Sentinel (czołg)

Z Wikipedii

Australian Cruiser Tank "Sentinel"
AC1 w czasie testów
Dane podstawowe
Państwo	Australia
Producent	Chullora Railway Workshops w Sydney
Trakcja	gąsienicowa
Typ	czołg pościgowy
Załoga	5
Historia
Prototyp	styczeń 1942
Lata produkcji	1942 – 1943
Dane techniczne
Silnik	3 silniki benzynowe, 8-cylindrowe Cadillac V8
Moc	330 KM (246 kW) (łącznie)
Transmisja	mechaniczna
Wymiary
Długość maks.	6,35 m
Szerokość	2,80 m
Wysokość	2,56 m
Masa
Masa bojowa	27 500 kg
Opancerzenie
Grubość pancerza	45 – 65 mm
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	48 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Zasięg	175 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	1 armata 2-funtowa
Strzeleckie	2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,62 mm
Użytkownicy
Australia

Sentinel (ang. "strażnik") – czołg australijski z okresu II wojny światowej opracowany w obliczu groźby inwazji japońskiej. Do powstania tego wozu przyczynił się też fakt, że Brytyjczycy we wczesnej fazie wojny na Pacyfiku nie posiadali żadnych rezerw pancernych, które mogliby odesłać do Australii. W rezultacie powstał czołg zdolny z powodzeniem nawiązać walkę z dowolnym czołgiem japońskim. Podobnie jak kanadyjski czołg Ram, który bazował na wcześniejszej konstrukcji (M3 Lee), "Sentinel" bazował na czołgu brytyjskim "Crusader".

[edytuj] Historia

W listopadzie 1940 roku Australijski Sztab Główny wydał rozkaz budowy nowoczesnego czołgu szybkiego o masie 16-20 ton, uzbrojonego w armatę 2-funtową (40 mm) i chronionego pancerzem o grubości 50 mm. Oceniano, że potrzebnych będzie ok. 2000 wozów. Planowano, że pierwszy czołg będzie gotowy gotowy w lipcu 1940 roku, a co miesiąc zakłady produkcyjne miało opuszczać ok. 70 maszyn. Jednak pierwsze 3 prototypy czołgu skonstruowano dopiero w styczniu 1942 roku, zaś masowa produkcja ruszyła sierpniu 1942 roku i trwała do lipca 1943 roku.

Z braku płyt pancernych i możliwości ich produkcji zdecydowano się użyć odlewów w podobny sposób jak na brytyjskich wozach "Matilda". Zespół projektujący zdecydował, że kadłub i wieża wykonane zostaną z pojedynczych odlewów – był to jedyny czołg z tego okresu mający jednoczęściowy, lany kadłub. Grubość kadłuba pancerza wynosiła 45 mm, a grubość ścian wieży 65 mm. Czołgi produkowane były w zakładach kolejowych "Chullora Railway Workshops" w Sydney. Aby uprościć produkcję, wykorzystano gotowe części innych czołgów brytyjskich.

Ponieważ w Australii nie produkowano wówczas silników o odpowiednio dużej mocy, "Sentinel" napędzany był 3 silnikami Cadillac V-8, każdy o pojemności 5,7l pracujących w układzie "liścia koniczyny". Wały napędowe ze wszystkich silników spotykały się w skrzyni transferowej umieszczonej pod wieżą armatnią, a stamtąd pojedynczy wał przechodził do przodu do głównej skrzyni przekładniowej. Skrzynia biegów była 5-biegowa. Łącznie silniki wytwarzały moc 330 KM.

Czołg został uzbrojony w armatę 2-funtową (planowano użyć nowocześniejszego działa 6-funtowego, ale nie było ono wówczas dostępne w Australii)] i dwa karabiny maszynowe Vickers 7,62 mm (jeden umieszczony w półkulistej kopułce z przodu kadłuba, drugi zsynchronizowany z armatą). Jarzmo działa oparte było na systemie francuskim typu Hotchkiss z czołgu H-35.

Oczywiście nie obyło się bez problemów i usterek. Obracana elektrycznie wieża przestawała działać w momencie gdy kadłub czołgu był pochylony, a system chłodzenia był nieodpowiedni do warunków klimatycznych. Po wypuszczeniu serii kilkudziesięciu pojazdów dalszej produkcji zaniechano ze względu na łatwość dostaw odpowiedniego sprzętu z USA. Łącznie wyprodukowano 66 czołgów oznaczonych numerami od 8001 do 8065. Projektanci zdecydowali się jednak na dalsze eksperymenty.

Druga wersja czołgu, AC3, miała znacznie lepsze opancerzenie i uzbrojenie. Pojazd miał zmodyfikowany kadłub i większy pierścień wieży. Logicznym następcą armaty 6-funtowej była haubicoarmata 25-funtowa (angielskie 17-funtowe działo przeciwpancerne nie było dostępne w Australii). W tej sytuacji, wykorzystując doświadczenie zdobyte przy projekcie "Short" Mark I, w bardzo krótkim czasie zaprojektowano czołgową wersję tej armaty. Została ona zamontowana w nowej wieży, nieco większej niż poprzednia, dostosowana do działa 2- i 6-funtowego. W efekcie, nowy "Sentinel" otrzymał bardzo skuteczne działo przeciwpancerne. W tej wersji z czołgu usunięto karabin maszynowy w kadłubie i zmniejszono załogę o jednego członka, aby zrobić więcej miejsca na składowanie amunicji większego kalibru. Napęd czołgu stanowiły nadal 3 silniki Cadillaca V8, ale tym razem zamontowano je na wspólnym wale korbowym – bardzo podobne rozwiązanie zastosowano w kilku modelach amerykańskich czołgów M3 i M4.

Następna wersja "Sentinela" – AC4 została wyposażone w najlepsze przeciwpancerne działo znajdujące się w arsenale aliantów – brytyjskie działo 17-funtowe. Ciekawie rozwiązano problem braku tych dział w Australii w fazie testowej – aby symulować duży odrzut działa 17-funtowego wyprodukowano wieżę czołgu z dwoma armatami 25-funtowymi, które strzelając równocześnie dawały odrzut większy niż jedna "siedemnastka", co wykazało przydatność wieży "Sentinela" do uzbrojenia w tą armatę.

Wszystkie wyprodukowane czołgi były używane wyłącznie z celach szkoleniowych, badawczych i testowych, australijskie jednostki pancerne w tym czasie uzbrojone były wyłącznie w czołgi amerykańskie i brytyjskie.

W 1943 australijska 3. Brygada Pancerna otrzymała kilkanaście czołgów AC1, które zostały zewnętrzne zmodyfikowane, aby wyglądem przypominały czołgi niemieckie i mogły wziąć udział w filmie "Szczury Tobruku" [1]. Do naszych czasów dotrwały jeszcze tylko 4 egzemplarze. Jeden z czołgów można dzisiaj obejrzeć w Muzeum Czołgów w Bovington w Wielkiej Brytanii. Pojazd ten został podczas wojny przesłany tam drogą morską dla przeprowadzenia prób. Drugi znajduje się w Szkole Pancernej w Puckapunyal w Wiktorii i jest maskotką Australijskiego Królewskiego Korpusu Pancernego. Jedyny pojazd AC3 znajduje się w Australian War Memorial w Canberze i ostatni w bardzo złym stanie jest w posiadaniu prywatnego muzeum w Wiktorii.

[edytuj] Odmiany czołgu

• AC1 "Sentinel"

armata 2-funtowa, dwa karabiny maszynowe Vickers, trzy silniki Cadillaca V8 w konfiguracji "liścia koniczyny".

• AC3

haubicoarmata 25-funtowa, karabin maszynowy Vickers, trzy silniki Caddilaca V8 na wspólnym wale korbowym.

• AC4

armata 17-funtowa, karabin maszynowy Vickers, napęd jak w AC3.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Armour in Focus
• WWII vehicles