Vjekoslav Luburić

Z Wikipedii

Vjekoslav "Maks" Luburić (ur. 6 marca 1914 r. w miejscowości Humac, zm. 20 kwietnia 1969 r. w Caragente w Hiszpanii) – członek ruchu ustaszy, chorwacki wojskowy (generał) w Niezależnym Państwie Chorwackim (NDH) podczas II wojny światowej, emigracyjny działacz społeczno-polityczny.

Ukończył gimnazjum w Mostarze. W 1931 r. związał się z nielegalnym ruchem ustaszy. W tym samym roku został aresztowany i skazany na karę 5 miesięcy więzienia. Po wyjściu na wolność wyemigrował w 1932 r. na Węgry. Na pocz. 1941 r. powrócił nielegalnie do Chorwacji. Po najeździe wojsk osi na Królestwo Jugosławii i ogłoszeniu powstania Niezależnego Państwa Chorwackiego 10 kwietnia 1941 r., został zastępcą kierownika Urzędu Gospodarczego Ustaszy. Od sierpnia był szefem Departamentu III Urzędu Bezpieczeństwa Ustaszy, odpowiedzialnego za system obozów koncentracyjnych. W 1942 i 1943 r. prowadził akcję zwalczania serbskich czetników i komunistycznych partyzantów w Hercegowinie. Jego oddziały przeprowadzały to z taką brutalnością, że doprowadziły nawet do protestów ze strony Niemców. Na pocz. 1944 r. powrócił do Zagrzebia. We wrześniu współlikwidował zamach stanu ministrów rządu NDH Mladena Lorkovicia i Ante Vokicia, który miał doprowadzić do zmiany polityki na pro-aliancką. Obaj zostali zamordowani na osobisty rozkaz V. Luburicia w pierwszych dniach maja 1945 r. w obozie koncentracyjnym w miejscowości Lepoglava. W październiku 1944 r. awansował do stopnia pułkownika ustaszy. Pod koniec 1944 r. został wysłany do Sarajewa w celu zorganizowania obrony obszaru Bośni przed ofensywą komunistycznej partyzantki Josipa Broz Tity. Na pocz. 1945 r. ponownie przyjechał do Zagrzebia i został mianowany dowódcą Brygady Ustaszy w Sisaku. W kwietniu dostał awans na generała Chorwackich Sił Zbrojnych. 6 maja poglavnik Ante Pavelić przekazał mu naczelne dowództwo nad wszystkimi siłami chorwackimi, aczkolkwiek był to już tylko formalny akt bez żadnego znaczenia. Po poddaniu się wojsk chorwackich Anglikom w Austrii powrócił do Chorwacji, aby zorganizować antykomunistyczną partyzantkę, zwaną Križari. Po niepowodzeniach przedostał się na Zachód, gdzie uczestniczył w działalności chorwackich organizacji emigracyjnych w różnych krajach. Założył własną organizację pod nazwą Chorwacki Opór Narodowy (Hrvatski Narodni Odpor). 20 kwietnia 1969 r. został zabity przez agenta jugosłowiańskich tajnych służb.