The House of the Rising Sun
Z Wikipedii
| House of the Risin' Sun | ||
| Utwór Boba Dylana z albumu Bob Dylan |
||
| Wydany | 19 marca 1962 | |
| Nagrywany | 20 listopada 1961 | |
| Gatunek | folk | |
| Długość | 5:16 | |
| Twórca | anonimowy, Dave Van Ronk | |
| Producent | John Hammond | |
| Utwór po utworze | ||
| Bob Dylan | ||
| „Baby, Let Me Follow You Down” (9) |
„House of the Risin' Sun” (10) |
„Freight Train Blues” (11) |
The House of the Rising Sun – jedna z najsłynniejszych folkowych ballad amerykańskich, wykonywana w kręgach folkowo-bluesowych. Znana także jako House of the Risin' Sun, The Rising Sun Blues, House in New Orleans, In New Orleans.
Spis treści |
[edytuj] Pochodzenie utworu
Chociaż jest to jedna z najpopularniejszych ballad folkowych, jej pochodzenie nie jest jasne.
Według Johna Lomaxa pieśń była znana wielu muzykom jazzowym w Nowym Orleanie, jeszcze przed I wojną światową, a sama nazwa "Rising Sun" w formie określenia burdelu, pojawiła się w licznych piosenkach angielskich, nieraz nienadających się do jawnego rozpowszechniania.
The Rising Sun jako nazwa "domu uciech" pojawia się np. w dwóch brytyjskich, tradycyjnych piosenkach. Jedna z nich dzieli melodię z 81 balladą ze zbioru Childe'a Little Musgrave and Lady Barnard i kilkoma innymi, tradycyjnymi brytyjskimi balladami. Ballada ta, w formie śpiewanej w Kentucky i spopularyzowanej potem przez Josha White'a, opowiada o życiu, do którego zmuszone były przez biedę dziewczęta, które przybywały do Nowego Orleanu, jeszcze przed wojną secesyjną, kiedy miasto to było prawdziwą stolicą Południa.
Little Musgrave and Lady Barnard, znana także także jako Little Matty Groves, została już zanotowana w "Stationers Registers" przez Francisa Coulesa ok. 1630, a odniesienia do niej znaleźć można w sztuce "The Knight of the Burning Pestle" Beaumonta i Fletchera, a także w innych sztukach z lat 30. XVII wieku. Childe zanotował 15 różnych wersji tekstu. Bertrand Harris Bronson odnalazł 75 wersji, głównie północnoamerykańskich. Różniły się one także melodią w zależności od regionu, z którego pochodziły. Np. wersje z Nowej Anglii były najbliższe wersjom szkockim, używały głównie tonacji durowej i wykazywały podobieństwo do piosenki "Drumdelgie".
[edytuj] Tematyka
Tematem głównego tekstu ballady jest lament kobiety zmuszonej z biedy do prostytucji w Nowym Orleanie. Nawet angielskie piosenki-źródła traktują o kobiecie, która zmuszona jest powrócić do słynnego Domu Wschodzącego Słońca. Odróżniał się on od innych przybytków tego typu tym, że miał wywieszoną flagę, która przedstawiała wschodzące słońce.
Nowsze wersje przemieniły dom uciech w dom wychowawczy dla trudnej młodzieży, tzw. poprawczak.
[edytuj] Wczesne nagrania
- 1928 - "The Risin' Sun" , Texas Alexander; pomimo zbliżonego tytułu, jest to całkiem inna piosenka
- 1933 - wersja Clarence'a "Toma" Ashleya i Gwen Foster ze Smokie Mountain
- 1934 - wersja Callahan Brothers
- 1937 - The Risin' Sun Blues, wersja 16-letniej córki górnika z Middlesborough, Kentucky - Georgii Turner oraz niedługo po tym - Berta Martina; obie nagrane przez Johna Lomaxa
- 1938 - 3 listopada balladę nagrał Roy Acuff; nauczył się jej najpewniej od Clarence'a "Toma" Ashleya
- 1941 - nagrał ją Woody Guthrie
- 1944 - 10 listopada nagrał ją Josh White
- 1948 - Huddie Ledbetter znany jako Leadbelly, nagrał House of the Rising Sun; był to klasyczny blues w tonacji durowej
- 1957 - Glenn Yarbrough
[edytuj] Wersje Boba Dylana
- 20 listopada 1961 - sesje do pierwszego albumu w Columbia Studio A. Powstały trzy wersje utworu; druga została umieszczona na albumie przez producenta Johna Hammonda
- 23 listopada 1961 - nagrania dokonane w domu Evy i Maca McKenziech w Nowym Jorku. Tzw. "First McKenzie's Tape".
- kwiecień 1963 - kolejne nagrania w domu McKenziech. Tzw. "Second McKenzie's Tape".
- 8 grudnia 1964 - wersja elektryczna; nagranie zostało dokonane na pierwszej sesji do albumu Bringing It All Back Home w 30th Street Studio w Nowym Jorku i ostatecznie wydane na CD-ROM "Highway 61 Interactive"
- 1973 - wersja podczas sesji do New Morning
- 1975 - "The Rolling Thunder Review" - Dylan i inni wykonują w hotelu w Quebec The House of the Rising Sun; scena została utrwalona w filmie Renaldo & Clara
- 1986/7 - Dylan wykonywał elektryczną wersję utworu podczas tournée z Tom Petty and the Heartbreakers
[edytuj] Dyskografia
- Highway 61 Interactive (CD-ROM) 1994
[edytuj] The Animals
Brytyjska grupa The Animals, nagrywając swoją wersją ballady, bez wątpienia posłużyła się wersją Vana Ronka, nagraną przez Boba Dylana. Wspiera tę hipotezę kilka rzeczy: ogólne podobieństwo, choć wersja Brytyjczyków uchodzi za zdecydowanie lepszą; obie ballady są utrzymane w tonacji molowej; poza tym The Animals wykorzystali jeszcze drugi utwór, który znaleźli także na pierwszym albumie Dylana Baby, Let Me Follow You Down, który w ich wersji nosił tytuł Baby Let Me Take You Home. Oba te utwory "były" Vana Ronka.
Animalsi nagrali swoją wersję 18 maja 1964 za pierwszym podejściem. Singel z utworem został wydany w Wielkiej Brytanii przez brytyjską Columbię (DB 7301), a w USA przez MGM (MGM 13264). Był to najdłuższy singel, jaki do tej pory wydano. Oryginalna brytyjska wersja trwała 4 minuty i 29 sekund. Bardziej konserwatywni Amerykanie zmontowali wersję, która trwała 2 min. i 58 sek. Obie wersje znalazły się na 1 miejscu list przebojów.
Amerykanie zdecydowali się potem wydać na MGM Golden Circle pełną, niezmontowaną wersję, jednak informacja na naklejce głosiła, że utwór trwa 2 min. i 58 sek.
Brytyjczycy nigdy nie wydali piosenki na regularnym albumie, natomiast Amerykanie opublikowali skróconą wersję na debiutanckim albumie The Animals w 1964 oraz oryginalną wersję na The Best of the Animals w 1966.
Bob Dylan zawsze pozostawał pod wielkim wrażeniem wersji The Animals. Wielokrotnie także próbował ich naśladować (1964, 1973 itd), ale nigdy mu się to nie udało.
[edytuj] Inne nagrania
- 1961 - nagrała swoją wersję Nina Simone
- Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku nową wersję ballady opracował Dave Van Ronk. Tą wersją posłużył się Bob Dylan i opublikował na swoim pierwszym albumie Bob Dylan, jako House of the Risin' Sun w 1962. Uczynił to mimo próśb Vana Ronka, aby tego nie robił.
- 1964 - Dave Van Ronk na albumie Just Dave Van Ronk
- 1965 - Marianne Faithfull na albumie Come My Way
- 1970 - Ramblin' Jack Elliott na albumie The Essential Ramblin' Jack Elliott
- 1972 - Joan Baez na albumie Joan Baez Ballad Book
- 1986 - Kult na swoim pierwszym albumie Kult (wersja koncertowa)
- 1987 - The Weavers na albumie Wasn't That a Time (wcześniejsze nagrania)
- 1995 - Peter, Paul & Mary na albumie Lifelines
- 1996 - Pete Seeger na albumie Sing Out
- 1999 - Doc Watson na albumie Third Generation Blues
[edytuj] Bibliografia
- John Lomax The Folk Songs of North America
- Oliver Trager Keys to the Rain
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Akordy i słowa (ang.)
Albumy studyjne: Bob Dylan • The Freewheelin' Bob Dylan • The Times They Are a-Changin' • Another Side of Bob Dylan • Bringing It All Back Home • Highway 61 Revisited • Blonde on Blonde • John Wesley Harding • Nashville Skyline • Self Portrait • New Morning • Pat Garrett & Billy the Kid • Dylan • Planet Waves • Blood on the Tracks • Desire • Street Legal • Slow Train Coming • Saved • Shot of Love • Infidels • Empire Burlesque • Knocked Out Loaded • Down in the Groove • Oh Mercy • Under the Red Sky • Good as I Been to You • World Gone Wrong • Time Out of Mind • Love and Theft • Modern Times
Albumy koncertowe: Before the Flood • Hard Rain • Bob Dylan at Budokan • Real Live • The 30th Anniversary Concert Celebration • MTV Unplugged • The Bootleg Series Vol. 4: Bob Dylan Live 1966, The "Royal Albert Hall" Concert • Live 1961-2000: Thirty-nine Years of Great Concert Performances • The Bootleg Series Vol. 5: Bob Dylan Live 1975, The Rolling Thunder Revue • The Bootleg Series Vol. 6: Bob Dylan Live 1964, Concert at Philharmonic Hall • Live at the Gaslight 1962
Składanki: Bob Dylan's Greatest Hits • Bob Dylan's Greatest Hits Vol. II • Biograph • The Bootleg Series Volumes 1-3 (Rare & Unreleased) 1961-1991 • Bob Dylan's Greatest Hits Vol. 3 • The Essential Bob Dylan • The Bootleg Series Vol. 7: No Direction Home: The Soundtrack • Dylan
Bob Dylan & The Band: The Basement Tapes • Before the Flood
Bob Dylan & The Grateful Dead: Dylan & The Dead
Traveling Wilburys: Traveling Wilburys Volume I • Traveling Wilburys Volume III
Bob Dylan: You're No Good • Talkin' New York • In My Time of Dyin' • Man of Constant Sorrow • Fixin' to Die • Pretty Peggy-O • Highway 51 • Gospel Plow • Baby, Let Me Follow You Down • House of the Risin' Sun • Freight Train Blues • Song to Woody • See That My Grave Is Kept Clean. Freewheelin' Bob Dylan: Blowin' in the Wind • Girl from the North Country • Masters of War • Down the Highway • Bob Dylan's Blues • A Hard Rain's a-Gonna Fall • Don't Think Twice, It's All Right • Bob Dylan's Dream • Oxford Town • Talking World War III Blues • Corrina, Corrina • Honey, Just Allow Me One More Chance • I Shall Be Free. The Times They Are a-Changin': The Times They Are a-Changin' • Ballad of Hollis Brown • With God on Our Side • One Too Many Mornings • North Country Blues • Only a Pawn in Their Game • Boots of Spanish Leather • When the Ship Comes In • The Lonesome Death of Hattie Carroll • Restless Farewell. Another Side of Bob Dylan: All I Really Want to Do • Black Crow Blues • Spanish Harlem Incident • Chimes of Freedom • I Shall Be Free No. 10 • To Ramona • Motorpsycho Nitemare • My Back Pages • I Don't Believe You • Ballad in Plain D • It Ain't Me Babe. Bringing It All Back Home: Subterranean Homesick Blues • She Belongs to Me • Maggie's Farm • Love Minus Zero/No Limit • Outlaw Blues • On the Road Again • Bob Dylan's 115th Dream • Mr. Tambourine Man • Gates of Eden • It's Alright, Ma (I'm Only Bleeding) • It's All Over Now, Baby Blue. Highway 61 Revisited: Like a Rolling Stone • Tombstone Blues • It Takes a Lot to Laugh, It Takes a Train to Cry • From a Buick 6 • Ballad of a Thin Man • Queen Jane Approximately • Highway 61 Revisited • Just Like Tom Thumb's Blues • Desolation Row. Blonde on Blonde: Rainy Day Women #12 & 35 • Pledging My Time • Visions of Johanna • One of Us Must Know (Sooner or Later) • I Want You • Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again • Leopard-Skin Pill-Box Hat • Just Like a Woman • Most Likely You Go Your Way and I'll Go Mine • Temorary Like Achilles • Absolutely Sweet Marie • 4th Time Around • Obviously 5 Believers • Sad Eyed Lady of the Lowlands. John Wesley Harding
Don't Look Back • The Other Side of the Mirror. Bob Dylan live at the Newport Folk Festival 1963-1965 • Dylan Speaks. The Legendary 1965 Press Conference in San Francisco • Eat the Document • Pat Garrett i Billy Kid • Renaldo and Clara • Płonące serce • Jeźdźcy Apokalipsy • Tales from a Golden Age. Bob Dylan 1941-1966 • Bez stałego adresu: Bob Dylan • Bob Dylan. Heartbreakers Live in Australia • Rolling Thunder and the Gospel Years • I'm Not There • 65 Revisited • No Direction Home
