Wrzesina
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°48' N 20°16' E
| Wrzesina | |
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Położenie | 53° 48' N 20° 16' E |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
89 |
| Tablice rejestracyjne | NOL |
|
Położenie na mapie Polski
  Wrzesina
|
|
Wrzesina ( niem. Szombark) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś położona w południowej części gminy Jonkowo, przy drodze wojewódzkiej Olsztyn-Morąg, na obszarze chronionego krajobrazu, w granicach którego znajdują się kompleksy leśne oraz gleby pochodzenia organicznego.
Obecnie Wrzesina liczy 389 mieszkańców. We wsi znajduje się szkoła podstawowa (wraz z salą gimnastyczną i biblioteką), do której uczęszczało na przełomie XX i XXI w. 115 uczniów. Przy szkole działa świetlica Gminnego Ośrodka Kultury w Jonkowie. Ochotnicza Straż Pożarna we Wrzesinie powstała prawdopodobnie przed 1930, reaktywowano w 1956). Dawniej odbywały się w budynku straży imprezy okolicznościowe, zabawy, dyskoteki.
We wsi są trzy sklepy, gospodarstwo agroturystyczne, leśniczówka ze stadniną koni oraz zakłady produkcyjne: zakład mechaniczny, stolarski, przetwórstwa mięsnego, szkółka roślin ozdobnych. Wieś posiada pełną infrastrukturę techniczną, kanalizację, sieć wodociągową, energię elektryczną. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Jonkowie.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Nazwy niemieckie miejscowości to Schoenenberg, Schonenberg, dawna nazwa w gwarze warmińskiej to Szombark.
Wieś założona przez kapitułę warmińską w 1352, lokowana na prawie chełmińskim. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1519-1521 została całkowicie zniszczona. W połowie XVI w. liczyła 27 włók ziemi, z czego większość nie była zagospodarowana. Ponownie zasiedlana przez osadników z terenu Mazowsza. W 1579 r. wieś posiadała własny młyn. W 1656 gospodarowało w niej 17 chłopów i 2 sołtysów. W 1873 było 27 domów. Miejscowość została zniszczona częściowo w trakcie wojen francusko-rosyjskich z 1806. Była ponownie odbudowana. W 1820 mieszkały w niej 177 osoby, a w 1939 – 421. Ochotnicza Straż Pożarna we Wrzesinie powstała przed 1930 OSP reaktywowano w 1956.
[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne
Zachował sie średniowieczny układ wsi (owalnica) oraz typowo wiejska zabudowa: domy z cegły, pokryte ceramiczną dachówką. Wieś podlega strefie „B” ochrony konserwatorskiej, a także znajduje się w strefie "E" ochrony ekspozycji kościoła parafialnego pw. św. Marii Magdaleny.
- gotycki kościół parafialny pw. św Marii Magdaleny, usytuowany na wzgórzu. Został wybudowany w XV w. na miejscu starszego, zniszczonego kościoła. W 1500 konsekrowany przez biskupa Jana Wilde. Kościół znacznie zniszzony w czasie wojny z końca XVII w. Na początku XVIII w. dobudowano wieżę. Kolejny raz zniszczony w trakcie wojen francusko-pruskich w XIX w. W końcu XIX w oraz w 1936 kościół został wyremontowany i przebudowany (nowe ołtarze oraz drewniane zwieńczenie wieży dzwonniczej). Ołtarz główny mansardowy, barokowy z XVIII w. z obrazem św. Marii Magdaleny. Drewniane sklepienie pokryte jest barokową polichromią z wyobrażeniem Świętej Rodziny i postaciami świętych
- budynki plebani, wzniesione w 1908
- trzy kapliczki (dwie objęte ochrona konserwatorską). Pierwsza (obok kościoła)to kapliczka podcienio0wa z XIX w. Druga z 1931 poświęcona Matce Boskiej Różańcowej, projektu architekta Jana Hormanna z figurą rzeźbioną przez niemieckiego artystę z Westfalii, kolejna znajduje się w centrum wsi i pochodzi z XIX w.
- cmentarz rzymskokatolicki z zabytkowymi nagrobkami, ogrodzeniem kamiennym i cennym przyrodniczo drzewostanem oraz kolejną kapliczką.
[edytuj] Bibliografia
- Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok
- charakterystyka wsi na stronie Domu Warmińskiego
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
