Szczytna

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta w woj. dolnośląskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Współrzędne: 50°25' N 16°26' E50.4166667 16.4333333 (Szczytna)

Szczytna

Herb Szczytnej

Gmina
- rodzaj

Szczytna
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1973

Burmistrz

Marek Szpanier
(e-mail)

Powierzchnia

80,38 km²

Położenie

50° 25' N
16° 26' E

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

5 240
65 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

57-330

Położenie na mapie Polski

Szczytna

TERC10
(TERYT)

5020108144

Miasta partnerskie

Międzychód(Polska), Velke Porici(Czechy),Tegernheim(Niemcy)

Urząd miejski³

ul. Wolności 42
57-330 Szczytna
tel. 74 868-33-05; faks 74 868-30-20
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Szczytna (do 1945 niem. Rückers) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szczytna. Położone jest u podnóża Gór Stołowych. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 5286 mieszkańców.

Ośrodek przemysłowo-usługowy i turystyczno-krajoznawczy. Huta szkła gospodarczego, szlifiernia kryształów; przemysł metalowy i drzewny. Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E67 i linia kolejowa Kudowa-Zdrój – Kłodzko.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Szczytnej pochodzą z XIV w., kiedy to osada należała do państewka homolskiego, a jej rozwój związany był z handlem (położenie na szlaku bursztynowym) i rozwijającym się rzemiosłem, a później przemysłem. W XVI w. wraz z okolicznymi włościami zakupił ją znany w Europie lekarz i reformator religijny Jan Crato von Kraffstein i wtedy to została znacznie rozbudowana. Obok istniejącego już folwarku powstał tartak, młyn, browar i wiele zakładów rzemieślniczych. W XVII w. wybudowano pierwszą hutę szkła. W dokumencie z 1347 r. Szczytna występuje pod nazwą Rukers i pod zbliżoną nazwą – Rückers – dotrwała do końca II wojny światowej. Polscy osadnicy początkowo używali spolszczonej formy nazywając dzisiejszą Szczytną Rucewem. Przeszłość pozostawiła Szczytnej nieco zabytków, które warte są obejrzenia i zapoznania się z ich historią.

[edytuj] Zabytki

neogotycki Zamek Leśna z 1827 r.
barokowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela
dworzec kolejowy z 1890 r.
kamienny posąg św. Nepomucena - w centrum miejscowości, przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr. 8 z ul. Sienkiewicza, nieopodal rzeki Kamienny Potok. W dniu 10 marca 1983 roku figura została wpisana do rejestru zabytków pod numerem:883/422r.

Figura św. Jana Nepomucena

Największą atrakcją turystyczną jest zamek na górze Szczytnik. Dawna jego nazwa Waldstein (dosłownie: Leśny Kamień) dobrze oddawała charakter neogotyckiej budowli. Chociaż zamek wiernie odzwierciedla średniowieczną architekturę, to jednak wybudowany został nie aż tak dawno. Powstał w latach 1832-38, wkomponowany w skały górujące nad Szczytną. Obok zamku jest obecnie urządzony punkt widokowy – stąd roztacza się wspaniała panorama gór i Obniżenia Dusznickiego, w którym leży Szczytna. Zamek otoczony jest suchą fosą, murami obronnymi, ma wspaniałą Salę Rycerską, piękną kaplicę, w której regularnie odprawiane są msze święte. Większa część zamku jest siedzibą Państwowego Domu Pomocy Społecznej "Zamek" i stanowi dom dla ok. 100 niepełnosprawnych. Z tego względu całości budowli nie można zwiedzać. Dostępne jest jednak piękne, zadbane otoczenie i kaplica, będąca, wraz z jednym skrzydłem zamku, własnością ojców Misjonarzy Świętej Rodziny. Warto też przejść Drogę Krzyżową prowadzącą przez tereny leśne przy zamku. Ta kalwaria wyróżnia się oryginalnymi płaskorzeźbami z piaskowca osadzonymi w naturalnych skałach. Inne zabytki Szczytnej znajdują się już w samym mieście. Przede wszystkim odnowiony, barokowy kościół parafii św. Jana Chrzciciela, fragment pręgierza umieszczony przed prowadzącymi do kościoła schodami, a w centrum miasta, nad rzeką Kamienny Potok, figura św. Jana Nepomucena. Wewnątrz kościoła cennymi zabytkami są ambona z 1748 r., figura Jana Chrzciciela w ołtarzu głównym, ołtarze boczne, stalle, konfesjonały. Jednym z artystów, którym kościół zawdzięcza swój wystrój był znany na ziemi kłodzkiej twórca Michael Klahr Starszy. Przed kościołem, wśród zachowanych tablic nagrobnych wyróżnia się grobowiec Hochbergów (budowniczych zamku), a także pewne polonicum – tablica nagrobna z 1850 r. z polskim tekstem.

Do zabytków można już też zaliczyć miejscową stację PKP wybudowaną ok. 1890 r. i całą linię kolejową na trasie Polanica-Zdrój, przez Szczytną, Duszniki-Zdrój do Kudowy-Zdroju, której trasa jest wyjątkowo urozmaicona. Podróżnych oczekują tu wysokie wiadukty, wspaniałe widoki gór rozpościerające się z okien wagonów, przejazd przez tunel.