Władysław Jan Jasiński

Z Wikipedii

Władysław Jan Jasiński, ps. Jędruś, Kmitas (ur. 18 sierpnia 1909 w Sadkowej Górze koło Mielca, zm. 9 stycznia 1943 w Trzciance koło Połańca), nauczyciel polski, instruktor harcerski, dowódca grupy dywersyjno-bojowej "Jędrusie" w czasie II wojny światowej.

Był synem Piotra (nauczyciela) i Marii z Halardzińskich. Uczęszczał do gimnazjum w Mielcu, gdzie zdał maturę w 1929. Od czasów gimnazjalnych działał w harcerstwie. Po maturze pracował jako nauczyciel w Albinówce na Wileńszczyźnie, następnie podjął studia - początkowo historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Dyplom magistra praw uzyskał w 1938. W czasie studiów uprawiał wioślarstwo w ramach Akademickiego Związku Sportowego, został również działaczem Związku Młodej Polski, organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 został nauczycielem gimnazjum w Tarnobrzegu. Był jednocześnie komendantem Związku Młodej Polski na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w obronie Tarnobrzega, następnie włączył się w działalność konspiracyjną. Prawdopodobnie już wiosną 1939 ukończył specjalny kurs działań dywersyjnych na wypadek wojny. Stworzył młodzieżową Polską Organizację Powstańczą, zrzeszającą uczniów gimnazjum, harcerzy, członków Związku Młodej Polski, a także działaczy wiejskich. Od grudnia 1939 wydawał konspiracyjne pismo "Wiadomości Radiowe", wydawane następnie jako tygodnik pod tytułem "Odwet". Nazwą "Odwet" zaczęła się również posługiwać organizacja kierowana przez Jasińskiego.

W marcu 1941 organizacja została wykryta i rozbita przez Niemców. Jasiński uniknął aresztowania i przeniósł działalność na Sandomierszczyznę, gdzie w kwietniu 1941 powołał do życia grupę bojowo-dywersyjną. Od pseudonimu dowódcy przyjęła ona nazwę "Jędrusie"; nazwa ta stanowiła przez pewien czas synonim żołnierzy ruchu oporu w centralnej Polsce bez względu na przynależność organizacyjną. Grupa Jasińskiego dokonała wielu akcji, m.in. zajmując niemieckie transporty i magazyny żywności. Wykonywała także wyroki śmierci na konfidentach.

Władysław Jasiński zginął w walce z Niemcami w styczniu 1943, zdradzony przez mieszkańca wsi Tursko Wielkie. Wraz z nim polegli dwaj członkowie jego grupy, Marian Gorycki (pseud. Polikier) i Antoni Toś (pseud. Antek). Został pochowany w zbiorowej mogile "Jędrusiów" w Sulisławicach (powiat Sandomierz). Grupa kontynuowała działalność partyzancką pod dowództwem zastępcy Jasińskiego, Józefa Wiącka (pseud. Sowa), a w październiku 1943 została włączona do Armii Krajowej.

Jasiński został pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika czasu wojny (11 listopada 1943) i odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy (2 października 1944). W Tarnobrzegu został uhonorowany pomnikiem (wraz ze swoim oddziałem). Od 1936 był żonaty ze Stefanią z Antoszów (1906-1983), miał syna Andrzeja (ur. 1936, inżyniera chemika).

Źródła:

• Eugeniusz Dąbrowski, Piotr Sierant, Władysław Jasiński, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XI, 1964-1965
• Bogusław Szwedo, Władysław Jasiński, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, tom V: Konspiracja 1939-1945, część 1 (pod redakcją Bogusława Polaka), Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 1999