Ukraińcy
Z Wikipedii
| Ukraińcy (Українці) | |
 |
|
| Typy mieszkańców Galicji, Ukraińcy, litografia z 1863 r. | |
| Liczebność ogółem | około 46 milionów |
| Regiony zamieszkania |  Ukraina:37 541 693 (2001)  Rosja:2 942 961 (2002)  Kanada:1 106 060  Brazylia:1 070 000  Stany Zjednoczone:890 000  Kazachstan:547 052 (1999)  Mołdawia:375 000  Białoruś:248 000  Niemcy:128 100  Argentyna:120 000  Portugalia:66 041  Łotwa:62 000  Rumunia:61 350  Słowacja:55 000  Polska:40 000  Azerbejdżan:30 000  Włochy:15 500 Pozostałe państwa: 200 000 . |
| Język | język ukraiński, język rosyjski |
| Religie | prawosławie, grekokatolicyzm, protestantyzm, katolicyzm |
| Pokrewne grupy etniczne | Rosjanie, Białorusini, Rusini |
Ukraińcy (Українці) – naród słowiański mieszkający w Europie środkowo-wschodniej, głównie na Ukrainie (także w krajach sąsiednich: w Rosji, Białorusi, Polsce, Słowacji i Mołdawii), zaliczający się do Słowian wschodnich.
Obok Rosjan i Białorusinów, Ukraińcy są potomkami Rusinów, zamieszkujących Ruś Kijowską oraz w pewnej mierze ludów przemieszczających się po terytoriach na północ od Morza Czarnego w burzliwej historii tej części Europy.
Współcześnie Ukraińcy to naród głównie prawosławny, na zachodzie Ukrainy głównie greckokatolicki, duże wpływy posiadają ponadto protestantyzm i Kościół rzymskokatolicki.
Spis treści |
[edytuj] Liczebność
Według danych ukraińskich, ogółem na świecie mieszka 46 milionów Ukraińców, z czego 38 mln – w samej Ukrainie. W diasporze żyje:
- Rosja – ok. 5 mln
- USA – ok. 1,5 mln
- Kanada – 1,3 mln
- Brazylia – 1,0 mln
- Mołdawia – 0,6 mln
- Argentyna – 0,4 mln
- Polska – 0,03 mln
- Słowacja – 0,2 mln
[edytuj] Nazwa
Nazwa Ukraińców jako narodu, pojawiła się dopiero w XIX wieku. Od średniowieczu nazwa "Ukrainy", stosowana była do ziem kijowskich od czasu ich inkorporacji do Litwy w roku 1471. Nazwa ta jednak nie miała nigdy charakteru oficjalnego i oznaczała jedynie ogólne pojęcie geograficzne, oznaczające "ugranicze", "południowy kraniec", ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego od strony "Ordyńców". Urzędowo nazwa ta została użyta w roku 1589 w tytule ustawy "Porządek ze strony Niżowców i Ukrainy". Nazwa obszaru miała w tym dokumencie charakter czysto pospolity, nie zaś polityczny czy urzędową nazwę prowincji. Biskup Wereszczyński, w przestrodze dla Rzeczypospolitej używa później nazwy "Ukraina" w nieco ściślejszym znaczeniu. Aleksander Jabłonowski opisał ziemie ukraińskie w następujący sposób, że " od owych czasów pod nazwą Ukrainy, w rozległem tej nazwy znaczeniu, poczęto w głębi Korony i Litwy rozumieć szeroki, prawie bezbrzeżny obszar ziem, roztaczający się za Słuczą i Murachwą, to jest granicami przyrodzonymi Wołynia i Podola na dorzeczu Dniepru i Bohu aż do szlaku "murawskiego" i "pól oczakowskich", a który aktem unii z roku 1569 przyłączono do Korony. Obszar nie tylko stepowy, ale obejmujący i Polesie naddnieprowe, urzędownie rozpadający się na dwa województwa: Kijowskie i Bracławskie", oraz " Analizując teksty źródłowe, w których występuje interesujący nas wyraz, a zwłaszcza tereny, z którymi był on wiązany, widać więc, że w języku słowiańskim "ukraina" oznaczała ziemię pograniczną, kresową, poszczególnych państw. Podobnie i Kijów, i Halicz, i Psków, i Połock, i Moskwa, i inne księstwa miały swoją "ukrainę", czyli, że był to rzeczownik pospolity, nie zaś własny ". Zygmunt Gloger w swojej Encyklopedii podaje: "każda ziemia na kraju czyli na krańcu, u granicy, u kraju państwa położona."
W świetle obecnych źródeł wiemy, że Ukraina imieniem własnym staje się dopiero na przełomie XVI-XVII wieku. W okresie tym obszarowo obejmowała województwo kijowskie, bracławskie, czernihowskie, które to województwa do 1772 roku stanowiły wschodnie pogranicze państwa polsko-litewskiego. Zgodnie z tym zarówno Podole, Wołyń oraz ziemia halicka i lwowska imieniem Ukrainy nie były nigdy wcześniej objęte. Również po roku 1772 zarówno Galicja Wschodnia w prowincji austriackiej, jak i Małopolska Wschodnia po 1918 w okresie II Rzeczypospolitej nigdy nie były częścią oficjalnej nazwy Ukrainy. Jeszcze w okresie do roku 1939 mieszkańcy tych ziem nazywali się Rusinami, Rusnakami lub mówili o sobie "tutejsi".
W czasach współczesnych wielu Ukraińców nie identyfikuje się z narodowością ukraińską, podając się za Rosjan, Kozaków lub któreś z mniejszości etnicznych.
Pierwszym, który upublicznił powszechnie używane określenia Ukraina (Ukrainiec) zamiast Ruś (Rusin) w sensie politycznym był historyk Mychajło Hruszewski w pracy "Historia Ukrainy-Rusi" z roku 1904. Po raz pierwszy czysty ukraiński (rusiński) język ludowy zapisany został przy pomocy alfabetu grażdańskiego w wydanym w Budapeszcie almanachu "Rusałka Dniestrowaja" z roku 1836. Za ojca nowoczesnej ukraińskiej literatury uważany jest Iwan Kotlarewski, który w 1798 roku wydał swoją książkę "Eneidę". Duży wpływ na rozwój ukraińskiej literatury wywarł Taras Szewczenko.
[edytuj] Rys historyczny
Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Ukrainy.[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapa terytorium zamieszkałego przez Ukraińców przed 1939 r. (z portalu ukraińskiego)
- Rozmieszczenie ludności polskiej i ukraińskiej w Galicji w 1910
