Zamek w Rydzynie

Z Wikipedii

Zamek w Rydzynie, elewacja zachodnia

Zamek w Rydzynie, elewacja północna

Zamek w Rydzynie, fosa

Ruiny kaskady z maszkaronem, park przy zamku w Rydzynie

Zamek w Rydzynie – pierwotny gotycki zamek Rydzyńskich z XV w., zbudowany na sztucznej wyspie przetrwał niecałe dwa stulecia. W latach 1682-1695, częściowo na jego murach, wzniesiono barokową rezydencję Leszczyńskich wg projektu królewskiego architekta Józefa Szymona Belottiego i Pompeo Ferrariego. Już wówczas zamek uzyskał formę czterokondygnacyjnego, czteroskrzydłowego założenia z wewnętrznym dziedzińcem i czterema basztami na narożach. Dekorację wnętrz zrealizował Michelangelo Palloni. Około 1700 dokonana została przebudowa zamku wg projektu Pompeo Ferrariego, specjalnie sprowadzonego przez Leszczyńskich z Rzymu. Na wzór projektów Berniniego (Palazzo Barberini, przebudowa Luwru) przebudował on zachodnie skrzydło zamku, tworząc wyrazistą oś z rynkiem miasta.

Kolejna przebudowa, dokonana już dla Sułkowskich, miała miejsce w latach 1742-1745. Śląski architekt Karol Marcin Frantz, początkowo realizując koncepcje Pompeo Ferrariego, zmienił wystrój elewacji na rokokowy, założył nowe dachy i hełmy na basztach. Frantz przebudował także salę balową, w której znalazł się plafon śląskiego malarza Jerzego Wilhelma Neunhertza przedstawiający apoteozę zaślubin Aleksandra Józefa Sułkowskiego z Aleksandrą Przebendowską (bogowie olimpijscy składający hołd połączonym herbom Sułkowskich i Przebendowskich). W dalszych latach Frantz realizował już własne pomysły, m.in. ok. 1750 stworzył dodatkową oś od strony północnej poprzez wzniesienie okazałych budynków stajni, wozowni i oficyn. W samym zamku, w skrzydle północnym, dodał środkowy ryzalit, stanowiący wejście do głównej klatki schodowej oraz wybudował kamienny most łączący wejście z owalnym placem przed budynkami gospodarczymi.

Po wschodniej stronie zamku park, pierwotnie regularny, ok. 1820 przekształcony na krajobrazowy, w stylu angielskim. W parku istniało wiele pawilonów (m.in. pomarańczarnia, pawilon turecki, zameczek myśliwski), z których obecnie zachował się tylko odremontowany pawilon strzelnicy z 1772. W pobliżu zamku, od strony północnej, dwie figury sfinksów.

Architektem ostatniej większej przebudowy z lat 1785-1790 był Ignacy Graff. Wówczas to, prawdopodobnie wg projektu Dominika Merliniego, przebudowano salę balową poprzez dodanie par korynckich kolumn wielkiego porządku wokół ścian i umieszczenie posągów pomiędzy nimi. Przebudowano również wtedy oficyny. W latach 1927-1928 (pod kierunkiem Stefana Cybichowskiego) adaptowano budynek na potrzeby gimnazjum.

Od 1928 do wybuchu wojny w 1939 zamek był siedzibą eksperymentalnej szkoły Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich, prowadzonej przez Fundację Sułkowskich pod dyrekcją Tadeusza Łopuszańskiego.

W latach okupacji w zamku mieściła się szkoła Hitlerjugend z internatem.

W 1945, bezpośrednio po wyzwoleniu, zamek ograbiony i spalony do gołych murów przez żołnierzy Armii Czerwonej. Odbudowa do stanu surowego dokonana została w latach 1950-1965. W 1970 r. zamek został przekazany Stowarzyszeniu Inżynierów i Mechaników Polskich. Nowy właściciel przeprowadził w latach 1972-1977 rekonstrukcję konserwatorską niektórych wnętrz, przeznaczając budynek na hotel z zapleczem konferencyjnym i gastronomicznym, którą to rolę zamek pełni do dziś. Ukoronowaniem wybitnych prac rekonstrukcji zamku do dawnej świetności było nadanie dyplomu "Europa Nostra" 15 maja 1994. W uroczystości Prezes Rady Naukowej organizacji Europa Nostra, prof. Gianni Perbelini, wręczył Dyplom Honorowy Przewodniczącemu Rady Głównej SIMPu, ^[1]