Sydney
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl, zweryfikować podane fakty. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Współrzędne: 33°52' S 151°12' E
| Sydney | |
| Państwo |  Australia |
| Stan |  Nowa Południowa Walia |
| Burmistrz | Clover Moore |
| Powierzchnia | 12,1 tys km² |
| Położenie | 33° 52' S 151° 12' E |
| Wysokość | średnio 3 m n.p.m. |
| Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość • aglomeracja |
3,77 mln 362 os./km² 4,39 mln |
| Miasta partnerskie |  San Francisco, USA Nagoja, Japonia Wellington, Nowa Zelandia Portsmouth, Anglia Guangzhou, ChRL Florencja, Włochy São Paulo, Brazylia Islamabad, Pakistan |
|
Położenie na mapie kraju
  Sydney
|
|
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
| Strona internetowa miasta | |
Sydney – największe miasto Australii, stolica stanu Nowa Południowa Walia. Założone w 1788 Sydney jest dziś wiodącym centrum finansowym, handlowym, transportowym i kulturalnym, a także popularnym centrum turystycznym. Siedziba arcybiskupstwa Kościoła rzymskokatolickiego i anglikańskiego.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
[edytuj] Położenie geograficzne
Miasto położone jest pomiędzy Pacyfikiem na wschodzie i Górami Błękitnymi (ang. Blue Mountains) na zachodzie i jest usytuowane przeciętnie trzy metry nad poziomem morza. W Sydney znajduje się największy na świecie naturalny port o powierzchni 55 km², Port Jackson. Jest on zalaną przez ocean doliną rzeczną głęboko wciętą w piaskowiec. W samym mieście jest ponad 70 plaż, włączając w to słynną plażę Bondi. W granicach miasta znajduje się także kilka parków narodowych.
[edytuj] Organizacja miejska
Cały zespół miejski zajmuje 12 400 km² i liczy 4 198 543 mieszkańców (2001). Zalicza się do największych powierzchniowo obszarów miejskich (jest większe od Pekinu, Londynu, Tokio i Meksyku). Na terenie zespołu miejskiego działa 38 zarządów lokalnych, w tym centrum (poniżej nazwane Sydney):
Wody portu i przybrzeżne patroluje policja wodna.
[edytuj] Klimat
Sydney leży w umiarkowanej strefie klimatycznej. Średnia temperatura roczna wynosi 17,9°C. Najcieplejsze miesiące to styczeń i luty, najzimniejszy jest lipiec. Średnia opadów wynosi 1173 milimetrów w skali roku, najobfitszy w opady jest marzec z 148 milimetrami.
| I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | Rocznie | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnia maksymalna temperatura dobowa (°C) | 25,8 | 25,7 | 24,7 | 22,4 | 19,3 | 16,9 | 16,2 | 17,7 | 19,9 | 22,0 | 23,6 | 25,1 | 21,6 | |
| Średnia minimalna temperatura dobowa (°C) | 18,6 | 18,7 | 17,5 | 14,7 | 11,5 | 9,2 | 8,0 | 8,9 | 11,0 | 13,5 | 15,5 | 17,5 | 13,7 | |
| Średni opad (mm) | 103 | 117 | 131 | 127 | 123 | 128 | 98 | 82 | 69 | 77 | 83 | 78 | 1 217 | |
| Średnio dni deszczowych | 12,1 | 12,3 | 13,3 | 12,0 | 12,0 | 11,4 | 10,3 | 9,9 | 10,3 | 11,5 | 11,4 | 11,5 | 138,0 | |
| Źródło: Bureau of Meteorology | ||||||||||||||
[edytuj] Historia
[edytuj] Informacje ogólne
Pierwsze siedliska Aborygenów na terenie dzisiejszego Sydney zostały założone przed 40 000 lat. Wejście do Port Jackson po raz pierwszy zaznaczył na mapie kapitan James Cook 29 kwietnia 1770. 18 stycznia 1788 kapitan Arthur Phillip przybył z wyprawą nazwaną w późniejszym czasie "First Fleet" (Pierwsza Flota) do Botany Bay na południu Port Jackson. W trakcie swojej trzydniowej ekspedycji rozpoznawczej odkrył najpierw Manly Cove, a dzień później, po drugiej stronie Port Jackson, inną zatokę, którą nazwał (na cześć ówczesnego brytyjskiego ministra spraw wewnętrznych Thomasa Townshend Sydney) Sydney Cove. 26 stycznia 1788 Phillip uznał właśnie to miejsce za odpowiednie na zwinięcie żagli i wzniósł w pobliżu dzisiejszego Circular Quay flagę Wielkiej Brytanii. Od tamtej pory 26 stycznia jest w Australii świętem narodowym.
W latach początkowych Sydney było kolonią karną, przeżyło też kilkakrotnie "gorączkę złota", po raz pierwszy w 1851.
[edytuj] Najważniejsze daty
- 1788: pierwsza osada europejska
- 1852: nadanie Sydney statusu miasta
- 1855: pierwsza linia kolejowa w Australii łącząca Sydney z Parramatta
- 1870: wystawa kolonialna/targi kolonialne
- 1879: targi międzynarodowe w Sydney
- 1901: deklaracja Związku Australijskiego zadeklarowana w Sydney 1 stycznia.
- 1932: zakończenie budowy mostu (ang. Sydney Harbour Bridge)
- 1942: atak japońskich miniaturowych łodzi podwodnych na port w Sydney
- 1973: zakończenie budowy opery (ang. Sydney Opera House)
- 2000: Letnie Igrzyska Olimpijskie
- 2008: Światowe Dni Młodzieży
[edytuj] Kultura i zabytki
[edytuj] Wiadomości wstępne
Głównymi symbolami Sydney są zaplanowana i wybudowana przez Jørna Utzona Opera i portowy most "Harbour Bridge". Wedle wypowiedzi samego Utzona Opera ma przypominać rozwijającą się pomarańczę, a nie jak powszechnie przyjęto rozpięte żagle.
Samo centrum Sydney zwiedza się piechotą. Oprócz Sydney Opera House i Harbour Bridge warto jest zwiedzić starówkę "The Rocks" ze starymi magazynami przy zatoce "Sydney Cove". Bezpośrednio przy Circular Quay, centralnym dworcu autobusowym i kolejowym, znajduje się ogromny ogród botaniczny, z którym graniczą interesujące muzea.
W nowoczesnym centrum komercyjnym (Cenral Business District) dominują drapacze chmur. Najwyższy budynek Sydney, "Sydney Tower", posiada platformę widokową, z której można podziwiać panoramę całego miasta.
Centrum rozrywkowym jest tak zwane "Darling Harbour". Jest to obszar wokół portu w którym znajduje się wiele restauracji, kawiarni, Sega-World-Park, IMAX-Kino, chiński ogród a także znane akwarium morskie, w którym można podziwiać między innymi płaszczki i rekiny, chodząc oszklonymi tunelami.
Warto również zwiedzić utrzymaną w wiktoriańskim stylu dzielnicę Paddington we wschodniej części miasta, w pobliżu znajduje się centrum frywolnych rozrywek "Kings Cross", jak również Taronga Zoo – jeden z najpiękniejszych ogrodów zoologicznych na świecie.
[edytuj] Harbour Bridge
Most ten o rozpiętości 495,6 metrów został oddany do użytku 18 marca 1932. Jest on jednym z największych mostów łukowych na świecie, ze względu na formę otrzymał przezwisko "wieszak" (coathanger). Przedsiębiorstwo BridgeClimb organizuje zabezpieczone wejścia na szczyt łuku, które cieszą się dużą popularnością wśród turystów.
[edytuj] Sydney Tower
Panoramę miasta można podziwiać z platformy widokowej lub z dwóch kręcących się restauracji. Zasadniczo widoki można podziwiać tylko przez szybę, a wejście na wieżę poprzedzają szczegółowe kontrole bezpieczeństwa.
[edytuj] Góry Błękitne
Około 50 kilometrów na zachód od Sydney znajduje się jeden z popularniejszych symboli Australii. Nazwa Góry Błękitne (ang. Blue Mountains) pochodzi od parującego olejku eukaliptusowego, który tworzy często błękitną mgiełkę nad górami. Najbardziej znana jest formacja górska Three Sisters w pobliżu miasteczka Katoomba.
Już po krótkiej podróży autobusem lub pociągiem można podziwiać nienaruszoną australijską przyrodę i nabrać wyobrażenia o przestrzeniach kontynentu.
[edytuj] Gospodarka
Sydney jest centrum przemysłowym, handlowym, finansowym i transportowym. Wiele największych firm krajowych, takich jak News Corporation, ma tu swoje siedziby. Sydneyska giełda jest największą w Australii.
Przeważa przemysł samochodowy, elektroniczny, maszynowy i spożywczy. Port w Sydney posiada nowoczesne urządzenia do obsługi statków kontenerowych, dlatego większość handlu zagranicznego Australii obsługiwana jest tutaj. Mięso, zboże i wełna są podstawowymi produktami eksportowymi.
[edytuj] Sport
W 2000 roku odbyły się tu Igrzyska Olimpijskie.
W 2002 na Stadion Australia odbyła się jedyna runda żużlowego Grand Prix Australii.
Na Stadion Australia swoje mecze rozgrywa piłkarska reprezentacja.
[edytuj] Osobistości
- Graham Arnold, piłkarz
- Edmund Barton, pierwszy premier Australii
- Rachael Beck, aktorka i piosenkarka
- Claudia Black, aktorka
- Richard Bonynge, dyrygent
- Bill Bowrey, tenisista
- Tina Bursill, aktorka
- Tim Cahill, piłkarz
- Rachael Carpani, aktorka
- Edward Idris Cassidy, kardynał rzymskokatolicki
- James Clavell, pisarz, scenarzysta i reżyser
- Toni Collette, aktorka
- Susan Cullen-Ward,księżna Albanii
- Betty Cuthbert, lekkoatletka
- Christopher Egan, aktor
- John Farrow, scenarzysta i reżyser
- Dawn Fraser, pływaczka
- Norman Thomas Gilroy, arcybiskup
- Delta Goodrem, aktorka i piosenkarka
- Shane Gould, pływaczka
- Harold Holt, premier Australii w latach 1966-1967
- Robert Hughes, aktor
- Michael Hutchence, solista grupy INXS
- Natalie Imbruglia, piosenkarka i aktorka
- Hugh Jackman, aktor
- Paul Keating, premier Australii w latach 1991-1996
- Nicole Kidman, aktorka i piosenkarka
- Joyce King, lekkoatletka
- Matthew Krok, aktorka
- Thelma Long, tenisistka
- Baz Luhrmann, reżyser. scenarzysta i aktor
- John Leslie Mackie, filozof
- Juan Antonio (John) Masso, duchowny katolicki
- Bradley McGee, kolarz
- Julie McGregor, aktorka
- Jacqueline McKenzie, aktorka
- Craig McLachlan, aktor i piosenkarz
- Julian McMahon, aktor
- William McMahon, premier Australii
- Bjarne Melgaard, artysta plastyk
- Kylie Minogue, piosenkarka
- Yvonne Minton, mezosopranistka
- Sarah Monahan, aktorka
- Poppy Montgomery, aktorka
- John Newcombe, tenisista
- Craig Nicholls, lider grupy The Vines
- Matthew Reilly, pisarz
- Johann Alifson, fotograf Playboya
- Nicholas Rogers, aktor i model
- Ken Rosewall, tenisista
- Jane Saville, lekkoatleta
- Mark Schwarzer, bramkarz
- Zali Steggall, biegaczka narciarska
- Joan Sutherland, sopranistka
- Nick Tate, aktor
- Rod Taylor, aktor
- Ian Thorpe, pływak
- Andrew Tridgell, programista
- Hugo Weaving, aktor
- Peter Weir, reżyser
- Matthew White, kolarz
- Patrick White, pisarz, laureat Nagrody Nobla
- Peta Wilson, modelka i aktorka
- James Wolfensohn, prezes Banku Światowego 1995-2005
- Todd Woodbridge, tenisista
- Simone Young, dyrygentka
- David Zdrilic, piłkarz
- Sabrina Katrys, sławna iluzjonistka
- Lisa Origliasso (Lisa Marie Origliasso), piosenkarka pop-rock, razem z siostrą Jess tworzy zespół The Veronicas
- Jess Origliasso (Jessica Louise Origliasso), piosenkarka pop-rock, razem z siostrą Lisą tworzy zespół The Veronicas
- Heath Ledger, aktor
- Wade Robson, tancerz, choreograf
[edytuj] Zobacz też
- Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000
- HMAS Sydney – okręty noszące nazwę Sydney
