Zofia Niedziałkowska
Z Wikipedii
Zofia Niedziałkowska (ur. 9 listopada 1904 r. w Ostrołęce, zm. 2 listopada 1991 r. w Warszawie) - pracownik naukowy i pedagogiczny, działacz społeczny, regionalistka, badaczka historii Ostrołęki. Jedna z najbardziej zasłużonych postaci dla Ostrołęki i regionu.
[edytuj] Życiorys
Urodziła się w Ostrołęce w rodzinie inteligenckiej o tradycjach patriotycznych. W czasie trwania I wojny światowej wywieziona została z rodziną w głąb Rosji, skąd wróciła w listopadzie 1918 r. Ukończyła następnie szkołę średnią, 8-klasowe gimnazjum w Łomży. W 1929 r. ukończyła studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim. W międzyczasie aktywnie działała w stowarzyszeniach i towarzystwach społecznych, a także charytatywnych. Po ukończeniu studiów wróciła do Ostrołęki i otrzymała od ówczesnego burmistrza miasta propozycję założenia archiwum miejskiego oraz opracowania monografii miasta, co wykonała w ciągu dwóch lat. W latach 30. zeszłego wieku ponownie przeniosła się do stolicy, gdzie jeszcze przed okupacją pracowała w redakcji "Słownika Geograficznego Państwa Polskiego". Podczas II wojny światowej prowadziła m.in. tajne nauczanie, udzielała się społecznie, wstąpiła również do AK. W 1944 r. była przez kilka tygodni więziona w obozie niemieckim w Pruszkowie. Po wojnie przez niemal 20 lat pracowała jako nauczycielka w liceum ogólnokształcącym w Zdunach, ucząc historii i georgafii. Była członkiem wielu towarzystw naukowych i społecznych w Ostrołęce, Warszawie i Łowiczu, gdzie zamieszkała w roku 1960. Od 1973 r. do końca życia pracowała naukowo, najwięcej czasu poświęcając zbieraniu i dokumentowaniu historii Ostrołęki. Kilka ostatnich lat swojego życia spędziła w Warszawie, ale ciągle utrzymywała kontakty z rodzinnym miastem. Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce.
Odznaczenia:
Wśród wielu odznaczeń, którymi została uchonorowana najważniejsze to: tytuł Honorowego Obywatela Miasta Ostrołęki (1973) , Złoty Krzyż Zasługi (1973), Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego (1976), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977), odznaka za zasługi dla województwa ostrołęckiego (1978), dyplom honorowy ministra kultury i sztuki za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury (1980), odznaka ZNP za tajne nauczanie (1985), Honorowy Członek Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki (1986), złota odznaka za zasługi dla miasta Ostrołęki (pośmiertnie).
Jej imieniem nazwana została Szkoła Podstawowa nr 5 w Ostrołęce, a także jedno z rond w mieście. Przy budynku Zespołu Kolegiów Nauczycielskich znajduje się tablica poświęcona pamięci Z. Niedziałkowskiej.
[edytuj] Dorobek naukowy
Zofia Niedziałkowska odegrała bardzo dużą rolę w propagowaniu kultury Ostrołęki i regionu. Najważniejszą pozycją w jej dorobku naukowym jest monografia miasta Ostrołęki. Pierwsze wydanie książki pod tytułem "Ostrołęka. Dzieje miasta" ukazało się w roku 1967, a kolejne jej wydania w latach 1975, 1979 i 2002 - już po śmierci autorki. Oprócz monografii Ostrołęki do ważniejszych publikacji Z. Niedziałkowskiej należą:
- Puszcza Zielona. Bory Ostrołęckie (1981);
- Obraz rzemiosła ostrołęckiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939) (1985);
- Kurpie. Bory Ostrołęckie (1988).
