Wymiana ludności między Grecją i Turcją
Z Wikipedii
.PNG/300px-TreatyOfSevres_(corrected).PNG)
Terytorium Turcji i planowany Kurdystan(ciemnocytrynowy)
Tereny oddane:Armenii
Grecji
Francji
Wielkiej Brytanii
Ponadto obszary zaznaczone liniami pionowymi - strefy wpływów:Włoch
Francji
Wielkiej Brytanii
Zdemilitaryzowana międzynarodowa strefa kontroli cieśnin
Linią ciągłą zaznaczony zrewidowany traktatem w Lozannie 1923 przebieg granic Turcji
Wymiana ludności pomiędzy Grecją i Turcją wynikała z zapisów Traktatu z Lozanny, podpisanego 24 lipca 1923 roku przez Imperium Brytyjskie, Francję, Włochy, Japonię, Grecję, Rumunię oraz Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców z jednej strony a Republikę Turecką z drugiej strony. Traktat w Lozannie zrewidował postanowienia Traktatu z Sevres sprowadzające się w praktyce do rozbioru terytorium Imperium Osmańskiego, w tym etnicznych ziem tureckich, umiędzynarodowienia Stambułu , cieśnin Bosfor i Dardanele i ograniczenia suwerennej władzy Turcji do części Anatolii. Traktat z Sevres spotkał się z czynnym oporem Turków, którzy obalili sułtanat i ustanowili republikę ze stolicą w Ankarze, a następnie zbrojnie przeciwstawili się armii greckiej, która podjęła ofensywę do centrum Anatolii próbując z poparciem Ententy wymusić realizację postanowień traktatu z Sevres. W bitwie nad Sakarya armia grecka zostala pokonana i odrzucona na wybrzeze przez Turkow. W konsekwencji traktat z Sevres stal sie martwą litera.
Traktat zakończył wojne grecko-turecką i ustabilizował sytuację w regionie. W rzeczywistości było to jednak usankcjonowanie ludobójstwa jakiego dopuściły się władze tureckie na chrześcijańskiej i nie-tureckiej ludności regionu.
W latach 1915 - 1918 pod pretekstem obrony kraju w północno wschodniej Turcji, w rejonie działań wojennych pomiędzy armiami turecką i rosyjską doszło do masowych przesiedleń, pogromów i rzezi ormiańskich i greckich mieszkańców regionu Pont. Po przegranej Turcji i jej sojuszników w I wojnie światowej i wycofaniu wojsk rosyjskich z obszaru Pontu doszło do planowej i wyjątkowo okrutnej eksterminacji nie-turków.
Współautorem ludobójstwa pontyjskich Greków był Mustafa Kemal znany jako Ataturk, który zainicjował masową eksterminację Greków w czasie swojego pobytu w Samsun, gdzie przybył 19 maja 1919 r. Dzień 19 maja został kilka lat temu ogłoszony Dniem Pamięci o ludobójstwie pontyjskich Greków.
W latach 1915 - 1924 spośród około 700.000 Greków zamieszkujących Pont, życie w pogromach, masakrach, marszach śmieci, masowych egzekucjach i tzw. batalionach pracy utraciło około 300.000 ludzi w tym kobiet, dzieci i starców. Próby samoobrony i walki partyzanckiej podejmowane przez kilkanaście oddziałów tzw. antartes były krwawo tłumione przez wojska tureckie.
Po podpisaniu traktatu z Lozanny nastąpiło masowe przemieszczanie ludności cywilnej. Około 350.000 Greków zostało wyekspediowane z Pontu, który był miejscem osadnictwa greckiego od około 700 roku pne. Wygnańcy zostali przyjęci przez Grecję, Francję, USA i inne kraje. W czasie przymusowych wysiedleń zginęło, wskutek brutalnego traktowania przez wojska tureckie, dalszych kilkadziesiąt tysięcy Greków. Równolegle Turcy zamieszkujący Grecję zostali przeniesieni do Turcji i tam osiedleni.
Traktat z Lozanny i wymiana ludności stanowią historyczną klęskę humanitaryzmu i usankcjonowanie przez społeczność międzynarodową skutków zorganizowanego ludobójstwa. Wskutek wymiany ludności setki tysięcy ludzi utraciło ojczyznę, majątek i prawo do powrotu na ziemie swoich przodków. Turcja nie poniosła żadnych konsekwencji ludobójstwa. Władze Turcji do dzisiaj (rok 2008) nie uznają wydarzeń z lat 1915 - 1924 za ludobójstwo, a przywódcy Młodoturków i jednocześnie inicjatorzy czystek etnicznych nigdy nie byli stawiani do odpowiedzialności.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Źródła
- The Pontian Question in the United Nations - Michalis Charalambidis, Published by Pontian Society of Thessaloniki <<Euxinos Leschi>> 2004
- Pod rządami półksiężyca - Grzegorz Kucharczyk
- http://greek-genocide.org/
- http://may19.net/
