Era kenozoiczna
Z Wikipedii
Era kenozoiczna, kenozoik to era, która rozpoczęła się od zagłady wielkich gadów, prawdopodobnie na skutek uderzenia wielkiego meteorytu w Ziemię (zobacz Wymieranie kredowe) i trwa do dziś. Era kenozoiczna bywa czasem określana mianem ery ssaków, owadów lub ery roślin kwiatowych, bowiem te grupy przeszły w niej równie intensywny rozwój ewolucyjny.
Spis treści |
[edytuj] Najważniejsze wydarzenia
| Era | Okres (lat temu) |
Epoka (lat temu) |
Geologia | Biologia |
|---|---|---|---|---|
| Ken | Neogen (23,03 mln do dziś) |
holocen (11,5 tys. do dziś) |
Ocieplenie klimatu, stopienie lądolodu skandynawskiego, powstanie Bałtyku. | Intensywny rozwój społeczności ludzkiej, wyginięcie wielkich ssaków |
| plejstocen (1,806 mln - 11,5 tys) |
Ochłodzenie klimatu, masywne lądolody, okresy zlodowaceń i interglacjałów. Pod koniec: ustąpienie ostatniego lodowca ze środkowej Europy. | Pojawienie Homo sapiens, olbrzymie ssaki plejstoceńskie. | ||
| pliocen (5,332 mln - 1,806 mln) |
Morze Śródziemne odzyskuje połączenie z Oceanem Atlantyckim, powstaje Przesmyk Panamski | Wymieranie lasów, rozprzestrzenienie trawożernych kopytnych. | ||
| miocen (23,03 mln - 5,332 mln) |
orogeneza alpejska - powstają Alpy, Andy i Himalaje, powstanie Morza Śródziemnego | Stepowienie dużych obszarów. Istnieje już większość obecnych rodzin ptaków i ssaków. | ||
| paleogen (65 mln - 23,03 mln) |
oligocen (33,9 mln - 23,03 mln) |
duża aktywność wulkanów | pojawiają się jeleniowate, ewoluują pierwsze naczelne | |
| eocen (55,8 mln - 33,9 mln) |
oddzielenie się Ameryki Północnej od Europy i Ameryki Południowej od Antarktydy. | pojawia się wiele występujących do dziś rzędów gadów i ssaków. | ||
| paleocen (65,5 mln - 55,8 mln) |
strefy subtropikalne sięgają do regionów polarnych | ssaki archaiczne |
[edytuj] Stary podział ery kenozoicznej (obowiązujący do 2007 r.)
| Era | Okres (lat temu) |
Podokres (lat temu) |
epoka (lat temu) |
|---|---|---|---|
| Kenozoik | czwartorzęd (1,87 mln do dziś) |
holocen (12 tys. do dziś) |
|
| plejstocen (1,87 mln-12 tys.) |
|||
| trzeciorzęd (65 mln - 1,87 mln) |
neogen (24 mln - 1,87 mln |
pliocen (5,332 mln-1,806 mln) |
|
| miocen (23,03 mln-5,332 mln) |
|||
| paleogen (65 mln-24 mln) |
oligocen (33,9 mln-23,03 mln) |
||
| eocen (55,8 mln-33,9 mln) |
|||
| paleocen (65,5 mln-55,8 mln) |
|||
[edytuj] Geologia
Intensywna orogeneza alpejska powoduje w paleocenie wyniesienie Gór Skalistych, a w następnych epokach wyniesienie gór Sierra Nevada i nowego pasma Gór Skalistych. Przez znaczną część eocenu Afryka i Ameryka Południowa są całkowicie odizolowane od lądów półkuli północnej.
[edytuj] Fauna
W erze mezozoicznej doszło do wykształcenia najpierwotniejszych ssaków - jajorodnych stekowców. Już w kredzie istniały ssaki żyworodne - torbacze, a nawet łożyskowce. Kenozoik charakteryzuje się dalszym rozwojem ssaków. Ssaki żyjące na początku paleocenu to przede wszystkim pozostałości kredowe: wieloguzkowce, torbacze i prymitywne ssaki łożyskowe. Nie ma dużych drapieżników. Na półkuli północnej pojawiają się pierwsze naczelne (Plesiadapiforma). Następuje intensywna ewolucja łożyskowców i ich specjalizacja. Pojawiają się pradrapieżne i prakopytne (paleocen). Eocen ("świt nowych czasów") zawdzięcza swą nazwę faktowi, że w czasie jego trwania pojawia się wiele występujących do dziś rzędów ssaków, a także niektóre istniejące nadal rodziny. Do najbardziej wyspecjalizowanych należą: nietoperze, walenie i syreny. Wtedy też pojawiają się lemurowate i wyrakowate. Parzystokopytne reprezentowane są m.in. przez maleńkiego "jelenia" Diacodexis, a nieparzystokopytne przez pierwszego konia - Hyracotherium.
[edytuj] Flora
We wczesnym trzeciorzędzie wokół biegunów rozciągają się lasy wielkolistnych drzew zrzucających liście na zimę. Pozostałe obszary globu porastają lasy tropikalne.
