Weliko Tyrnowo

Z Wikipedii

Współrzędne: 43°5' N 25°39' E43.0833333 25.65 (Weliko Tyrnowo)

Weliko Tyrnowo
Beликo Tъpнoвo

Herb Weliko Tyrnowo

Dewiza:

Rumen Rashev (Румен Рашев)

Powierzchnia

530 km²

Położenie

43° 5' N
25° 39' E

Wysokość

320 m n.p.m.

Ludność (2005)
• liczba ludności
• gęstość
• aglomeracja

73 115
25 os./km²

Nr kierunkowy

062

Kod pocztowy

5000

Tablice rejestracyjne

Podział miasta

Miasta partnerskie

Położenie na mapie kraju

Weliko Tyrnowo
Beликo Tъpнoвo

Strona internetowa miasta

Weliko Tyrnowo (bułg.: Велико Търново, "Wielkie Tyrnowo") - miasto położone w północno-centralnej Bułgarii nad rzeką Jantrą, przy ujściu rzeki Rusenski Łom, u północnych podnóży gór Bałkan, ok. 240 km na północny wschód od Sofii. Jedno z najstarszych miast w Bułgarii, historycznie trzecia stolica państwa. Symbol bułgarskiej niepodległości i państwowości.

Miasto położone jest na kilku wzgórzach, z których najważniejsze to Sweta Gora, Carewec i Trapezica. Lokalizacja miasta wymusiła szczególną, wyjątkowo ciasną zabudowę, sprawiając wrażenie, iż domy stoją jeden na drugim.

Obecnie Weliko Tyrnowo jest stolicą obwodu Wielkie Tyrnowo i regionalnym centrum administracyjnym. Znajduje się tutaj jeden z najważniejszych uniwersytetów w kraju.

[edytuj] Etymologia nazwy

Nazwa miasta pochodzi od słowiańskiego wyrazu, oznaczającego cierń (podobnie jak np. polski Tarnów). Przez wieki nazwa miasta ewoluowała od Tyrnow, poprzez Trunow, Tyrnowgrad i Tyrnowo po obecne Weliko Tyrnowo. Przydomek "Weliko", oznaczający wielki nadany został, aby podkreślić wspaniałą historię miasta, jako byłej stolicy.

[edytuj] Historia

Pierwsze znaki osadnictwa na tym terenie, znalezione na górze Trapezica, datowane są na 3 tysiące lat przed Chrystusem. Większa osada powstała na zboczach góry Carevec pod koniec epoki brązu w okolicach 13 wieku p.n.e. Zamieszkiwali tam wówczas Trakowie, których osada przetrwała do końca epoki żelaza. Szczyt prosperity datowany jest na 6 wiek p.n.e. do końca 1 wieku n.e. Ślady ówczesnego panowania rzymskiego zostały z czasem zatarte.

Następnie Carevec zamieszkiwany był w okresie panowania bizantyjskiego, od V do pierwszej połowy VII wieku. Zbudowano tam wówczas silnie ufortyfikowane miasto, stanowiące podporę linii obronnej Bizancjum na Półwyspie Bałkańskim. Następnie na ruinach miasta bizantyjskiego powstała w VIII wieku osada, której znaczenie ekonomiczne oraz liczba mieszkańców systematycznie rosły w kolejnych wiekach.

Rok 1187 przyniósł powstanie Asena i Piotra, które położyło kres panowaniu bizantyjskiemu na ziemiach bułgarskich i ówczesne Tyrnowo zostało stolicą odrodzonego królestwa.

W szczytowym okresie istnienia państwa bułgarskiego, przypadającym na wieki XIII i XIV Weliko Tyrnowo było liczącym się w Europie ośrodkiem politycznym, ekonomicznym i kulturalnym. Powstały tutaj wówczas Szkoła malarstwa w Turnovie oraz tyrnowska szkoła piśmiennicza, których organizatorami i znanymi przedstawicielami byli Eutymiusz Tyrnowski oraz Teodozjusz Tyrnowski.

Złoty okres rozwoju miasta zakończył się brutalnie 17 lipca 1393, kiedy miasto po trzymiesięcznym oblężeniu zostało zdobyte przez Turków osmańskich. Dawna stolica została zniszczona.

Pod rządami osmańskimi miasto pozostało aktywnym ośrodkiem kultury bułgarskiej, wspierając kolejno liczne powstania przeciwko okupantom:

powstania tyrnowskie w 1598, 1686 i 1700
spisek Wełcza w 1835
powstanie kapitana Diado Nikoły w 1856
rewolcie Hadżi Stawrewa 1862
powstanie kwietniowe w 1876

7 lipca 1877 miasto zostało ponownie wyzwolone i już dwa lata później, od 10 lutego do 16 kwietnia 1879 gościło Zgromadzenie Narodowe, które w tym czasie opracowało pierwszą bułgarską konstytucję, nazywaną Konstytucją Tyrnowską. 17 lipca 1879 wybrano głowę państwa i 27 lipca tego roku Aleksander I Battenberg został bułgarskim księciem.

Po upadku Związku Radzieckiego, w roku 1990 w mieście odbyło się 7 Wielkie Zgromadzenie Narodowe, które zebrało się w tym samym budynku co zgromadzenie z 1879 roku. Opracowana została nowa konstytucja określająca podstawowe prawa w obliczu nowego porządku demokratycznego.

[edytuj] Zabytki

ruiny zamku (XII-XIV wiek), obwarowań (XIII wiek) i cerkwi krzyżowo-kopułowej na wzgórzu Carewec
ruiny obwarowań i 17 cerkwi z resztkami malowideł, mozaik i detali ceramicznych na wzgórzu Trapezica
cerkwie: św. Dymitra (XII wiek), Czterdziestu Męczenników (wewnątrz freski z XIII wieku), św. Piotra i Pawła (XIV wiek, freski z XIV-XVI wieku), św. Jerzego (XVII wiek).
stara, malowniczo spiętrzona na stokach wzgórz zabudowa mieszkalna (XVIII-XIX wiek)
zajazd Hadżi Nikoły (połowa XIX wieku)

[edytuj] Transport

[edytuj] Kolej

Miasto posiada dwa dworce kolejowe:

Dworzec Centralny, zlokalizowany na południowym końcu miasta, zaraz u podstawy Sweta Gora
Dworzec Trapezica, na południowym zachodzie, u podnóża góry Trapezica.

Obie stacje kolejowe znajdują się na głównej trasie Ruse - Gorna Oriachowica - Stara Zagora - Podkowa. Szczególnie istotna jest bliskość Gornej Oriachowicy, która jest największym węzłem kolejowym w Bułgarii.

[edytuj] Autobusy

Dworzec autobusowy znajduje się na zachodnim końcu miasta (ul. Nikoła Grabovski 86) i oferuje połączenia m.in. z Sofią, Gabrowem, Ruse, Łoweczem, Kazanłykiem i Gorną Oriachowicą.