Agnieszka Rzymianka
Z Wikipedii
Agnieszka Rzymianka (Agnia w tradycji prawosławnej) (zm. ok. 304 lub 305) – święta Kościoła katolickiego i Kościoła prawosławnego (jako męczennica, scs. Muczenica Agnija diewa), umęczona za panowania Dioklecjana, zginęła w wieku około 12 lat (wiek ustalony na podstawie badania czaszki w 1903) w nieznanych okolicznościach.
Pewne jest, że zginęła śmiercią męczeńską 21 stycznia przy drodze Nomentańskiej - zapis w Depositio Martyrum. Przy tej drodze znajdował się kiedyś stadion Domicjana, na którym święta miała zginąć. Zbudowano tam kościół ku jej czci (św. Agnieszki w agonii).
Później, w czasie panowania Konstantyna Wielkiego wybudowano nad jej grobem bazylikę. Z tego okresu również pochodzi marmurowa płyta przedstawiająca świętą w dalmatyce i tunice w postawie modlitewnej (jest to najprawdopodobniej pierwszy większy jej wizerunek). Jej relikwie znajdują się, między innymi, przy wejściu do katakumb św. Agnieszki.
Spis treści |
[edytuj] Legenda
Według legendy święta Agnieszka była ładną, szlachetnie urodzoną dziewczyną, ale nie chciała poślubić żadnego z zalotników, mówiąc, że jej serce jest już zajęte. Rozzłoszczeni adoratorzy oskarżyli ją o bycie chrześcijanką, a prefekt Semproniusz, którego syna propozycję małżeństwa odrzuciła, skazał ją na śmierć. Prawo rzymskie zakazywało zabijania dziewic, dlatego zaprowadzono ją do domu publicznego. Mężczyźni nie byli zainteresowani nieprzystępną dziewczyną, jeden bardziej zuchwały, gdy chciał się do niej zbliżyć, został rażony ślepotą. Mimo to złożono ją na stosie, drewno jednak nie chciało się palić, wtedy dowódca oddziału egzekucyjnego ściął Agnieszce głowę.
[edytuj] Hagiografia (prawosławie)
Urodziła się w Rzymie około 291 r. Jej rodzice byli chrześcijanami i wychowali ją zgodnie z zasadami wiary. Od dzieciństwa całą swą duszą pokochała Boga i zapragnęła do końca życia pozostać w dziewictwie. Nie dbając o to co materialne, pomimo swego bogactwa, żyła skromnie.
Agnieszka pobierała naukę w szkole dla dziewcząt. Pewnego razu, około 304 r., gdy miała zaledwie trzynaście lat i wracała ze szkoły do domu ujrzał ją syn naczelnika miasta Symfoniusz, któremu bardzo się spodobała. Kilkakrotnie udawał się do jej domu prosząc, by została jego żoną i przynosząc jej coraz to cenniejsze dary. Jednak Agnieszka wciąż mu odpowiadała, że jest już zaręczona "z Innym, Który jest o wiele bogatszy". Symfoniusz nie rozumiał o kim mówi piękna niewiasta, aż do chwili, gdy wytłumaczono mu, że jest chrześcijanką. Wówczas jego ojciec bardzo się rozgniewał i polecił torturami zmusić Agnieszkę do wyrzeczenia się wiary. Jednak niewiasta pozostała nieugięta. Poza tym cudowne znaki, jakie miały miejsce podczas tortur, nawróciły na chrześcijaństwo stu sześćdziesięciu pogan. W końcu męczennicę wrzucona do ognia, a gdy wyszła z niego żywa, zabito ją ciosem miecza w gardło. Miało to miejsce w Rzymie.
Według legendy całkowicie obnażona św. Agnieszka została rzucona na stadionie na pastwę spojrzeń tłumu. Za sprawą cudu miała wówczas okryć się płaszczem włosów. Jej ciało złożono w Rzymie przy wejściu do katakumb.
Minęło wiele lat i nastały rządy św. Konstantyna Wielkiego. Pewnego razu jego córka Konstancja ciężko zachorowała. Dopiero po gorącej modlitwie nad grobem św. Agnieszki odzyskała zdrowie. W dowód wdzięczności cesarz polecił wznieść na tym miejscu świątynię, przy której królewna powołała do życia żeński monaster.
Agnieszka należała do najbardziej popularnych i znanych świętych zarówno na Wschodzie jaki i na Zachodzie. Obecnie jej kult nie jest tak rozpowszechniony. W prawosławiu jest żywy głównie w bizantyjskim obszarze kulturowym.
[edytuj] Patronat
Ogrodników, zaręczonych, młodych par, dziewczyn, panien, dzieci, ofiar gwałtu, dziewic, harcerek.
[edytuj] Święto liturgiczne
21 stycznia
W tym dniu w Rzymie w bazylice jej imienia święci się dwa baranki, które składa się w darze papieżowi; z ich wełny tka się potem paliusze.
Tego dnia świętą wspomina również Kościół prawosławny.
[edytuj] Ikonografia
Na Zachodzie wizerunki świętej artyści przedstawiają z barankiem z nimbem (wywodząc jej imię od łacińskiego agnus - baranek). Ukazywana jest również z dwiema koronami - dziewictwa i męczeństwa. Nieraz obok niej płonie stos, na którym według jednej z wersji miała spłonąć.
Atrybuty: baranek z nimbem, gołębie - symbole czystości i niewinności; kość słoniowa; dwie korony - dziewictwa i męczeństwa; stos lub miecz - symbole jej męczeństwa.
W tradycji wschodniej święta zazwyczaj przedstawiana jest jako młoda dziewczyna w szatach żółtych (a nie czerwonych jak zazwyczaj w przypadku męczenników) i krzyżem męczeńskim w ręce.
[edytuj] Przysłowia
- Święta Agnieszka wypuszcza skowronka z mieszka.
- Agnieszka łaskawa - wkrótce w polu zabawa.
- Agnieszka nielusa (ospała) - jeszcze zimę pokusa.
