Msza

Z Wikipedii

Artykuł serii Kościół katolicki
Organizacja
Papież • Benedykt XVI Kolegium kardynałów Sobór powszechny Synod • Konferencja Episkopatu Łaciński Kościół katolicki Katolickie Kościoły wschodnie
Początki i przeszłość
Jezus Chrystus Ewangelia • Sukcesja apostolska Ojcowie Kościoła • Chrześcijaństwo Wielka Schizma Wschodnia • Reformacja Katolicyzm Kościół unicki
Teologia
Trójca Święta (Bóg Ojciec, Syn Boży, Duch Święty) Piekło • Niebo • Czyściec Łaska • Dusza • Zbawienie Wcielenie • Matka Boża • Świętych obcowanie Kanon Biblii • Dogmat • Tradycja Apostolska Apostolski symbol wiary • Sakrament
Liturgia
Diakon • Prezbiter • Biskup Msza • Liturgia godzin Rok liturgiczny Zwyczajna forma rytu rzymskiego Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego Ryt aleksandryjski • Ryt antiocheński Ryt bizantyjski • Ryt chaldejski • Ryt ormiański
Portal katolicki

Msza, Eucharystia – w katolicyzmie podstawowy obrzęd liturgiczny, określany jako Msza Święta. Katolicy wierzą, że podczas mszy uobecniana jest w sposób sakramentalny ofiara krzyżowa Jezusa Chrystusa. Oznacza to, że w Kościele katolickim msza jest przede wszystkim bezkrwawą ofiarą Kościoła składaną Bogu, przez którą udzielane są wiernym zasługi ofiary krzyżowej.

Spis treści 1 Etymologia 2 Ustanowienie mszy 3 Chleb i wino jako Ciało i Krew Chrystusa 4 Części mszy 4.1 Obrzędy wstępne 4.2 Liturgia słowa 4.3 Liturgia eucharystyczna 4.4 Obrzędy zakończenia 4.5 Ryty Mszy 5 Uczestnictwo we Mszy 5.1 Aktywne uczestnictwo 6 Przypisy 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Etymologia

Słowo msza pochodzi - podobnie jak w języku angielskim Mass i niemieckim die Messe - od używanego od IV w. łacińskiego określenia missa. Wśród badaczy nie ma zgody co do jego pierwotnego znaczenia, wymienia się następujące^[1]:

• modlitwy wysyłane ku Bogu (missae), składanie Bogu ofiary,
• specjalna czynność wykonywana przez osobę posłaną (być może latynizacja hebrajskiego missah),
• od rzymskiego zwyczaju rozwiązywania zgromadzenia (dimissio).

Słowo to pojawia się m.in. w zwrocie kończącym obrzęd: Ite, Missa est, czyli Skończone, rozsyłam was lub Idźcie, ofiara spełniona.

[edytuj] Ustanowienie mszy

Według religii katolickiej Eucharystia została ustanowiona przez Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy spożytej z Apostołami w Wielki Czwartek. W trakcie wieczerzy Chrystus łamał i rozdawał chleb ze słowami "Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje" (Mt 26,26). Po wieczerzy podał Apostołom kielich wypełniony winem ze słowami "Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów" (Mt 26,27-28). Równoległe opisy ustanowienia Eucharystii znajdują się w pozostałych Ewangeliach synoptycznych (Mk 14,22-24; Łk 22,19-20) oraz w 1 Kor 11, 24-26.

[edytuj] Chleb i wino jako Ciało i Krew Chrystusa

Według katolików, starokatolików i prawosławnych ofiarowane podczas Mszy świętej chleb i wino zostają przeistoczone w Ciało i Krew Chrystusa. Chleb i wino nie uobecniają Chrystusa w sposób symboliczny, lecz substancjalnie, zachowując jedynie przypadłości chleba i wina. Luteranie natomiast uważają, że w wyniku konsekracji, pod postaciami chleba i wina jest realnie obecne ciało i krew Jezusa Chrystusa, chleb pozostaje jednak chlebem, a wino winem (konsubstancjacja).

Chrystus ustanawiając mszę powołał się wprost na przykład najwyższego kapłana Melchizedeka, który wg Księgi Rodzaju był królem Salemu i przywitał Abrama chlebem i winem. Ponieważ z psalmu 110 wynika, że Mesjasz będzie kapłanem na wieki na wzór Melchizedeka, ustanowienie Eucharystii jest wypełnieniem przepowiedni mesjańskiej.

W języku Biblii ciało i krew oznacza człowieka (jak w Mt 16, 17; 1 Kor 15, 50; Ekl 18, 30). Rozdzielenie ciała i krwi oznacza symbolicznie śmierć. Dlatego też chleb i wino są osobno konsekrowane i zmieniają się sakramentalnie w ciało i krew Chrystusa, który mówił o sobie, że Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem (Jn 6, 55).

[edytuj] Części mszy

Na mocy motu proprio Summorum Pontificum papieża Benedykta XVI w Kościele są równouprawnione dwie formy rytu rzymskiego: zwyczajna (posoborowa) i nadzwyczajna (zwana tradycyjną lub trydencką). Oprócz tych dwóch form rytu rzymskiego istniało szereg innych liturgii w Kościele katolickim, wśród nich zachowały się do dziś liczne liturgie wschodnie oraz jedna zachodnia: liturgia ambrozjańska.

[edytuj] Obrzędy wstępne

Obejmują przygotowanie do sprawowania Liturgii Słowa i Eucharystii. W dni powszednie, w czasie Wielkiego Postu oraz podczas mszy żałobnych opuszcza się śpiew Gloria. Części obrzędów wstępnych:

• Śpiew na wejście
• Pozdrowienie ołtarza
• Znak krzyża
• Pozdrowienie ludu
• Akt pokuty
• Kyrie (Panie zmiłuj się nad nami)
• w niedziele (poza Wielkim Postem i Adwentem) oraz w święta Gloria (Chwała na wysokości Bogu)
• Kolekta

[edytuj] Liturgia słowa

Tradycyjnie zwana Mszą Katechumenów, jako że w starożytności w obrzędach chrześcijańskich aż do kazania mogli uczestniczyć wszyscy zainteresowani. Głównymi elementami liturgii słowa są czytania Pisma Świętego (według OWMR będące najważniejszym elementem liturgii) oraz Credo. Czytania mogą być zakończone Homilią (tzw. kazaniem lub listem pasterskim). Liturgię słowa kończy modlitwa powszechna. W dni powszednie lekcja jest czytana ze Starego lub Nowego Testamentu, śpiewany jest psalm responsoryjny oraz czytana Ewangelia, w niedziele jedno czytanie jest ze Starego, a drugie z Nowego Testamentu, również śpiewany jest psalm responsoryjny i czytana Ewangelia. W niedziele okresu wielkanocnego oba czytania są z Nowego Testamentu.

Części Liturgii słowa:

• Pierwsze czytanie
• Psalm responsoryjny lub Graduał
• Drugie czytanie
• Sekwencja (w Wielkanoc i Zesłanie Ducha Świętego, można ją wykonywać w Oktawie Wielkiej Nocy)
• Aklamacja i Werset przed Ewangelią lub Tractus
• Czytanie Ewangelii
• Homilia
• Credo
• Modlitwa powszechna

[edytuj] Liturgia eucharystyczna

Dawniej zwana Mszą wiernych - po kazaniu ostiariusz wypraszał wszystkich nieochrzczonych z kościoła. Przez wielu uznawana za najważniejszą część mszy świętej. Obejmuje głównie przygotowanie darów ofiarnych, Modlitwę eucharystyczną i Obrzędy Komunii. Części Liturgii Eucharystycznej:

• Przygotowanie darów ofiarnych
• Okadzenie darów (stosowane zwykle w czasie uroczystości)
• Lavabo (obmycie rąk)
• Modlitwa nad darami
• Modlitwa eucharystyczna
  • Dialog przed prefacją
  • Prefacja
  • Sanctus (Święty, święty)
  • Wspomnienie tajemnicy dnia (w niedziele i niektóre święta i uroczystości )
  • Epikleza
  • Konsekracja
  • Aklamacja po przeistoczeniu
  • Anamneza
  • Modlitwa ofiarnicza
  • Epikleza komunijna
  • Modlitwy wstawiennicze za Kościół, za żyjących i zmarłych
  • Doksologia końcowa
• Obrzędy komunijne
  • Wezwania do Modlitwy Pańskiej
  • Modlitwa Pańska
  • Embolizm
  • Znak pokoju
  • śpiew Agnus Dei (Baranku Boży), podczas którego odbywa się łamanie chleba i obrzęd zmieszania postaci eucharystycznych
  • Komunia święta
  • Uwielbienie po Komunii
  • Modlitwa po Komunii

[edytuj] Obrzędy zakończenia

Publiczną celebrę kończy oficjalnie według ogólnego zwyczaju błogosławieństwo i rozesłanie wiernych. Przed rozesłaniem podawane są ogłoszenia o następnych obchodach liturgicznych i inne informacje związane z życiem parafii. Jeśli bezpośrednio po mszy ma mieć miejsce inny obrzęd liturgiczny (pogrzeb, wystawienie, procesja), to błogosławieństwo i rozesłanie następują dopiero na końcu ostatniego obrzędu.

[edytuj] Ryty Mszy

• Ryt rzymski (łaciński)
  • Forma zwyczajna (posoborowa)
  • Forma nadzwyczajna (trydencka)
• Ryt mozarabski
• Ryt ambrozjański
• Ryt gallikański
• Ryt dominikański
• Ryt kartuski
• Ryt karmelicki - nieużywany od 1970 r.
• Ryt cysterski - nieużywany od Soboru Trydenckiego
• Ryt paryski - zniesiony w 1874 r.
• Ryt lyoński
• Ryt premonstrateński (norbertański)
• Ryt z Braga
• Ryt Sarum

[edytuj] Uczestnictwo we Mszy

Katolicy są na mocy 3. przykazania Dekalogu i pierwszego z przykazań kościelnych zobowiązani do uczestnictwa co niedzielę we Mszy.

[edytuj] Aktywne uczestnictwo

Aktywne uczestnictwo realizuje się w słuchaniu Słowa, odpowiedziach mszalnych i aklamacjach, postawach i gestach. Szczególnie zaś realizuje się ono przez śpiew i muzykę. Ale przede wszystkim liczy się wewnętrzne kontemplowanie tajemnicy Eucharystii.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Obrzędy mszy świętej w różnych językach