Paliusz

Z Wikipedii

Paliusz (łac. pallium – płaszcz) - początkowo płaszcz noszony przez filozofów, potem wyższych duchownych, przybierał różne formy.

[edytuj] Paliusz w Kościele katolickim

Paliusz metropolitalny jest białą, wełnianą taśmą zakładaną na ramiona i opuszczoną końcami z przodu i tyłu noszącego, ozdobioną równoramiennymi krzyżami. Noszony jest wyłącznie jako element stroju liturgicznego mający podkreślić funkcję i władzę metropolity w zgromadzeniu oraz jego łączność ze Stolicą Apostolską.

Posiadanie paliusza przez metropolitów wymagane jest Kodeksem Prawa Kanonicznego (kan. 437).

Obecnie najczęściej, w tradycji zachodniej, jest to biała, wełniana taśma z wyszytymi czarnym jedwabiem sześcioma krzyżykami, z dwoma wypustkami, zakończonymi czarnymi, jedwabnymi fragmentami, opadającymi na piersi i plecy. Zwyczajowo szeroka na trzy palce.

Metropolici katolickich Kościołów wschodnich używają jednak paliusza związanego z antyczną tradycją bizantyjską. Jest on szerszy i dłuższy od używanego na zachodzie, sięgający końców barków i kolan. Od samego początku swego pontyfikatu Benedykt XVI używa w liturgii paliusza zbliżonego formą do paliuszy wschodnich.

Od Soboru Watykańskiego II dotychczasowy symbol władzy papieża - tiara - zastąpiony został przez paliusz. Z tego powodu paliusz noszony jest przez papieża także poza Rzymem, którego jest bezpośrednim metropolitą. Dla podkreślenia tej symboliki Benedykt XVI usunął ze swojego herbu tiarę i wprowadził do niego paliusz.

Nie należy również mylić paliusza z omoforionem, który stanowi w niektórych (zwłaszcza bizantyjskich) rytach liturgii wschodniej element stroju biskupa.

Zgodnie z tradycją paliusz tkany jest z wełny dwóch owiec, błogosławionych przez papieża we wspomnienie św. Agnieszki 21 stycznia. Następnie z ich wełny zakonnice wyrabiają paliusze, które są przechowywane w specjalnej szkatule na grobie św. Piotra w Watykanie. Zakładane przez papieża nowym arcybiskupom metropolitom najczęściej w uroczystość św. Apostołów Piotra i Pawła 29 czerwca jako znak łączności z Biskupem Rzymu. Paliusz symbolizuje owcę, którą na ramionach niesie Dobry Pasterz.

Nadawany od 513 roku. IV Sobór Konstantynopolitański (869-870) ustalił, że każdy patriarcha ma prawo ustanawiać metropolitów, potwierdzeniem godności których był paliusz. W roku 877 papież Jan VIII zarządził, że metropolici powinni starać się uzyskać u papieża paliusze, w przeciwnym razie stracą prawo do wyświęcania biskupów. Już w IX wieku nadanie paliusza było traktowane przez papiestwo jako delegowanie swojej władzy patriarchalnej w kwestii święceń. Około 1115 roku rzecz ustalił papież Paschalis II, stwierdzając, że dopiero wraz z otrzymaniem paliusza metropolita dostaje władzę wyświęcania biskupów i zwoływania synodów. Znane są przypadki otrzymywania paliusza przez biskupów misyjnych, np. Winfryd Bonifacy (675-754) czy Brunon z Kwerfurtu (ok. 974-1009). Biskupi ci prowadzili działalność misyjną podporządkowaną bezpośrednio papiestwu i posiadali prawa wyświęcania dalszych biskupów misyjnych czego symbolem był posiadany paliusz.

Dziś arcybiskupi noszą paliusze w szczególności podczas uroczystości synodów, wizytacji i święceń. Paliusz nosi się na ornacie. Może go używać tylko metropolita, który otrzymał go od papieża tylko na terenie swojej metropolii.

Inne osoby mogą używać paliusz tylko na podstawie nadanego im przywileju^{[potrzebne źródło]}.