Australia

Z Wikipedii

Commonwealth of Australia Związek Australijski
Flaga Australii Herb Australii
Dewiza: brak (dawniej Advance Australia)
Hymn: Advance Australia Fair (Naprzód, piękna Australio)
Język urzędowy	angielski
Stolica	Canberra
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Głowa państwa	królowa Elżbieta II
W jej imieniu	gubernator generalny Michael Jeffery
Szef rządu	premier Kevin Rudd
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	6. na świecie 7 686 850 km² 1%
Liczba ludności (2008)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	54. na świecie 20 601 0001▲ 2,7 osób/km²
PKB (2008)  • całkowite   • na osobę	1046,8 mld. USD2▲ 49 271 USD▲
PKB (PPP) (2008)  • całkowite   • na osobę	801 mld. USD2▲ 37 701 USD▲
Jednostka monetarna	dolar australijski (AUD)
Związek Australijski	1 stycznia 1901
Strefa czasowa	UTC od +8 do +11 – zima UTC od +8 do +12 – lato
Kod ISO 3166	AU
Domena internetowa	.au
Kod samochodowy	AUS
Kod telefoniczny	+61
1  Dane szacunkowe za CIA The World Factbook (źródło: CIA), World Gazetteer szacuje liczbę mieszkańców w 2007 roku na ok. 20 245 000 (źródło) 2  Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2008 (źródło: IMF)

Australia (Związek Australijski) - kraj położony na Półkuli południowej, obejmujący najmniejszy kontynent świata, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Atlantyckim. Krajami sąsiadującymi z Australią na północy są: Indonezja, Timor Wschodni i Papua-Nowa Gwinea; na północnym-wschodzie: Wyspy Salomona, Vanuatu oraz Nowa Kaledonia; na południowym-wschodzie: Nowa Zelandia. Australia jest jedynym państwem, które jest również kontynentem.

Stanowi szóste pod względem powierzchni państwo świata.

Spis treści 1 Pochodzenie nazwy 2 Ustrój polityczny 3 Historia 4 Geografia 5 Demografia 5.1 Miasta Australii 5.2 Statystyki demograficzne 6 Religia 7 Gospodarka 8 Kultura 9 Media 10 Przypisy 11 Zobacz też 12 Linki zewnętrzne

[edytuj] Pochodzenie nazwy

Nazwa Australia odnosząca się do kontynentu pochodzi od określenia Terra Australis, którego używali Europejczycy aż do połowy XVIII w. Jest to określenie łacińskie i znaczy Ziemia Południowa (łac. terra - ziemia, australis - południowy,-a).

[edytuj] Ustrój polityczny

Australia jest członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów, zachowującym w aktach prawnych nazwę dominium. Ustrojem politycznym jest formalnie federacyjna monarchia konstytucyjna z dwuizbowym parlamentem. Konstytucja z 1900 (z późniejszymi zmianami); głową państwa jest Królowa Australii (obecnie Elżbieta II) reprezentowana przez gubernatora generalnego. Tytuł Królowej Australii został nadany panującemu monarsze brytyjskiemu w 1971 przez australijski parlament.

Praktycznie głową państwa jest gubernator generalny Australii Michael Jeffery reprezentujący królową Australii Elżbietę II. Premierem Australii jest Kevin Rudd. Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament, wyłaniany w wyborach powszechnych: Senat o kadencji 6-letniej, liczący 76 senatorów: po 12 przedstawicieli każdego stanu i po 2 przedstawicieli Terytorium Północnego i Australijskiego Terytorium Stołecznego (co 3 lata połowa składu jest odnawiana) oraz Izba Reprezentantów o kadencji 3-letniej, licząca 150 deputowanych, wybieranych proporcjonalnie do liczby ludności; system wyborczy do Senatu jest mieszany.

Władzę wykonawczą sprawuje rząd formalnie pod przewodnictwem gubernatora generalnego, a faktycznie z premierem na czele, powołany przez gubernatora generalnego w imieniu królowej i odpowiedzialny przed Izbą Reprezentantów; do wyłącznej kompetencji władz federalnych należą sprawy: obrony, polityki zagranicznej, handlu zagranicznego i imigracji.

Prawa wyborcze (ograniczone cenzusami osiadłości) przysługują obywatelom, którzy ukończyli 18 lat. Wybory w Australii są obowiązkowe dla wszystkich obywateli, kara za nieoddanie ważnego głosu wynosi 50$. Według przepisów wyborczych obywatel zobowiązany jest oddać ważny głos. Głosowanie jest tajne.

Wymiar sprawiedliwości sprawują: Federalny Sąd Najwyższy, Sąd Federalny (sprawy gosp. i bankructwa), Australijski Sąd Rodzinny oraz stanowe sądy najwyższe i sądy jednostek terytorialnych.

Każdy stan ma własną konstytucję, 2-izbowy organ ustawodawczy (z wyjątkiem Queenslandu, gdzie istnieje parlament 1-izbowy) i rząd stanowy; na czele stanów stoją gubernatorzy mianowani przez monarchę bryt. na wniosek rządu Australii; stany dzielą się na hrabstwa, okręgi i miasta (z organami samorządowymi radami municypalnymi).

[edytuj] Historia

Australia została odkryta przez Portugalczyków, którzy w tym czasie zakładali swe bazy handlowe w Indiach, Azji Płd.-Wsch. i w Chinach. Australia ich jednak nie zainteresowała, gdyż wydawała się niezamieszkana i nieprzyjazna dla Europejczyków pod względem przyrodniczym i klimatycznym. Podobnie Holendrzy, którzy penetrowali w XVII wieku zachodnie i północne wybrzeża kontynentu, zadowolili się jedynie nazwaniem go Nową Holandią.

Badania wskazują, że Australia była już zasiedlona 60 tys. lat temu przez ludzi przybyłych z Azji. Byli to Aborygeni. W 1787 r. na teren owego kontynentu przybył biały człowiek - statki z więźniami z Anglii, Szkocji, Walii. Większość więźniów po odbyciu kary osiedliła się na australijskich ziemiach.

Wnętrze kontynentu Australii było nie zbadane aż do początków XIX wieku.

Wielu badaczy starało się dotrzeć w głąb kontynentu, dla wielu skończyło się to śmiercią (jednym z nich był William Wills).

[edytuj] Geografia

Australia to szósty pod względem wielkości kraj świata, położony na kontynencie australijskim będącym najmniejszym spośród wszystkich kontynentów. Najgęściej zaludnione jest wschodnie i południowo-wschodnie wybrzeże. Australia leży na półkuli południowej i wschodniej. Jest to jeden z najbardziej płaskich kontynentów ze średnią wysokością 330 m i 9cm.

[edytuj] Demografia

Ludność kraju: 21 152 000 (w 2007 roku), co czwarty mieszkaniec urodził się za granicą.^[1]

[edytuj] Miasta Australii

Do największych miast Australii należą:

	Miasto	Ludność	Stan
1	Sydney	4 293 100	Nowa Południowa Walia
2	Melbourne	3 730 000	Wiktoria
3	Brisbane	1 810 900	Queensland
4	Perth	1 507 900	Australia Zachodnia
5	Adelajda	1 138 833	Australia Południowa
6	Gold Coast	554 628	Queensland
7	Newcastle	512 000	Nowa Południowa Walia
8	Canberra	323 000	Australijskie Terytorium Stołeczne
9	Wollongong	274 000	Nowa Południowa Walia
10	Sunshine Coast	212 900	Queensland
11	Geelong	205 000	Wiktoria
12	Hobart	202 000	Tasmania
13	Townsville	165 059	Queensland
14	Cairns	130 000	Queensland
15	Toowoomba	119 133	Queensland
16	Darwin	111 300	Terytorium Północne
17	Launceston	98 000	Tasmania
18	Coffs Harbour	97 425	Nowa Południowa Walia
19	Mackay	78 000	Queensland
20	Bundaberg	74 000	Queensland
21	Alice Springs	28 000	Terytorium Północne

[edytuj] Statystyki demograficzne

Wykres Demograficzny Australii
Historyczna Populacja
Rok	Populacja	Zmiana proc.	Rok	Populacja	Zmiana proc.
1900	3 765 400	—	1960	10 392 000	25,1%
1910	4 525 100	20,2%	1970	12 663 000	21,9%
1920	5 411 000	19,6%	1980	14 726 000	16,3%
1930	6 501 000	20,1%	1990	17 169 000	16,6%
1940	7 078 000	8,9%	2000	19 169 000	11,6%
1950	8 307 000	17,4%	2007	20 434 000	10,6%

(2007)
Liczba ludności	20 434 176
Ludność według wieku
0 - 14 lat	19,3%
15 - 64 lat	67,4%
ponad 64 lata	13,2%
Wiek (mediana)
W całej populacji	37,1 lat
Mężczyzn	36,3 lat
Kobiet	38 lat
Przyrost naturalny	0,82%
Współczynnik urodzeń	12,02 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów	7,56 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji	3,78 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu	1,05 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat	1,05 mężczyzn/kobiet
15 - 64 lat	1,02 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat	0,79 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
W całej populacji	4,57 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej	4,95 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej	4,16 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji	80,62 lat
Mężczyzn	77,75 lat
Kobiet	83,63 lat
Rozrodczość	1,76 urodzin/kobietę

[edytuj] Religia

Zgodnie z rządowym cenzusem z 2006 roku, 63,8% Australijczyków to chrześcijanie, 2,1% to buddyści, 1,7% stanowią muzułmanie, 0,7% hinduiści, 0,4% żydzi, 1,2% wyznawcy pozostałych niechrześcijańskich religii i sekt, a 30,6% nie identyfikuje się z żadną religią. Wśród chrześcijan największą grupę stanowią katolicy (25,8% ludności) i anglikanie (18,7%). Większość Australijczyków na co dzień nie przywiązuje zbyt dużej wagi do praktyk religijnych. Zaledwie 1,5 miliona chrześcijan regularnie bierze udział w niedzielnych nabożeństwach, co stanowi około 7,5% Australijczyków, przy czym świątynie katolickie są odwiedzane częściej niż świątynie protestanckie.

[edytuj] Gospodarka

Australia należy do krajów rozwiniętych, gospodarkę Australii cechuje daleko posunięta koncentracja produkcji oraz centralizacja kapitału. Największe organizacje produkcyjno-usługowe to: Broken Hill Proprietary (BHP), Colonial Sugar Refining, Imperial Chemical Industries, Telstra.

[edytuj] Kultura

Pierwsze amatorskie przedstawienia teatralne odbywały się w teatrach więziennych. Pierwszy teatr w kraju powstał w Sydney (1830) i nazywał się Theatre Royal. Obecnie w miastach jest bardzo dużo teatrów.

[edytuj] Media

Pierwszą australijską gazetą była "Sydney Gazette and the News South Wales Advertiser" (wydawany w latach 1803-1842). Główne dzienniki i czasopisma są w rękach korporacji prasowych takich jak: "Sydney News Ltd." i "The Herald Sun". W Australii ukazuje się 3000 gazet. Największe dzienniki to: "The Herald Sun" (założony w 1840, nakład 558 800 egzemplarzy) i "The Daily Telegraph" (założony w 1879, nakład 442 000 egzemplarzy). Wśród czasopism kobiecych prowadzi "Australian Women's Weekly" (założony w 1933, nakład 1 230 000 egzemplarzy). Agencje prasowe: "Australian Agency Press" (AAP, założona w 1935 w Melbourne, obecna centrala w Sydney) i "Australian United Press Ltd." (AUP).

Radio Australijskie rozpoczęło nadawanie 13 listopada 1923 r. a telewizja 1 listopada 1956 r. Działa telewizja i radio państwowe oraz stacje komercyjne, etniczne i środowiskowe. Media publiczne nadzoruje Australian Broadcasting Corporation (ABC), jest finansowana przez państwo (abonament zniesiono w 1974r.). Istnieje jedna państwowa stacja telewizyjna i 4 stacje radiowe. W Australii nadaje około 50 komercyjnych stacji telewizyjnych i około 140 radiowych.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Dziennik Polska-Europa-Świat, 28.08.2007 r., str 14

[edytuj] Zobacz też

• Australia (kontynent)
• Podział administracyjny Australii
• Oświata w Australii
• Fauna Australii
• Egzonimy Australii

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Serwis Australia www.australia.com.pl