Umlaut
Z Wikipedii
Umlaut (dosłownie: przegłos) to zmiana brzmienia samogłoski spotykana w językach germańskich.
[edytuj] Umlaut w języku niemieckim
Zgodnie z transkrypcją z alfabetu niemieckiego na inne łacińskie, umlauty są zastępowane przez dodanie litery "e" po literze ze znakiem diakrytycznym oznaczającym umlaut, czyli:
- ä - ae
- ö - oe
- ü - ue
np. Müller -> Mueller
Równolegle do pisowni z wykorzystaniem liter ä, ü, ö występują słowa zawsze pisane przez ae, ue, oe - dotyczy to przede wszystkim niektórych nazwisk (np. Goethe, równoległe postacie Schröder i Schroeder).
Niemieckie samogłoski:
- ä oznacza tzw. "e nienapięte", czyli głoskę [ε] (polskie e) lub [ε:], przy czym ta druga raczej zastępowana jest przez długie "e napięte" [e:] (dźwięk pośredni między polskim a i e w pierwszym przypadku, oraz dźwięk pośredni między e i i [jak polskie e między spółgłoskami miękkimi], ale tylko w wyrazach gdzie ä stoi bezpośrednio przed niemym h, np. erzählen albo wählen - na oznaczenie którego alfabet niemiecki dysponuje również literą "e")
- ö - może oznaczać głoski [ø:] lub [œ]], rzadziej [ø] (stanowiące zasadniczo dźwięki pośrednie między polskim o i e )
- ü - może oznaczać głoski [y:] lub [ʏ] (stanowiące zasadniczo dźwięki pośrednie między polskim u i i )
Dla osób korzystających z popularnych edytorów tekstów przyda się prosta metoda "otrzymywania" przegłosu:
- alt + 142 = Ä
- alt + 132 = ä
- alt + 153 = Ö
- alt + 148 = ö
- alt + 154 = Ü
- alt + 129 = ü
W przypadku korzystania z klawiatury maszynistki umlauty wprowadza się wciskając kolejno alt-+ (alt z klawiszem bezpośrednio na prawo od zera), a następnie właściwą samogłoskę, np:
- Alt-+ A = Ä
- Alt-+ a = ä
- Alt-+ E = Ë
- Alt-+ e = ë
itp.
[edytuj] Zobacz też
- przegłos
- alternacja (oboczność)
- diareza (inne użycie tego znaku diakrytycznego)
- heavy-metalowy pseudoumlaut
