Andrzej Trzebicki

Z Wikipedii

Andrzej Trzebicki

Herb

Data wyboru	1658
Urodzony	23 listopada 1607
Zmarł	28 grudnia 1679 Kielce

Andrzej Zawisz Trzebicki herbu Łabędź (ur. 23 listopada 1607 we wsi Trzebiczna koło Sieradza – zm. 28 grudnia 1679 w Kielcach) – biskup krakowski i przemyski, podkanclerzy koronny, w 1674 pełnił funkcję interreksa w zastępstwie prymasa.

Był synem Marcina - kasztelana wieluńskiego i Katarzyny Rożniatowskiej herbu Ostoja. Kształcił się w kolegium jezuickim w Kaliszu, następnie na studiach filozoficznych w kolegium jezuickim w Krakowie. Główne studia teologiczne odbył w Rzymie, święcenia kapłańskie przyjął po powrocie do Polski. Jego pierwszą pracą jako kapłana była funkcja proboszcza parafii Prochy w diecezji płockiej. W 1633 został kanonikiem kapituły płockiej. Jednocześnie uzyskał doktorat z teologii obojga praw.

30 kwietnia 1642 wygłosił mowę w katedrze płockiej na przywitanie króla Władysława IV Wazę z rodziną. Od tego momentu jego kariera nabrała rozpędu. 30 maja 1642 został kanonikiem gnieźnieńskim, a w 1644 kanonikiem kapituły katedralnej w Krakowie. W okresie bezkrólewia w 1648 kierował kancelarią prymasa, a od króla Jana Kazimierza w 1652 przyjął urząd podkanclerzego koronnego.

12 grudnia 1654 decyzją papieża Innocentego X został biskupem przemyskim. Sakrę biskupią przyjął u OO Jezuitów w Krakowie 21 września 1655. Opóźnienie spowodowane było wojną ze Szwecją. W czasie "potopu szwedzkiego" towarzyszył królowi Janowi Kazimierzowi, również na wygnaniu na Śląsku. Był zwolennikiem wypędzenia arian z Polski, do czego doprowadził na sejmie w 1658.

14 lipca 1657 umarł w Raciborzu biskup krakowski Piotr Gembicki. Król Jan Kazimierz w liście do Stolicy Apostolskiej proponuje na stanowisko biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego. Propozycja królewska zostaje pozytywnie rozpatrzona i 2 marca 1658 papież Aleksander VII zwalnia Trzebickiego z funkcji biskupa przemyskiego, powołując równocześnie do Krakowa. 3 listopada 1658. Andrzej Trzebicki odbył ingres do katedry wawelskiej.

Jako biskup krakowski przeprowadził wielką lustrację dóbr biskupstwa krakowskiego, odbudował zniszczenia po wojnie ze Szwecją, wspierał, zwłaszcza finansowo, Arcybractwo Miłosierdzia i założył pierwszy w Polsce szpital dla obłąkanych, tzw. "Dom pod Łabędziem" (ul. Szpitalna 13). W katedrze dopilnował dokończenia budowy Kaplicy Wazów, wyremontował wieżę zegarową i prezbiterium. Katedrze ofiarował bardzo cenną serię gobelinów, kielichy oraz wypełniając testament poprzednika, zamówił w Gdańsku nowy relikwiarz dla świętego Stanisława. Relikwie świętego złożono w nim w 1671 r. Biskup sprowadził i pochował w podziemiach kaplicy rodzinnej zmarłego po abdykacji we Francji Jana Kazimierza. Po śmierci króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego uczestniczył w przygotowaniach wyboru nowego króla. Z powodu obłożnej choroby interrexa, został wyznaczony do przeprowadzenia w jego zastępstwie elekcji. Kilka dni po śmierci prymasa Kazimierza Floriana Czartoryskiego ogłosił królem Jana III Sobieskiego. Precedens ten sprawił, że biskup Trzebicki rościł sobie pretensje do sprawowania kompetencji prymasowskich, w tym prawa do koronacji królewskiej. Gdy wybrano nowego arcybiskupa gnieźnieńskiego Andrzeja Olszowskiego obaj duchowni weszli w ostry konflikt, który zakończyła dopiero interwencja papieska.

Zaczął poważnie chorować pod koniec 1679, jeszcze w Boże Narodzenie odprawił mszę świętą. Po mszy w katedrze wawelskiej 29 stycznia 1680 został pochowany w kościele św. św. Piotra i Pawła w Krakowie. Zgodnie z ostatnią wolą przekazano również klasztorowi OO Jezuitów ogromną bibliotekę biskupa, która spłonęła w ogromnym pożarze, jaki wybuchł w klasztorze 26 lipca 1719. Siostrzeniec biskupa - dziekan krakowski Kasper Cieński ufundował wujowi barokowy pomnik z czarnego marmuru dębnickiego, uzupełnionego białym w kościele św. św. Piotra i Pawła i nieco skromniejszy, również marmurowy, w katedrze wawelskiej.