Amiga

Z Wikipedii

Amiga (hiszp. la amiga – przyjaciółka) – popularna marka komputerów produkowanych przez firmę Commodore. Po bankructwie tego ostatniego, marka ta została przejęta przez firmę Escom, następnie przez Gateway. W końcu wyłoniła się samodzielna firma Amiga INC, która po bankructwie sprzedała wszelkie prawa firmie KMOS. W tzw. międzyczasie KMOS zmieniło nazwę na Amiga Inc.

Spis treści 1 System operacyjny 2 Modele 3 Obecna sytuacja 4 Emulatory Amigi 5 Zobacz też 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] System operacyjny

Podstawowym systemem operacyjnym Amigi jest AmigaOS z interfejsem Workbench. W momencie wydania AmigaOS był jednym z pierwszych systemów wielozadaniowych na komputery osobiste, znacznie przewyższający pod tym względem np. systemy operacyjne produkowane w tamtych latach przez Microsoft.

Istnieją również klony AmigaOS: AROS Research Operating System (AROS) oraz MorphOS, a także wiele dystrybucji systemu Linux działających na komputerach Amiga. Działa na nich również NetBSD.

[edytuj] Modele

Pierwszym modelem Amigi, wprowadzonym do sprzedaży w lipcu 1985 była Amiga 1000 z procesorem MC68000 7,14MHz firmy Motorola i chipsetem OCS.

Dwa lata później pojawiły się dwa modele – Amiga 500 i Amiga 2000, obydwa konstrukcyjnie bardzo podobne do A1000. Różniły się jedynie możliwościami rozbudowy.

Amiga 500 była komputerem domowym, z jednostką centralną zintegrowaną w jednym płaskim pudełku z klawiaturą i napędem dyskietek. Brak było kontrolera dysku twardego, choć istniały zewnętrzne urządzenia tego typu. Możliwości rozbudowy z przyczyn czysto objętościowych były mniejsze niż w poprzednich modelach (choć i tak duże). Pierwsze serie obu tych komputerów były wyposażone w chipset OCS (tzw Original chipset). Wersja 500+ charakteryzowała się nowszym oprogramowaniem ROM i większą ilością pamięci RAM oraz chipsetem ECS (Enhanced chipset).

Amiga 2000 była komputerem profesjonalnym, z dużymi możliwościami późniejszej rozbudowy. Oferowana była w kilku wariantach: Amiga 2500 (z procesorem MC 68020 i dyskiem twardym), A2000HD (z dyskiem SCSI), A2000UX (działająca pod kontrolą systemu Unix, dokładniej SVR4).

Rozwinięciem modelu Amiga 2000 była Amiga 3000 (1990) – pierwszy 32-bitowy model Amigi. Wyposażona była w procesor MC68030 (16 lub 25 MHz) i chipset ECS. Istniała wersja UX pracująca pod kontrolą SVR4 (patrz: Unix). Chipset ECS oraz firmowo zamontowany flicker-fixer oraz firmowo zamontowany kontroler SCSI, możliwość dokupienia kontrolera DMA. Kickstart 2.0, aktualizowany potem do 2.04, elegancka obudowa desktop. W niektórych starszych modelach A3000 instalowano kości ROM zawierające wewnętrzną wersję 'alfa' AmigaOS 2.0 – tzw. Kickstart 1.4, przy czym fakt pozostawał ukryty ze względu na to iż w tym modelu Kickstart można było 'remapować' (podmieniać) z obrazu zapisanego na dysku twardym lub specjalnie spreparowanej dyskietce (tzw. SuperKickstartDisk).

W (1991) roku rozpoczęto sprzedaż modelu z wbudowanym napędem CD – o nazwie Amiga CDTV. Z różnych powodów, model ten nie został dobrze przyjęty przez klientów – zawierał Kickstart 1.3 i brak mu było wbudowanej stacji dyskietek. Niemniej jednak jest jednym z niewielu takich rozwiązań w dziedzinie komputerów osobistych. Amiga CDTV z wyglądu bardzo przypominała magnetowid lub odtwarzacz CD.

Następnym krokiem (1992) był komputer Amiga 600 – najmniejszy model Amigi, pozbawiony nawet bloku numerycznego klawiatury. Chociaż minęło 7 lat od premiery modelu A1000, nadal posiadała procesor 68000 (7.14 MHz), ale już chipset ECS. Posiadała jednak kontroler dysku twardego, miejsce na dysk 2,5", stację dyskietek, nowy kickstart (w pierwszych seriach zawierający błędy), wbudowany modulator TV a nawet złącze PCMCIA.

Kolejnym modelem była Amiga 1200 z roku 1992 – następczyni modelu A500. Posiadała w pełni 32-bitowy procesor MC68EC020 (wersja procesora MC68020 z 24-bitową szyną adresową), taktowany zegarem 14.28 MHz, nowoczesne kości grafiki AGA, rozszerzono pamięć. Tak jak A600 posiada kontroler dysku twardego IDE, modulator TV oraz złącze PCMCIA. Do tej pory model 1200 jest najpopularniejszy ze względu na ogromne możliwości rozbudowy (choć pomyślany był jako model przejściowy, właściwie nie do rozbudowy). Powstało bardzo wiele urządzeń, a wśród najważniejszych znajdują się sloty PCI2.1 i karty z dwoma procesorami (MC68040/MC68060 + PowerPC 603e od 160 do 240 MHz), karty graficzne.

Warto także wspomnieć o modelu Amigi zwanym Amiga CD32. Była to pierwsza 32 bitowa konsola do gier posiadająca wbudowany czytnik CD. Jeżeli chodzi o możliwości i charakterystykę sprzętową, to praktycznie nie różniła się ona pod tymi względami od A1200. Można było do niej zresztą podłączyć klawiaturę, stację dyskietek, czy inne akcesoria, przez co stawała się pełnowartościowym komputerem. Mówiło się nawet, że gdyby Commodore nadążyło z produkcją CD32, to firma uniknęłaby bankructwa.

Amiga 4000 była rozszerzeniem A3000 z kośćmi AGA, posiadała procesor MC68030 lub MC68040. Kontroler SCSI zamieniono na IDE. Nadal nie użyto 16-bitowych układów dźwiekowych a flicker-fixera wymontowano. Kolejnym modelem była A4000T (tower) o podobnej konfiguracji. Posiadała zarówno kontroler IDE, jak i SCSI.

Amiga One-XE – jeden z nowszych modeli komputerów Amiga produkowany przez brytyjską firmę Eyetech. Działa z procesorami PowerPC G3 i G4. Płyta nie jest już produkowana.

micro A1 – najnowszy model komputera Amiga produkowany przez brytyjską firmę Eyetech. Płyta główna w formacie miniATX ze zintegrowanym układem graficznym (Radeon firmy ATI) i dźwiękowym. Płyta była sprzedawana z procesorem 750FX/800 MHz lub 750GX/800 MHz i systemem operacyjnym AmigaOS 4.0 . Płyta nie jest już produkowana.

[edytuj] Obecna sytuacja

Obecnie rozwojem komputerów Amiga zajmuje się firma Hyperion. Hyperion na mocy porozumienia z firmą Amiga Inc. rozwija system operacyjny AmigaOS. Najnowsza wersja AmigaOS 4.0 korzysta z procesorów PowerPC i jest kontynuacją poprzednich wersji systemu AmigaOS (od 1.x do 3.x) – opierając się na jego oryginalnych kodach źródłowych.

Równolegle do oficjalnej linii rozwoju, od wielu lat rozwijany jest też MorphOS kompatybilny z AmigaOS i działający na kartach BlizzardPPC, CyberStormPPC oraz komputerach Pegasos (nie są już produkowane).

W 1996 roku rozpoczęto prace nad stworzeniem kompatybilnego z AmigaOS, wieloplatformowego systemu operacyjnego o otwartych źródłach. Projekt AROS najdynamiczniej rozwija się w wersji dla procesorów x86.

[edytuj] Emulatory Amigi

Istnieje emulator Amigi UAE oraz jego inne wersje dla systemów Unix, Linux, PalmOS, Mac OS, Windows, BeOS, AROS, rodziny systemów BSD, Windows Mobile oraz dla samego AmigaOS. UAE uruchomiony pod AmigaOS umożliwia uruchamiania starszego oprogramowanie odwołującego się bezpośrednio do układów specjalizowanych montowanych w Amigach z czasów firmy Commodore. Programy takie nie działają na najnowszych Amigach z systemem AmigaOS 4.0, ale dzięki UAE została zapewniona kompatybilność.

Przykładowe inne wersje emulatora UAE - dla Windows, nazywa się WinUAE - oferuje ona znacznie większą funkcjonalność od oryginalnego UAE. Z kolei E-UAE to nieoficjalna wersja UAE ze zintegrowanym mechanizmem JIT oraz innymi usprawnieniami przeportowanymi z WinUAE. E-UAE dostępne jest dla systemów: Linux, Mac OS, BeOS, AmigaOS MorphOS, AROS. Natomiast specjalna wersja emulatora dla Windows Mobile nazywa się PocketUAE.

Warto również wspomnieć o innym (obecnie nie rozwijanym) emulatorze Amigi – Fellow. Wersja dla Windows nazywa się WinFellow.

Ciekawym rozwiązaniem jest komercyjny emulator Amithlon uruchamiany automatycznie przez własną minidystrubucję systemu Linux z bootowalnej płyty CD. Dzięki temu rozwiązaniu użytkownik ma wrażenie, że jedynym działającym systemem jest AmigaOS.

Ponadto istnieje system operacyjny MorphOS, działający na niektórych platformach PowerPC, który zawiera zintegrowany emulator systemu AmigaOS (obsługuje aplikacje pisane dla systemów 1.x - 3.x). Podobnie jak AmigaOS 4.0, emulator ten nie potrafi uruchamiać starszych aplikacji odwołujących się bezpośrednio do specjalizowanych układów Amigi, dlatego też używa się na tej platformie emulatora UAE.

[edytuj] Zobacz też

• WinUAE, emulator Amigi dla systemu Windows.
• E-UAE, emulator Amigi bazujący dna WinUAE, przeznaczony dla innych niż Windows systemów operacyjnych
• UAE, emulator Amigi, na którym bezpośrednio lub pośrednio bazują WinUAE, E-UAE, PocketUAE, Akiko
• Akiko, emulator Amigi CDTV oraz CD32 dla systemu Windows bazujący na WinUAE.
• PocketUAE, emulator Amigi dla PocketPC z systemem Windows Mobile.
• Fred Fish

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Amigi
• Magazyn użytkowników komputerów Amiga
• Polski Portal Amigowy
• Amiga - wczoraj, dziś i jutro (artykuł)