Gustav Whitehead
Z Wikipedii
Gustav Albin Whitehead (ur. 1 stycznia 1874 w Leutershausen, Bawaria w Niemczech jako Gustav Albin Weißkopf, zm. 10 października 1927 w USA) - niemiecko-amerykański pionier awiacji i konstruktor silników lotniczych.
Wcześnie osierocony zaciągnął się jako kilkunastoletni chłopiec do służby w marynarce, pływał na statkach żaglowych - kliprach. W 1895 wyemigrował do USA, gdzie zajął się konstrukcjami aparatów latających, początkowo bezsilnikowych (szybowców). Zbudował ich kilka, na niektórych z nich udało mu się wznieść w powietrze i przelecieć kilkusetmetrowe odcinki. W tym czasie zmienił nazwisko na Whitehead.
W 1900 osiadł w Bridgeport w stanie Connecticut, gdzie kontynuował eksperymenty lotnicze. Opracował tam samolot o kształcie skrzydeł będących skrzyżowaniem ptaka i nietoperza, konstrukcję z bambusa, jedwabiu i stalowych linek z podczepioną wanną kąpielową i 20-konnym silnikiem spalinowym na gaz acetylen napędzającym dwa śmigła (w celu poprawienia stabilności śmigła obracały się przeciwbieżnie). Rozpiętość skrzydeł wynosiła około 11 metrów. Dodatkowy 10-konny silnik napędzał podwozie samolotu w celu zwiększenia prędkości startowej, dzięki czemu nie trzeba było czekać na korzystny wiatr i niepotrzebna był dodatkowa katapulta. Nazwał swoją konstrukcję "Numer 21".
14 sierpnia 1901 odbył w Bridgeport na "Numerze 21" dwa ośmiusetmetrowe loty na wysokości sięgającej 15 metrów, "tam" i "z powrotem". Konstrukcja ta, tak jak i poprzednie maszyny Whiteheada, nie dawała możliwości sterowania lotem, dlatego lot powrotny odbył się po odwróceniu samolotu na ziemi w przeciwnym kierunku. Był to pierwszy w świecie lot samolotem napędzanym silnikiem. Sukces ten został opisany w prasie - w Bridgeport Herald, New York Herald i Boston Transcript. Artykuł w Bridgeport Herald ilustrowany był rysunkiem, ale nie zawierał fotografii. Lot ten poprzedził lot braci Wright w Kitty Hawk o ponad dwa lata. Później Whitehead opracował maszynę "Numer 22", która różniła się od "Numeru 21" mocniejszym, 40-konnym silnikiem na naftę. Prawdopodobnie przeleciał nią nad dziesięciokilometrową cieśniną Long Island w styczniu 1902.
Nie zachowały się żadne fotografie dokumentujące loty Whiteheada, a artykuły prasowe opisujące jego osiągnięcia zawierają liczne niewiarygodne szczegóły. Dlatego m.in. Smithsonian Institution zaprzecza, aby jakikolwiek lot silnikowy odbył się przed rokiem 1903, a żądania Whiteheada uznania jego lotu jako pionierskiego zostały oficjalnie odrzucone; jego prace zaliczono do kategorii lotów bezsilnikowych (szybowcowych). Niemniej jednak prawodawstwo stanu Connecticut zaakceptowało roszczenia lotnika.
Whitehead nie miał dostatecznej wiedzy i orientacji w zagadnieniach prawnych i ekonomicznych. Budowane przez siebie silniki sprzedawał z minimalnym zyskiem i nigdy nie udało mu się rozwinąć przedsiębiorstwa na większą skalę. Świadkowie twierdzą, iż Whitehead był odwiedzany przez braci Wright, którzy negocjowali z nim kupno jego silnika i wymieniali się z nim doświadczeniami w zakresie budowy aparatów latających. Około roku 1911 Whitehead zajął się konstrukcjami śmigłowców, osiągając w tym pewne niewielkie sukcesy.
