Arcybiskup
Z Wikipedii
Arcybiskup (gr. αρχή, arché - pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos - nadzorca, biskup) - tytuł honorowy nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa ("ad personam").
Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta regionu, sprawujący pieczę duszpasterską nad całym często krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować nowych biskupów w swym terenie, udzielać im święceń. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity. Obecnie wyróżnia się pięć rodzajów arcybiskupów:
- Biskup stojący na czele metropolii tj. stolicy prowincji kościelnej, obejmującej diecezje (sufraganie), noszący paliusz - metropolita
- Biskup stojący na czele pojedyńczej archidiecezji bez sufraganii - np. Strasburg, niegdyś (do 1992) Poznań
- Biskup stojący na czele określonej (nielicznych) sufraganii - np. Sens i Auxerre w archidiecezji Dijon
- Biskup tytularny - stojący na czele nieistniejącej obecnie archidiecezji - np. Scythopolis - pełniący służbę najczęściej w dyplomacji lub w kurii rzymskiej
- Biskup wyróżniony przez papieża tytułem ad personam - np. Sławoj Leszek Głódź
Metropolitą prowincji rzymskiej jest papież. W Kościołach Wschodnich metropolici mają znacznie więcej władzy: wpływ na wybór biskupów, tworzenie diecezji i inne; zachowują więc część pierwotnej struktury metropolitalnej (zob. arcybiskup większy). Oprócz Kościoła Rzymskokatolickiego arcybiskupi istnieją także w Kościołach: Prawosławnym, Luterańskim Szwecji, Anglikańskim, czy w Kościele Starokatolickim Holandii.
[edytuj] Polscy arcybiskupi
- Stanisław Gądecki – arcybiskup metropolita poznański, wiceprzewodniczący KEP
- Sławoj Leszek Głódź – arcybiskup metropolita gdański
- Tadeusz Gocłowski – arcybiskup senior gdański
- Marian Gołębiewski – arcybiskup metropolita wrocławski
- Henryk Hoser - arcybiskup ordynariusz warszawsko-praski
- Zygmunt Kamiński – arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński
- Józef Kowalczyk – tytularny arcybiskup Heraklei, nuncjusz apostolski w Polsce
- Jan Martyniak – arcybiskup metropolita przemysko-warszawski (archieparchia)
- Józef Michalik – arcybiskup metropolita przemyski, przewodniczący KEP
- Henryk Muszyński – arcybiskup metropolita gnieźnieński
- Alfons Nossol – arcybiskup ordynariusz opolski
- Stanisław Nowak – arcybiskup metropolita częstochowski
- Kazimierz Nycz – arcybiskup metropolita warszawski
- Edward Ozorowski – arcybiskup metropolita białostocki
- Juliusz Paetz – arcybiskup senior poznański
- Edmund Michał Piszcz – arcybiskup senior warmiński
- Marian Przykucki – arcybiskup senior szczecińsko-kamieński
- Bolesław Pylak – arcybiskup senior lubelski
- Stanisław Szymecki – arcybiskup senior białostocki
- Ignacy Tokarczuk – arcybiskup senior przemyski
- Szczepan Wesoły – tytularny arcybiskup Dragona
- Stanisław Wojciech Wielgus – arcybiskup senior warszawski
- Wojciech Ziemba – arcybiskup metropolita warmiński
- Damian Zimoń – arcybiskup metropolita katowicki
- Władysław Ziółek – arcybiskup metropolita łódzki
- Józef Mirosław Życiński – arcybiskup metropolita lubelski
