Aborcja w Polsce

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Obecnie w Polsce aborcja jest dopuszczalna jedynie w trzech wypadkach:

1) gdy ciąża zagraża życiu bądź zdrowiu matki;

2) gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że ciąża jest wynikiem czynu zabronionego;

3) gdy badania prenatalne bądź inne przesłanki medyczne wskazują iż dziecko poczęte jest ciężko upośledzone.

Występowanie wyjątku opisanego w pkt.2 stwierdza prokurator, pozostałe dwa lekarz inny niż przeprowadzający zabieg. W przypadku kobiety małotniej, bądź ubezwłasnowolnionej całkowicie konieczna jest zgoda jej rodziców bądź opiekunów prawnych, a w przypadku, gdy nie są w stanie jej wyrazić bądź matka ma mniej niż 13 lat także sądu rodzinnego.

[edytuj] Historia

Nie ma żadnych świadectw na temat tego jaki był status prawny aborcji w okresie Polski przedrozbiorowej, jednak ówczesna praktyka legislacyjna innych państw regionu pozwala przypuścić, iż zabijanie dzieci nienarodzonych było w ówczesnej Polsce zakazane i surowo karane. W okresie zaborów obowiązywały kodeksy karne państw zaborczych penalizujące aborcję bez żadnych wyjątków (aczkolwiek przerwanie ciąży dokonane dla ratowania życia matki mogło być uznane za legalne jako działanie w stanie wyższej konieczności). W zaborze austriackim odpowiedzialności karnej podlegał także ojciec mającego narodzić się dziecka, jeśli udowodniono mu udział w dokonaniu aborcji. Przepisy te były w mocy także w początkowym okresie Polski niepodległej. W końcu lat 20. XX w. ruszyła silna kampania propagandowa mająca na celu wprowadzenie "Niekaralności przerywania ciąży z przyczyn społecznych" - zaangażowani byli w nią m.in. Tadeusz Boy-Żeleński i Irena Krzywicka. Po długiej i burzliwej dyskusji postanowiono, iż nowy kodeks karny zalegalizuje aborcję w dwóch wypadkach:

1) z powodu ścisłych wskazań medycznych;

2) gdy ciąża zaistniała w wyniku przestępstwa

Kodeks wprowadzał też wymóg, aby zabieg był dokonany przez lekarza, nie podano natomiast trybu stwierdzania występowania przepisanych ustawą wyjątków ani stadium zaawansowania ciąży do jakiego wolno dokonać aborcji. W momencie wejścia w życie było to najbardziej liberalne ustawodawstwo aborcyjne w Europie (nie licząc ZSRR). Nie ma żadnych danych na temat realizowania tych zapisów w praktyce przed rokiem 1939. W okresie okupacji hitlerowskiej obowiązywało w latach 1943 - 1945 prawo pozwalające na dokonywanie aborcji w nieograniczonym zakresie przez Polki - był to jedyny raz w historii Polski kiedy aborcja była legalna "na żądanie". W czasach stalinowskich wrócono do przepisów z 1932 roku jednocześnie jednak od początku lat 50. XX w. trwała kampania mająca na celu przekonanie społeczeństwa do konieczności liberalizacji przepisów. Ostatecznie w 1956 roku - pod wpływem sowieckim - Sejm przyjął ustawę zezwalającą na aborcje z trzech przyczyn:

1) Ze względu na zdrowie matki bądź mającego się urodzić dziecka;

2) gdy istniało uzasadnione podejrzenie że ciąża jest wynikiem czynu zabronionego;

3) przez wzgląd na "ciężkie warunki życiowe kobiety ciężarnej".

W przypadku opisanym w pkt.1 aborcja była dozwolona do momentu osiągnięcia przez dziecko zdolności do życia poza organizmem matki, w pozostałych dwóch w pierwszych 12 tygodniach ciąży. W przypadku opisanym pkt.2 istnienie okoliczności stwierdzał prokurator, w pozostałych dwóch lekarz. Interpretacja tych norm różniła się w zależności od okresu - początkowo była raczej restrykcyjna, od 1959 roku interpretowano ją juz bardziej liberalnie, w dalszym ciągu przepisy były jednak bardziej restrykcyjne niż np. w ZSRR czy Jugosławii. Od 1990 roku ustawę interpretowano już coraz bardziej restrykcyjnie co miało związek z toczącą się debatą na ten temat. Ostatecznie w 1993 roku przyjęto obowiązującą do dziś kompromisową Ustawę o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. W roku 1997 przyjęto poprawkę do ustawy zezwalającą na aborcję z przyczyn społecznych, została ona jednak uchylona przez Trybunał konstytucyjny jako sprzeczna z gwarancjami ochrony życia człowieka zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej^{[potrzebne źródło]}. W 2007 roku próbowano zapisać w sposób bezpośredni w konstytucji ochronę życia dzieci nienarodzonych, ale projekt ten nie został zaaprobowany przez Sejm^{[potrzebne źródło]}. Partie prawicy (Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Unia Polityki Realnej) i centrum (Polskie Stronnictwo Ludowe) są przeciwne liberalizacji istniejących przepisów, popierają ją natomiast partie lewicy (Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polska Partia Pracy). Zaostrzenie przepisów postulują m.in.Liga Polskich Rodzin i Prawica Rzeczypospolitej^{[potrzebne źródło]}.

[edytuj] Nastroje społeczne

W roku 2005 w sondażu Europejskie Wartości na pytanie Czy kobieta, jeśli nie chce mieć dzieci, powinna mieć możliwość wykonania aborcji? 48% Polaków odpowiedziało przecząco, natomiast 47% twierdząco. Odsetek przeciwników aborcji był największy spośród 10 badanych krajów^{[potrzebne źródło]}.