Awangarda I
Z Wikipedii
Awangarda I zwana również "Krakowską" - grupa literacka działająca w latach 1922-1927 przy krakowskim czasopiśmie "Zwrotnica". Grupie przewodził Tadeusz Peiper, główny teoretyk i twórca programu. O założeniach nowej poezji mówił ogłoszony w 1922 r. przez Peipera manifest "Miasto. Masa. Maszyna". Awangarda Krakowska była jedynym nowatorskim polskim ruchem artystycznym, który opracował swój program poetycki w szczegółach. Hasło Awangardzistów Krakowskich brzmiało: "Minimum słów, maksimum treści".
[edytuj] Przedstawiciele
[edytuj] Główne założenia
- tzw. kult 3 x M ("Miasto, Masa, Maszyna") - kult współczesnej cywilizacji
- artysta jako architekt-budowniczy zdań
- ekwiwalentyzacja uczuć - prezentowanie obrazu będącego ekwiwalentem uczuć
- metafora jako środek wyrażania i tworzenia nowej, poetyckiej rzeczywistości
- zbliżenie rytmu poezji do rytmu prozy
- używanie skrótów myślowych i skondensowanej (spiętrzonej) metafory
- ekonomiczność języka poetyckiego
- zajmowanie się teraźniejszością
- kult nowości
- emocjonalna powściągliwość (antysentymentalizm)
- intelektualna dyscyplina
- precyzyjna budowa wiersza, zwięzłość
Do zredagowania
W 1922 pojawiło się nowe ugrupowanie, które wniosło własne przemyślenia i poglądy. 1921 r powrócił do Polski Tadeusz Peiper. Długo przebywał na Zachodzie: we Francji, w Niemczech, a przede wszystkim w Hiszpanii, gdzie przeżył wojnę. Tam podobno zaczął pracować nad własnym programem artystycznym, ale w podróży skradziono mu walizkę z gotowymi rękopisami utworów i artykułów. Często powątpiewano w tą legendę, jednakże Peiper zjawił sie w Krakowie, miał już mocno ukształtowane poglądy, i choć w tym czasie działali już futuryści przystąpili do tworzenia nowego ugrupowania. Założył własne pismo i częściowo ja finansował. "Zwrotnica" której tytuł jest zarówno wyrazem kultu nowoczesności, jak i ambicji dokonania zasadniczego zwrotu w polskiej literaturze, ukazywała się w latach 1922-1923 i 1926 1927 ( w każdej sesji po 6 numerów). Część założeń Peipera pokrywa się z hasłem futurystów. Uważa on, że nastąpiła zasadnicza zmiana cywilizacyjna, sztuka powinna dostosować sie do wymagań, jakie nakłada na nią nowoczesność, powinna zarwać ze schematem przeszłości. Przestały one wyrażać współczesność, a między sposobami myślenia w sztuce, jej formami a typem cywilizacji zachodzi ścisły związek. Stąd hasło 3M: Miasto, Masa, Maszyna. Miasto - bo nowa cywilizacja oddala sie od natury, jest miejska, Masa - bo powstają nowe zjawiska masowe a sztuka, choćby docierała tylko do nielicznych, ma projektować demokratyczne zmiany wciągające masy, Maszyna - gdyż jest ona najwspanialszym wyrazem triumfu nowoczesności.
Cechy utworu awangardowego Utwór poetycki jest Świadoma konstrukcja, obowiązująca w nim oszczędność i ekonomia Środków - stąd hasło "najmniej słów". Współczesna cywilizacja styka ze sobą odległe niegdyś zjawiska, a wiec i w poezji to, co dawniej obce sobie, odległe niegdyś zjawiska, a wiec i w poezji obce sobie, powinno sie spotkać, a "słowo ma dziwić słowu". Rytm miasta jest zmienny, nieregularny, a dawne miary wierszowe, oparte na śpiewności i regularności, straciły swoje uzasadnienie. Nowy wiersz powinien być oparty na swobodnym rytmie zdania, a podstawę jego budowy stanowi zdanie, nie krępowane schematami narzucającymi z góry długość wersu. Rytmy - również nieregularne - powinny wynikać z wewnętrznych odpowiedniości miedzy wersami. Temat niewątpliwie miejski.
