ze Spychowa z powieści Henryka Sienkiewicza pt. Krzyżacy i nawiązuje do tematyki bitwy pod Grunwaldem i okolicznej ulicy Grunwaldzkiej.

[edytuj] Konopnickiej Marii

Do roku 1933, ulica Konopnickiej i Nowowiejskiego brzmiała Jager-Straße (ulica Myśliwska/Łowcy), a po roku 1933 do roku 1945, nazwa zmieniła się na Luther-Straße (ulica Lutra). Ulica znajduje się na północy osiedla Grunwaldzkiego. Ulica jest przydłużeniem ulicy Nowowiejskiego zaczynająca się przy Parku Zamkowego na Starym Mieście i prowadzi do ulicy Grunwaldzkiej. Przy ulicy Konopnickiej znajduje się Dworzec Zachodni PKP.

Nazwę ulica zawdzięcza Marii Konopnickiej, poetce polskiej.

[edytuj] Kromera Marcina

Do roku 1945, ulica nosiła nazwę Kasernen-Straße (ulica Koszarowa). Ulica znajduje się na północy osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy ulicę Grunwaldzką ze skrzyżowaniem ulic Konopnickiej, Nowowiejskiego i Żarskiej. Przy ulicy Kromera znajduje się kościół garnizonowy pw. Matki Boskiej Królowej Polski, dawny kościół ewangelicki. Został konsekrowany 18 grudnia 1945r.

Nazwę ulica zawdzięcza Marcinowi Kromerze, biskupowi warmińskiemu.

[edytuj] Królowej Jadwigi

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Pfeiffer-Straße (ulica Pfeiffera). Ulica znajduje się na zachodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica łączy ulicę Grunwaldzką z blokami mieszkalnymi przy ulicy. Nieopodal ulicy znajduje się miejskie targowisko. Przy ulicy znajdują się w większości budynki mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza św. Królowej Jadwidze, władcy Polski w latach 1384-1399

[edytuj] Księcia Witolda

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Kniprode-Straße (ulica Kniproda - Winrich von Kniprode wielki mistrz zakonu krzyżackiego). Ulica znajduje się na zachodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica łączy ulicę Zawiszy Czarnego ze skrzyżowaniem ulic Jagiellończyka i Bażyńskiego. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza księciu Witoldowi, wielkiemu księciu litewskiemu, bratu stryjecznemu Władysława Jagiełły.

[edytuj] Lipowa

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Parschau-Straße (ulica Parschau'a). Ulica znajduje się na połuniowym wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica w kształcie półksiężyca łączy ulicę Juranda ze Spychowa. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwa ulicy pochodzi od gatunku drzewa, lipy.

[edytuj] Mochnackiego Maurycego

Ulica znajduje się na północnym wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy plac Roosevelta ze skrzyżowaniem alei Warszawskiej (część ślepa), ulicę Prostą i ulicę Grunwaldzką.

[edytuj] Na Skarpie

Ulica znajduje się na wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy ulicę Zyndrama z Maszkowic z aleją Warszawską (część ślepa). Ulica ciągnie się na zapleczu budynków mieszkalnych ulicy Grunwaldzkiej i okolicznych ulic. Przy ulicy znajdują się w większości budynki mieszkalne.

Nazwa ulicy pochodzi od jej lokalizacji – na skarpie.

[edytuj] Orkana Władysława

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Hohensteiner-Quer-Straße (ulica Przejścia do Olsztynka - miasto Olsztynek). Ulica znajduje się na północnym wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica jest przedłużeniem ulicy Smętka i łączy część ślepą alei Warszawskiej z ulicą Łukasińskiego i prowadzi dalej kończąc tuż przed ulicą Śliwy. Przy ulicy znajdują się stare kamienice z XIX wieku, wraz z kamienicami które są z zaplecza ulicy Mochnackiego.

Nazwę ulica zawdzięcza Władysławowi Orkanowi, pisarzowi polskiemu.

[edytuj] Saperska

Ulica znajduje się na południu osiedla Grunwaldzkiego. Ulica prowadzi od ulicy Armii Krajowej, wzdłuż zachodnich granic koszar wojskowych gdzie kończy jako ulica ślepa. Ulica prowadzi w większości przez tereny nie zabudowane.

Nazwa ulicy pochodzi od zawodu sapera; nawiązuje do tematyki wojskowej ze względu na pobliskie koszary.

[edytuj] Smętka

Do roku 1933, nazwa ulicy brzmiała Kurken-Straße (ulica Cieśniny Irbeńskiej), a od roku 1933 nazwę zmieniono na See-Straße (ulica Morska) podobnie jak ulica Zyndrama z Maszkowic. Ulica znajduje się na północnym wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica biegnie równolegle do ulicy Grunwaldzkiej i jest przedłużeniem ulicy Orkana. Ulica biegnie od skrzyżowania alei Warszawskiej (część ślepa) i ulicy Orkana, aż do ulicy Zyndrama z Maszkowic. Przy ulicy znajdują się budynki mieszkalne.

Nazwa ulicy pochodzi od Smętka, demonicznego diabła.

[edytuj] Szarych Szeregów

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Militar-Chaussee (Szosa Militarna). Ulica znajduje się na wschodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulica biegnie od ronda z ulicami Artyleryjską, Bałtycką oraz aleją Roberta Schumana, nieopodal targowiska miejskiego, aż do ulicy Jagiellończyka tuż przed zjazdem do ulicy Armii Krajowej. Przy ulicy znajduje się Cmentarz Wojskowy oraz Posterunek Policji.

Nazwę ulica zawdzięcza Szarym Szeregom, kryptonimowi ZHP podczas II wojny światowej.

[edytuj] Trąby Mikołaja

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Jerusalemer Straße (ulica Jerozolimska - miasto Jerozolima), przywiązująca do okolicznej mniejszości żydowskiej, która zamieszkiwała okoliczne ulice na północny osiedla Grunwaldzkiego. Ulica łączy ulicę Grunwaldzką z ulicą Smętka. Przy tej krótkiej ulicy znajdują się bloki mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza Mikołajowi Trąbie, pierwszemu prymasowi Polski od roku 1417.

[edytuj] Warszawska Aleja

Aleja jest jedną z ważniejszych arterii komunikacyjnych miasta. Główna część alei zaczyna się przy skrzyżowaniu ulic Śliwy, Barczewskiego, Polnej i Kazimierza Jagiellończyka, i biegnie aż ku granicom administracyjnym miasta, jest także częścią drogi tranzytowej, łączącej Mazury z Olsztynkiem i dalej w stronę Gdańska, Warszawy oraz południowej Polski. Aleja również ciągnie się od skrzyżowania z ulicami Grunwaldzką, Mochnackiego i Prostą, gdzie jest ulicą ślepą. Przy alei znajduje się oddział olsztyński Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, koszary wojskowe i niektóre budynki UWMu.

[edytuj] Zawiszy Czarnego

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Jungingen-Straße (ulica Jungingena - Ulrich von Jungingen - wielki mistrz zakonu krzyżackiego, który zginął podczas Bitwy pod Grunwaldem). Ulica znajduje się na zachodzie osiedla Grunwaldzkiego. Ulicę wybudowano w latach 30. XX wieku. Ulica ciągnie od ulicy Szarych Szeregów do ulicy Księcia Witolda. Przy ulicy znajdują się w większości domy mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza Zawiszy Czarnemu, polskiemu rycerzowi, uczestnikowi bitwy pod Grunwaldem.

[edytuj] Zyndrama z Maszkowic

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała See-Straße (ulica Morska). Ulica znajduje się na północny osiedla Grunwaldzkiego. Ulica ciągnie od ulicy Grunwaldzkiej aż do okolic ulicy Na Skarpie, przy ogrodach działkowych. Przy ulicy znajdują się w większości budynki mieszkalne.

Ulica była jedną z ulic osiedla Grunwaldzkiego, które były do wczesnych lat 40. XX wieku zamieszkiwane przez mniejszość żydowską.

Na rogu ulicy i ulicy Grunwaldzkiej, znajdował się dawny Cmentarz żydowski, znany jako kirkut.

Przy ulicy znajdowała się Synagoga, która została zbudowana w roku 1913, oraz dom przedpogrzebowy dla Żydów, który mieścił się przy domu nr. 2, zbudowano dom w 1913 roku według projektu Ericha Mendelsohna, gdzie dziś jedyny zachowany element zniszczonego przez dawne władze cmentarza, obecnie mieści się w nim magazyn archiwalny Archiwum Państwowego w Olsztynie.

Nazwę ulica zawdzięcza Zyndramowi z Maszkowic, polskiemu rycerzowi, uczestnikowi bitwy pod Grunwaldem.

[edytuj] Żarskiej Natalii

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Am Kupfergraben (tłumaczono "Na Miedzianym Grobie"). Ulica znajduje się na północy osiedla Grunwaldzkiego. Nadano nazwę tej ulicy w 2002 roku, która była kiedyś częścią ulicy Artyleryjskiej. Ulica jednokierunkowa łączy ulicę Kromera od skrzyżowania ulic Konopnickiej i Nowowiejskiego, pod zabytkowe wiadukty kolejowe, wzdłuż Łyny do ulicy Artyleryjskiej.

Nazwę ulica zawdzięcza Natalii Żarskiej, nauczycielce, Honorowej Obywatelce Olsztyna, która zmarła 14 lutego 2001 w Olsztynie.

[edytuj] Żiżki Jana

Do roku 1945, nazwa ulicy brzmiała Ferdinand-Schulz-Str (ulica Schulza - Ferdinand Schulz niemiecki konstruktor lotniczy). Ulica znajuje się na południu osiedla Grunwaldzkiego. Ulica biegnie od ulicy Jagiellończyka, kończąc jako ulica ślepa. Przy ulicy znajdują się w większości budynki mieszkalne.

Nazwę ulica zawdzięcza Janowi Żiżce, czeskiemu bohaterowi narodowemu, przywódcy biorącego udział w Bitwie pod Grunwaldem.

[edytuj] Bibliografia

• Dzieje olsztyńskich ulic, Stanisław Piechocki, (1995, 1998) Agencja Wyd. Remix, ISBN 83-900155-6-0