Varian Fry

Z Wikipedii

Varian Fry (ur. 15 października, 1907 r. w Nowym Jorku, zm. 13 września, 1967 r. w Redding, Connecticut) - amerykański dziennikarz, który kierował w czasie II wojny światowej siecią pomocy dla uchodźców z kolaborującej z Niemcami Francji Vichy.

Kierowana przez niego sieć w Marsylii pomogła ocalić ok 2 tys. Żydów i działaczy antyfaszystowskich (z Fry'em współpracowali m.in. Mary Jayne Gold i Albert Otto Hirschman). Zbiegów przerzucano przez Pireneje do Hiszpanii albo do francuskich kolonii. W taki sposób do USA przedostali się m.in. malarze Andre Breton, Max Ernst, Andre Masson, Marc Chagall i Wilfredo Lam, muzycy Wanda Landowska i Heinz Jolles, rzeźbiarz Jacques Lipchitz oraz pisarze i poeci Hannah Arendt, Lion Feuchtwanger i małżeństwo Werfelów. W 1941r. jego działalność dekonspiruje amerykańska ambasada przy rządzie Vichy. Francuzi aresztują i następnie deportują Fry'a do USA. W 1995 r. został, obok Raoula Wallenberga i Oskara Schindlera, jednym z pierwszych obywateli amerykańskich wyróżnionych medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.